Quantcast
Viewing all 364 articles
Browse latest View live

Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΥΛΑΚΤΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ Ένας φλογερός ομολογητής και ένας ακλόνητος στύλος της ορθοδόξου πίστεως και αληθείας

Μέσα στη σεπτή χορεία των γενναίων ομολογητών και θεοφόρων αγωνιστών της αμωμήτου χριστιανικής πίστεως που διέλαμψαν τον 8ο – 9ο μ.Χ. αιώνα κατά τη ζοφερή περίοδο της Εικονομαχίας, συναριθμείται και ο τιμώμενος στις 8 Μαρτίου Άγιος Θεοφύλακτος Επίσκοπος Νικομηδείας, ο οποίος διακρίθηκε για την πλούσια ποιμαντική και φιλανθρωπική του δραστηριότητα, αλλά παράλληλα αναδείχθηκε σθεναρός αγωνιστής της ορθοδόξου πίστεως και ακλόνητος στύλος της Εκκλησίας. 

Ο Άγιος Θεοφύλακτος καταγόταν από την Ανατολή και γεννήθηκε περί το 765 επί των ημερών της βασιλείας του αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Ε΄ του Ισαύρου. Σε νεαρή ηλικία περί το 780 ήρθε στην Κωνσταντινούπολη και συνδέθηκε με τον Άγιο Ταράσιο, τον μετέπειτα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (784-806), ο οποίος την εποχή εκείνη είχε το αξίωμα του «πρωτοασηκρήτου», ήταν δηλαδή ο αρχιγραμματέας επί των απορρήτων της βασίλισσας Ειρήνης. Ο Ταράσιος αναγνωρίζοντας την ευθύτητα και ακεραιότητα του χαρακτήρα του Θεοφυλάκτου και εκτιμώντας τη σεμνότητα και την ενάρετη πολιτεία του, φρόντισε να τον μορφώσει χριστιανικά. Έτσι απόκτησε χριστιανική αγωγή και επιμελημένη παιδεία. Το 784 και μετά την παραίτηση του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Παύλου Δ΄, ανήλθε στον πατριαρχικό θρόνο ο Ταράσιος. Τότε ο Θεοφύλακτος, ο οποίος για τον νέο πατριάρχη θα ήταν ο εκλεκτός συνεργάτης και ο φλογερός αγωνιστής της χριστιανικής αλήθειας, εκάρη μοναχός στη μονή που είχε ιδρύσει ο Άγιος Ταράσιος στον Βόσπορο. Εκεί μαζί με τον Άγιο Μιχαήλ, τον μετέπειτα Επίσκοπο Συνάδων, επιδόθηκαν από κοινού ως πνευματικοί αδελφοί σε μακροχρόνια αυστηρή άσκηση και έφτασαν σε μεγάλα ύψη αρετής και ηθικής τελειότητος, αφού απωθούσαν κάθε απόλαυση και ικανοποίηση της σαρκός. Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα το γεγονός ότι μία πολύ ζεστή ημέρα του καλοκαιριού, κατά την οποία όλοι οι μοναχοί διψούσαν υπερβολικά, άνοιξαν τη βρύση και ενώ το νερό έτρεχε ασταμάτητα, ο Θεοφύλακτος και ο Μιχαήλ δεν ήπιαν ούτε μία σταγόνα νερό. Γι’ αυτό και η εγκράτεια και η αυστηρή άσκηση τους κατέστησε ζώσες εικόνες της αρετής. Βλέποντας ο Άγιος Ταράσιος με θαυμασμό την ενάρετη και ασκητική πολιτεία των δύο μοναχών και πνευματικών του τέκνων, αλλά και έχοντας μεγάλη ανησυχία για τις κρίσιμες ημέρες που θα διερχόταν η Εκκλησία, αποφάσισε να τους χειροτονήσει επισκόπους, τον μεν Θεοφύλακτο Επίσκοπο της περιωνύμου πόλεως Νικομηδείας, τον δε Μιχαήλ Επίσκοπο Συνάδων στη Φρυγία.


Έτσι περί το 800 χειροτονήθηκε Επίσκοπος Νικομηδείας ο Θεοφύλακτος και μιμούμενος την πολύπτυχη δραστηριότητα του Αγίου Ταρασίου στην Κωνσταντινούπολη, επιδόθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στη διδασκαλία του λόγου του Θεού, αλλά παράλληλα ανέπτυξε και πλούσια φιλανθρωπική δραστηριότητα. Γι’ αυτό και σύντομα η Νικομήδεια απόκτησε χάρη στο άοκνο ενδιαφέρον του για τη φιλανθρωπία ευαγή ιδρύματα, όπως νοσοκομείο, ορφανοτροφείο και πτωχοκομείο, ενώ ανεγέρθηκε και ναός επ’ ονόματι των θαυματουργών και ιατρών Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού. Ο Άγιος Θεοφύλακτος μεριμνούσε με ιδιαίτερη αγάπη και ευσπλαχνία για τους ασθενείς, τους φτωχούς, τις χήρες και τα ορφανά. Παράλληλα ακολουθώντας το παράδειγμα του Αγίου Ταρασίου είχε καταρτίσει καταλόγους με τα ονόματα όλων των απόρων, στους οποίους χορηγούσε μηνιαίο βοήθημα, ενώ μιμούμενος τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό πήγαινε ο ίδιος στους ασθενείς του νοσοκομείου και περιποιείτο τις πληγές τους. Μάλιστα ο βιογράφος του αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ἐλεημόνει τόσον, ὥστε ἐπλήρου μίαν φιάλην ἀπό ζέον ὕδωρ καί μέ αὐτό ἔπλενε καί ἐκαθάριζε μέ τάς ἰδίας του τάς χείρας συμπαθέστατος τούς τυφλούς καί χωλούς καί τούς ἀσθενεῖς του». Γι’ αυτό και ο θεοπρόβλητος ιεράρχης της Νικομήδειας είχε καταστεί για τον λαό της επαρχίας του καιομένη λαμπάδα, η οποία έλαμπε, φώτιζε και θέρμαινε τις ψυχές. 


Μετά όμως από την έκπτωση από τον θρόνο της βασίλισσας Ειρήνης, ξέσπασε μεγάλη αναταραχή μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας, όταν ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Λέων Ε΄ ο Αρμένιος (813-820). Ο νέος αυτοκράτορας εξαπέλυσε και πάλι σκληρό διωγμό εναντίον της τιμητικής προσκυνήσεως των αγίων εικόνων. Αυτό είχε ως συνέπεια να υβρίζονται και να βεβηλώνονται οι ιερές εικόνες, γεγονός που οδήγησε την Εκκλησία του Χριστού και την πίστη των Ορθοδόξων σε κατάσταση διωγμού. Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή ο διάδοχος του Αγίου Ταρασίου στον πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, Άγιος Νικηφόρος (806-815), αντιτάχθηκε με γενναιότητα στην εικονομαχία μαζί με τους μοναχούς της περίφημης Μονής Στουδίου και με αγωνιστές ιεράρχες, μεταξύ των οποίων αξιομνημόνευτοι είναι ο Άγιος Αιμιλιανός Επίσκοπος Κυζίκου, ο Άγιος Ευθύμιος Επίσκοπος Σάρδεων, ο Άγιος Ιωσήφ Επίσκοπος Θεσσαλονίκης, ο Άγιος Μιχαήλ Επίσκοπος Συνάδων και ο Άγιος Θεοφύλακτος Επίσκοπος Νικομηδείας. Οι γενναίοι αυτοί ιεράρχες επισκέφθηκαν τον αυτοκράτορα Λέοντα Ε΄ τον Αρμένιο για να τον πείσουν να εγκαταλείψει την κακοδοξία του και να αντιληφθεί το λάθος, στο οποίο είχε υποπέσει. Όμως ο αυτοκράτορας επέδειξε επιμονή και αδιαλλαξία στις θέσεις του εναντίον των σεπτών και αγίων εικόνων, γεγονός που έκανε τον Άγιο Θεοφύλακτο να επιδείξει σθεναρή και ηρωική στάση ενώπιον του δυσσεβούς αυτοκράτορος. Έτσι με ξεχωριστή παρρησία και αδιαφορώντας για τις συνέπειες, στηλίτευσε με αυστηρότητα την αιρετική του στάση και τον έθεσε αντιμέτωπο με την τιμωρία του Παντοδυνάμου Θεού. Χαρακτηριστικά του είπε: «Γνωρίζω, βασιλεῦ, ὅτι καταφρονεῖς τήν ἀνοχήν καί τήν μακροθυμίαν τοῦ Θεοῦ˙ θά ἐπέλθη ὅμως ἐπί σέ αἰφνίδιος ὄλεθρος καί καταστροφή ὡς καταιγίς, καί οὐδείς θά εὑρεθῇ νά σέ σώσῃ κατ’ ἐκείνην τήν στιγμή ἐκ τοῦ κινδύνου». 


Μόλις άκουσε ο αιρετικός αυτοκράτορας τη σθεναρή ομολογία πίστεως τόσο από τον μαχητικό ιεράρχη της Νικομήδειας όσο και από τους υπόλοιπους θαραλλέους ομολογητές και φλογερούς επισκόπους, διέταξε να εκθρονισθεί ο Πατριάρχης Νικηφόρος και να εξορισθούν σε διαφορετικά μέρη οι υπόλοιποι γενναίοι ιεράρχες της αμωμήτου ορθοδόξου πίστεως. Ο Άγιος Θεοφύλακτος, αφού του ξερίζωσαν τα γένια και τον έδειραν ανελέητα, τον εξόρισαν στο παραθαλάσσιο φρούριο Στρόβιλο, στο Θέμα των Κιβυρραιωτών που ήταν περιοχή, η οποία περιλάμβανε την αρχαία Καρία, Παμφυλία και τμήμα της Φρυγίας και όπου υπήρχε πόλη με την ονομασία Κίβυρρα. Στην εξορία έζησε τριάντα ολόκληρα χρόνια κάτω από δυσβάσταχτες στερήσεις και κακουχίες, τις οποίες υπέμεινε με αξιοθαύμαστη καρτερία, λαμβάνοντας δύναμη από την προσευχή του στον Κύριο. Το 820 και παρά την ανάρρηση στον θρόνο του Μιχαήλ Β΄ του Τραυλού, δεν μπόρεσε να ωφεληθεί από την αμνηστία του νέου αυτοκράτορα, ο οποίος ανακάλεσε από την εξορία τον Πατριάρχη Νικηφόρο. Στο μεταξύ οι σωματικές δυνάμεις του Αγίου Θεοφυλάκτου άρχισαν να εξασθενούν. Παρόλα αυτά προσευχόταν για τη σωτηρία του λαού και την αποκατάσταση της Ορθοδοξίας και μέσα από τη συνεχή αλληλογραφία προσπαθούσε να ενισχύσει το αγωνιστικό φρόνημα των χριστιανών, ώστε να μην υποκύψουν στις πιέσεις των εικονομάχων, αλλά να ομολογήσουν με παρρησία την ορθή πίστη. Όμως και τη φιλανθρωπική του δραστηριότητα δεν ανέστειλε κατά τη διάρκεια της τριαντάχρονης εξορίας του, αφού ο εξόριστος ιεράρχης της Νικομήδειας βοηθούσε όσους υπέφεραν και είχαν ανάγκη. 


Περί το 840 ο Άγιος Θεοφύλακτος, ο φλογερός αυτός ομολογητής και ακράδαντος στύλος της Ορθοδοξίας, παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο και έτσι εισήλθε στην ουράνια μακαριότητα. Αργότερα και επί των ημερών της αυτοκράτειρας Θεοδώρας (842-857) αποκαταστάθηκε η ειρήνη μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας, αφού η ευσεβής αυτή αυτοκράτειρα συγκάλεσε σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη, η οποία επικύρωσε τις αποφάσεις της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, γεγονός που έθεσε τέλος στη θεολογική διαμάχη και τους διωγμούς των ορθοδόξων από τους φανατικούς εικονομάχους. Έτσι η Ορθοδοξία θριάμβευσε και επικράτησε η αλήθεια, αφού το 843 έλαβε χώρα η αναστήλωση των αγίων εικόνων, γεγονός που έκτοτε εορτάζεται κατ’ έτος πανηγυρικά από τους απανταχού της Γης Ορθοδόξους την Κυριακή Α΄ Νηστειών, τη γνωστή ως «Κυριακή της Ορθοδοξίας». Μετά την επαναφορά της ειρήνης στην Εκκλησία ο Άγιος Μεθόδιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (842-846) μερίμνησε για τη μετακομιδή, σύμφωνα και με την επιθυμία των χριστιανών της Νικομήδειας, των ιερών λειψάνων του Αγίου Θεοφυλάκτου από τον τόπο της εξορίας του, όπου εκοιμήθηκε και ενταφιάσθηκε, στη Νικομήδεια. Εκεί τα εναπόθεσε στον ναό των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, τον οποίο ο ίδιος ο Άγιος είχε ανεγείρει κατά τη διάρκεια της ευδόκιμης και θεάρεστης αρχιερατείας του. Η Ορθόδοξη Εκκλησία συναρίθμησε τον ενάρετο και μαχητικό ιεράρχη της Νικομήδειας στους φλογερούς ομολογητές και σθεναρούς αγωνιστές της ορθής χριστιανικής πίστεως και καθιέρωσε να τιμά την πανίερη μνήμη του στις 8 Μαρτίου, ενώ προς τιμήν του ποιήθηκε υπό του Ευθυμίου Σιμωνοπετρίτου Ασματική Ακολουθία. 


Ο Άγιος Θεοφύλακτος υπήρξε ο πρώτος πολιούχος της νήσου Ύδρας, αφού μετά το ένδοξο μαρτύριο του εξ Ύδρας νεομάρτυρος Αγίου Κωνσταντίνου, του εν Ρόδῳ αθλήσαντος στις 14 Νοεμβρίου 1800, καθιερώθηκε ο τοπικός νεομάρτυς ως πολιούχος και έφορος του ιστορικού νησιού του Αργοσαρωνικού με την πλούσια κολλυβαδική παράδοση. Ενδεικτικό είναι ότι ο πρώτος δήμαρχος της Ύδρας Λάζαρος Κουντουριώτης σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη θαυματουργική επέμβαση του Αγίου Θεοφυλάκτου στο νησί κατά τον σεισμό της 8ης Μαρτίου 1837, αφιέρωσε θαυμάσια φορητή εικόνα του Αγίου στην παλαίφατη Μονή Παναγίας Φανερωμένης, την ιδρυθείσα περί τα μέσα του 17ου αιώνα, η οποία αποτελεί τον σημερινό Καθεδρικό Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ύδρας. Μάλιστα κατά τη διάρκεια του σεισμού κατέπεσε ο σταυρός του κωδωνοστασίου της Μονής και παραλίγο να φονεύσει τον δήμαρχο. Η εικόνα αυτή, η οποία φέρει χρονολογία 1837, αποτελεί σήμερα ιστορικό κειμήλιο του ιδρυθέντος το 1999 Εκκλησιαστικού Μουσείου Ύδρας «Ο Άγιος Μακάριος ο Νοταράς». Θαυμάσια φορητή εικόνα του Αγίου φυλάσσεται και στον ανεγερθέντα το 1780 ιστορικό ιερό ενοριακό ναό Υπαπαντής Χριστού πόλεως Ύδρας. Επ’ ονόματι του Αγίου Θεοφυλάκτου είναι αφιερωμένος ναός (εξωκκλήσιο) στο χωριό Παρπαριά της Χίου που βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του ακριτικού αιγαιοπελαγίτικου νησιού, ενώ ο Άγιος τιμάται με ομώνυμο ναό και στην πόλη της Τήνου, ο οποίος ανεγέρθηκε με πρωτοβουλία του αειμνήστου Ιερομονάχου Θεοφυλάκτου Κρητικού. 

Ο φλογερός ομολογητής και μαχητικός ιεράρχης της Νικομήδειας, Άγιος Θεοφύλακτος, αναδείχθηκε σε χρόνους χαλεπούς για την πορεία της Ορθοδοξίας, στύλος ακλόνητος της αληθείας, φύλακας άγρυπνος της ευσεβείας, καθαιρέτης ισχυρός της δυσσεβείας, εδραίωμα αρραγές της Εκκλησίας, όπως άλλωστε τόσο χαρακτηριστικά υμνείται και γεραίρεται μέσα από το απολυτίκιό του: «Φύλαξ ἄγρυπνος τῆς Ἐκκλησίας, καί καθαίρεσις τῆς δυσσεβείας, ἱεράρχα Θεοφύλακτε πέφηνας˙ τοῦ γάρ Χριστοῦ τήν εἰκόνα σεβόμενος, ὑπερορίας καί θλίψεις ὑπέμεινας. Πάτερ ὅσιε, Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος». Ας ευχηθούμε λοιπόν να αποτελέσει ο πρόμαχος αυτός της Ορθοδοξίας για τους σημερινούς χριστιανούς έναν φωτεινό οδοδείκτη και ένα απαράμιλλο πρότυπο αγωνιστικότητος, ώστε να μπορέσουμε να διατηρήσουμε ακραιφνή την πίστη και τη λατρεία μας στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και έτσι να μην κινδυνεύσουμε να χάσουμε τον πνευματικό μας προσανατολισμό.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία

· Γούναρη Γεωργίου Κων., Από την Πολιτεία των Αγίων, Έκδοσις Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών, 2009.

· Μπεράτη Θεοδώρου Κ., Αρχιμανδρίτου, Αθληταί Στεφανηφόροι, Έκδοσις Αδελφότητος Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήναι 1991.

Εικόνες

[1] Ο Άγιος Θεοφύλακτος Επίσκοπος Νικομηδείας. Φορητή εικόνα του 1837 στο Εκκλησιαστικό Μουσείο Ύδρας.

[2] Ο Άγιος Θεοφύλακτος ήταν ο πρώτος πολιούχος της Ύδρας, αφού διέσωσε θαυματουργικά το νησί κατά τον σεισμό της 8ης Μαρτίου 1837.

[3] Στη βορειοδυτική Χίο και στην περιοχή του χωριού Παρπαριά υπάρχει εξωκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Θεοφύλακτο. www.panoramio.com

[4] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θεοφυλάκτου στην Παρπαριά της Χίου. www.naoschios.blogspot.gr

[5] Ο Άγιος Θεοφύλακτος τιμάται με ομώνυμο ναό στην Ιερά Νήσο Τήνο.

[6] Εξωτερική άποψη του ναού του Αγίου Θεοφυλάκτου στην πόλη της Τήνου.

[7] Εξωτερική άποψη του ναού του Αγίου Θεοφυλάκτου στην πόλη της Τήνου.

[8] Άποψη από το εσωτερικό του ναού του Αγίου Θεοφυλάκτου στην πόλη της Τήνου.

[9] Φορητή εικόνα του Αγίου Θεοφυλάκτου στο τέμπλο του ομωνύμου ναού της Τήνου.

[10] Φορητή ασημένια εικόνα του Αγίου Θεοφυλάκτου στον ομώνυμο ναό της Τήνου.

[11] Οι Άγιοι Θεοφύλακτος και Χαράλαμπος. Φορητή εικόνα στον ομώνυμο ναό της Τήνου.

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης [Σύνδεσμος Κληρικών Χίου]

Ο πρόεδρος του ΙΣΚΕ στο ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ

Ο πρόεδρος του ΙΣΚΕ στο ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ: Καθένας έχει δικαίωμα να εκφράσει την γνώμη του χωρίς λογοκρισία-Λόγια τα περί διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας


Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη

"Μία συμβουλευτική εγκύκλιος της Δ.Ι.Σ. θα ήταν αρκετή χωρίς τις εξάρσεις περί αιρέσεων κ.λ.π. γενικών απαξιώσεων."δηλώνει μιλώντας αποκλειστικά στο "ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ"ο πρόεδρος του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος, π. Ιωάννης Κατωπόδης σχολιάζοντας τις συστάσεις της Ιεράς Συνόδου για τη «Λειτουργία ιστοσελίδων εκ μέρους εκκλησιαστικών φορέων και εκ μέρους κληρικών και μοναχών».

Σημειώνει πως ο μισθός του κληρικού είναι χαμηλός και τα "πάλαι ποτέ τυχερά έχουν εκλείψει", σχολιάζει τις δράσεις και το ρόλο του ΙΣΚΕ, δηλώνει πως τα περι διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας είναι μόνο λόγια, απαντάει στο ερώτημα για το εφάπαξ των κληρικών, χαρακτηρίζει "απολελυμένες"τις χειροτονίες άμισθων κληρικών, μιλάει για τη σχέση του Έλληνα με την Εκκλησία και απαριθμεί τα εφόδια που πρέπει να έχει ο πιστός για την Μ. Τεσσαρακοστή και την προετοιμασία για το Άγιο Πάσχα

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη: 

-πατέρα Ιωάννη, ποιος ο ρόλος του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος και πως θα μπορούσε να αποτελέσει μια ισχυρή δύναμη εκκλησιαστικής παρέμβασης στα τεκταινόμενα;

Ο Ι.Σ.Κ.Ε. είναι το αρχαιότερο συλλογικό όργανο της Ελλάδος. Ήδη εφέτος συμπληρώνει 125 χρόνια. Ξεκίνησε ως Σύνδεσμος κληρικών της Αρχιεπισκοπής Αθηνών με πρόεδρο τον τότε Αρχιεπίσκοπο και συν τω χρόνω μετεξελίχθη σε Πανελλήνιο όργανο των κληρικών και όργανο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Τα τελευταία χρόνια έγινε μία σοβαρή προσέγγιση με αρκετούς Επισκόπους και με την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και προσπαθούμε να είμαστε « μία γροθιά» κατά το λεγόμενο του Μακαριωτάτου.
Αυτό σημαίνει ότι η φωνή μας είναι χρήσιμη για την Ι.Σ. διότι ο εφημεριακός κλήρος είναι ο μάχιμος κλήρος μέσα στις ενορίες που καθημερινά αντιμετωπίζει ποικίλα προβλήματα.
Εξ άλλου η παράλληλη παρουσία μας και στην πολιτική εξουσία, αποβλέπει συμπληρωματικά προς την Ι.Σ. να καταστήσει το προβλήματα του Ορθοδόξου κλήρου αμεσότερα και πιο οικεία.


-Το έργο του Έλληνα κληρικού είναι πνευματικό, αλλά ο ιερέας είναι και υποχρεωμένος, όπως κάθε εργαζόμενος, να φέρνει χρήματα στο σπίτι. Πιστεύετε-με δεδομένη και την οικονομική κρίση που περνάμε ως χώρα-πως ο κληρικός είναι αδικημένος;

Πράγματι το έργο του κληρικού εφημερίου είναι πνευματικό και οι ιερείς είναι οι μόνοι που επί 24ώρου βάσεως και επί 365 ημέρες το χρόνο είναι παρόντες μέσα στις ενορίες τους, για να καλύψουν τις πνευματικές, τις ψυχολογικές και υλικές ανάγκες του κόσμου.
Σήμερα οι κληρικοί λαμβάνουν ως αποδοχές ένα μισθό που ξεκινάει από 580 – 1200 ευρώ περίπου. Ποσό που βεβαίως δεν επαρκεί για μια οικογένεια που αποτελείται από 4, 5, 6, ή και 10 άτομα μερικές φορές. Όσον αφορά τα ,πάλαι ποτέ, λεγόμενα τυχερά, αυτά πλέον έχουν εκλείψει ή ευρίσκονται σε πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα και αυτά μόνον σε κάποιες μεγάλες αστικές ενορίες.

-Πολύς λόγος γίνεται το τελευταίο διάστημα περί διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο ο πρώτος που θα επηρεαζόταν θα ήταν ο Έλληνας κληρικός του οποίου την αμοιβή θα έπρεπε να καλύπτει η Εκκλησία και όχι το κράτος. Πως το σχολιάζετε;

Ο λόγος περί διαχωρισμού Κράτους – Εκκλησίας είναι λόγια .Σύμφωνα με το παρόν Σύνταγμα δεν υφίσταται τέτοιο θέμα. Αν μελλοντικά προκύψει με ένα άλλο Σύνταγμα ή Αναθεώρηση συντάγματος, αυτό δεν σημαίνει ότι η μισθοδοσία του κλήρου θα καταργηθεί, διότι αυτή ευρίσκεται υπό την συμφωνία της ανταλλαγής της Εκκλησιαστικής περιουσίας
Το 35% επί των ακαθαρίστων που έπαυσε επί πρωθυπουργίας Σημίτη, ήταν πονηρό και απέβλεπε εν καιρώ σε κάτι τέτοιο (ως προς την μισθοδοσία). Αλλά νομίζω ότι το κράτος θα βρεθεί προ εκπλήξεων όταν θα σπάσει την συμφωνία. Πάντως οι τελευταίες ειδήσεις από την Γ.Γ. του Υπουργείου Παιδείας διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται ούτε κατά διάνοια να υπάρξει διακοπή μισθοδοσίας.

-Στην πρόσφατη γενική συνέλευση του συνδέσμου συζητήσατε και τα θέματα της ασφάλισης και συνταξιοδότησης των ιερέων. Τι προβλήματα υπάρχουν εκεί; Τι θα γίνει με το εφάπαξ;

Το θέμα της ασφάλισης και της συνταξιοδότησης των ιερέων δεν έχει ακόμη κάποιες σοβαρές παρενέργειες, εκτός της υποχρέωσης του εφημερίου, να συμπληρώνει την ηλικία των 70 ετών, σύμφωνα με τον Καταστατικό χάρτη Ν.590/ 1977, προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί.
Το θέμα του εφάπαξ είναι το σοβαρό, καθ’ όσον η προηγούμενη κυβέρνηση έπαυσε την είσπραξη του κληρικοσήμου, κατόπιν της συστάσεως της τρόϊκας, το οποίο ήταν μία σοβαρή είσπραξη για το ταμείο Προνοίας. Η μείωση του εφάπαξ , δυστυχώς ακολούθησε την μείωση των εφάπαξ των Δ.Υ. άνευ λόγου, διότι το ταμείο δεν είχε ιδιαίτερο πρόβλημα γι’ αυτό και το εφάπαξ εχορηγείτο σε περίπου 3 -4 μήνες. Τώρα όμως δεν γνωρίζουμε τι πρόκειται να γίνει με την μείωση των εισπράξεων που επέβαλλε η Μνημονιακή κυβέρνηση.

-Πρόσφατα τέθηκε εκ νέου το ζήτημα της έλλειψης ιερέων κυρίως στην επαρχία. Συζητήθηκε και στη συνάντηση του Αρχιεπισκόπου με τον υπουργό Παιδείας; Τι πιστεύετε πως πρέπει να γίνει και πως κρίνετε τις περιπτώσεις που χειροτονούνται ιερείς και προσφέρουν αμισθί υπηρεσίες;

Το γεγονός ότι υπάρχει σήμερα έλλειψη ιερέων και μάλιστα στην επαρχία, είναι πράγματι μεγάλο πρόβλημα. Υπάρχουν Μητροπόλεις που δεν διαθέτουν ούτε τους μισούς ιερείς, σε αριθμό, σε σχέση με τις υπάρχουσες οργανικές θέσεις. Αυτό είναι βέβαια το αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσεως και της λιτότητας που επεβλήθη στην Ελλάδα με βάναυσο τρόπο. Εφ’ όσον και οι ιερείς μισθοδοτικά καλύπτονται από το Δημόσιο, ακολουθήθηκε και γι’αυτούς η μείωση του αριθμού τους, όπως στους δημοσίους υπαλλήλους.
Το ότι ορισμένοι Αρχιερείς επέλεξαν να κάνουν άμισθους κληρικούς, αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα από Νομοκανονικής πλευράς, καθ΄όσον οι χειροτονίες αυτές είναι εν πολλοίς απολελυμένες.

-Πως κρίνετε την πρόσφατη απόφαση και τις συστάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου για την «Λειτουργία ιστοσελίδων εκ μέρους εκκλησιαστικών φορέων και εκ μέρους κληρικών και μοναχών»;

Στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του Ι.Σ.Κ.Ε. στις 18 Φεβρουαρίου 2015, έγινε πολύς λόγος για την απόφαση και τις συστάσεις της Δ.Ι.Σ.
Βέβαια κάθε φυσικό πρόσωπο – πολίτης έχει το δικαίωμα της ελεύθερης γνώμης. Όμως δεν αρμόζει οι ιστοσελίδες και μάλιστα επισκόπων ενίοτε να είναι υβριστικές, επιθετικές και να συμβάλλουν στην διαίρεση και την κακότητα. Καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράσει την γνώμη του ευπρεπώς ,χωρίς λογοκρισία. Μία συμβουλευτική εγκύκλιος της Δ.Ι.Σ. θα ήταν αρκετή χωρίς τις εξάρσεις περί αιρέσεων κ.λ.π. γενικών απαξιώσεων.

-Ο Έλληνας είναι κοντά στην Εκκλησία ή θυμάται να λειτουργηθεί μόνο στις μεγάλες εορτές; 

Ο Έλληνας ψυχολογικά είναι κοντά στην Εκκλησία, αλλ’ όχι και σωματικά Δυστυχώς ένα 2 -3% συνήθως εκκλησιάζεται και στις μεγάλες εορτές άντε μέχρι ένα 10-12%. Αυτό άραγε δείχνει ότι ο λόγος της εκκλησίας είναι παρωχημένος; Υποκριτικός; Άλλοι παράγοντες συμβάλλουν στον από- προσανατολισμό; 
Εγώ όμως είμαι αισιόδοξος, διότι ο κόσμος, ακόμη και οι πολιτικοί, είδαν ότι στα πέτρινα αυτά χρόνια της κρίσεως και της λιτότητας η εκκλησία υπήρξε η μάνα και με τον εφημεριακό της κλήρο στάθηκε προστάτης και τάϊσε πολύ κόσμο. Συμπαραστάθηκε σε πολλούς και γλίτωσε από την αυτοκτονία πολλαπλάσιους από αυτούς που είχαν την ατυχία (περίπου 5000 – 6000 χιλ.) να αυτοκτονήσουν λόγω ανέχειας και απελπισίας.

-Ποια τα εφόδια που πρέπει να έχει ο πιστός για την Τεσσαρακοστή και την προετοιμασία για το Άγιο Πάσχα;

Κατά την διάρκεια της Μ. Τεσσαρακοστής θα πρέπει ο χριστιανός να κάνει μία αυτοκριτική. Να προσπαθήσει να θυμηθεί και να επανέλθει στο βάπτισμά του συνειδητοποιώντας ότι είναι τέκνο του Θεού. Ότι ο Χριστός μας δίδαξε την ταπείνωση και την αγάπη. Μας έδειξε το δρόμο για την Βασιλεία Του. Ένα δρόμο που περπάτησαν οι άγιοι της εκκλησίας.
Η μετάνοια όμως δεν πρέπει να είναι ένα ατομικό γεγονός για τον καθένα. Θα πρέπει να είναι και κοινωνικό και πολιτικό γεγονός. Αν το δούμε το θέμα σ’ αυτή τη συνάφεια, τότε θα πρέπει να είμαστε με υπομονή, σε προσμονή της Αναστάσεως του Ορθόδοξου λαού μας, αλλά και με την μόνιμη προσδοκία της Β! Παρουσίας του Κυρίου και της κοινής Αναστάσεως.

Αναδημοσίευση από το ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ

Η Αξιολόγηση των κληρικών και η νομιμότητα της σχετικής εγκυκλίου 2932/16-10-2012.

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ Ι.Σ.Κ.Ε. 21/2/2013 

Η Αξιολόγηση των κληρικών και η νομιμότητα της σχετικής εγκυκλίου 2932/16 -10-2012. 

Αγαπητοί αδελφοί,

Συμπρεσβύτεροι και Συνδιάκονοι, 

Είναι γνωστό ότι ο Ι Σ Κ Ε , δεν είναι απλώς ένα συνδικαλιστικό όργανο, όπως ορισμένοι Αρχιερείς θέλουν να νομίζουν ή να θεωρούν. Ο Ι Σ Κ Ε είναι ένα παλαιό όργανο της Εκκλησίας της Ελλάδος, νομοθετημένο στον Καταστατικό της Χάρτη Ν. 590/ 1977. 

Μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του και των ενεργειών του , από δεκαετίες και πλέον είναι η προάσπιση των βιοτικών αναγκών ( και όχι μόνον) του Εφημεριακού κλήρου, άμεσα και παράλληλα και σε συνεργασία προς τις εκάστοτε ενέργειες της Ιεράς Συνόδου. 

Η μισθοδοσία του ι. κλήρου έχει περάσει από πολλά στάδια και τελευταία επί ενιαίου μισθολογίου , η μισθοδοσία ακολουθούσε την μισθοδοσία των Δημοσίων υπαλλήλων. Αλλά για να γίνει αυτή η εξομοίωση θα έπρεπε κάθε φορά να συνυπογράφουν οι 3 υπουργοί (Εσωτερικών, Οικονομίας και Παιδείας). 

Εμείς είχαμε πάντοτε το πάγιο αίτημα, να καταργηθεί αυτή η κατάσταση και να ενταχθούμε στο μισθολόγιο νομοθετημένα, ώστε να μην χρειάζονται οι υπογραφές των 3 υπουργών και αυτόματα να έχουμε τις σχετικές με τους Δημοσίους υπαλλήλους αποδοχές. 

Aυτό υλοποιήθηκε και έγινε πραγματικότητα με τον τελευταίο Νόμο 4024/2012 (ΦΕΚ 226/27-10- 2011 τευχ. Α!). 

Έτσι και οι κληρικοί συμπεριελήφθησαν στον ανωτέρω νόμο, ακολουθώντας την διαδικασία περί Δημοσίων υπαλλήλων και των προαγωγών τους ή της εξέλιξής τους. 

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι το γεγονός, ότι οι ισχύοντες βαθμοί και τα κλιμάκια του Δημοσίου, που αφορούν τους Δ.Υ. θα πρέπει να ισχύσουν και για τους Κληρικούς. Δηλαδή ο τρόπος εξέλιξης στη νέα αυτή πραγματικότητα να είναι αντίστοιχη με των Δ.Υ. 

(Παρενθετικά θα πρέπει να πώ ότι έπαυσαν οι κληρικοί να διακρίνονται σε Α, Β, Γ, και Δ κατηγορίες, και ο χαρακτηρισμός βάσει των προσόντων γίνεται όπως και στο Δημόσιο, δηλ. ΠΕ, ΤΕ, ΔΕ, ΥΕ) 

Ο τρόπος λοιπόν της εξέλιξης, θα είναι η αξιολόγηση του κάθε κληρικού, όπως ισχύει και γιά την αξιολόγηση του κάθε δημοσίου υπαλλήλου. 

Τον Σεπτέμβριο του 2012 που το Δ.Σ. του ΙΣΚΕ είχε επισκεφθεί τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο, έγινε λόγος και για την αξιολόγηση των κληρικών, και μας είπε ότι είναι προβληματισμένος, διότι πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος, όσον το δυνατόν αδιάβλητος και αξιόπιστος. 

Εμείς ως Δ.Σ. του ΙΣΚΕ θέσαμε τον εαυτό μας στην διάθεσή του, για συνεργασία επάνω σε έναν τρόπο αξιολόγησης αδιάβλητο, αξιόπιστο και κυρίως αποδεκτό από τους αξιολογουμένους. 

Και ενώ περιμέναμε να μας καλέσουν ώστε να συμβάλλουμε με τις γνώμες μας και τις γνώσεις μας στον τρόπο αξιολόγησης, μετά από ένα μήνα περίπου στις 16-10-2012 η Σύνοδος έβγαλε και απέστειλε την υπ’ αριθ. 2932 εγκύκλιο « Περί του εντύπου της Εκθέσεως αξιολογήσεως των Εφημερίων και Διακόνων και του τρόπου συμπληρώσεως αυτής». 

Σας κάνω γνωστό (παρενθετικά) ότι στους Εκπαιδευτικούς και άλλους δημοσίους υπαλλήλους εκλήθησαν τα συνδικαλιστικά τους όργανα να εκφέρουν τις απόψεις τους, πράγμα που δεν έκανε η Ι.Σύνοδος, κατά την πάγια αντιεκκλησιαστική και αντιδημοκρατική πρακτική των Επισκόπων. 

Δυστυχώς, η όλη διαδικασία περί αξιολόγησης των κληρικών, όπως αναφέρεται στην εν λόγω εγκύκλιο, είναι προχειρότατη, νομικά απαράδεκτη και ηθικά επιλήψιμη. Παρεπιπτόντως σας λέω ότι στο Υπουργείο που την έστειλαν για να υπογραφεί, γελούσαν, όπως με πληροφόρησαν. 

Ο ΙΣΚΕ έστειλε τις απόψεις του για την εγκύκλιο στην Σύνοδο, η οποία δεν γνωρίζω τι είπε. 

Στόχος και σκοπός της όλης διαβλητής διαδικασίας, είναι να διασφαλιστεί η μονοκρατορία του Επισκόπου. 

Η όλη διαδικασία μπορεί να αποβεί άκαρπη, εάν ο Μητροπολίτης έχει διαφορετική γνώμη από τους αξιολογητάς, με αποτέλεσμα να βάλει όποια βαθμολογία θέλει αυτός. 

Και αμέσως έρχομαι στα επί μέρους προβλήματα της 2932 εγκυκλίου . 

1.Στην παράγραφο 1 της εγκυκλίου αναφέρεται ότι ο Αρχιερατικός επίτροπος ( στο δεύτερο μέρος της αξιολόγησης) και ο Πρωτοσύγκελος ή Γεν. Αρχιερατικός επίτροπος ( στο τρίτο μέρος της αξιολόγησης) αξιολογούν. 

Ερώτημα:Οι κατέχοντες τις θέσεις αυτές τις κατέχουν κατόπιν αξιολογήσεως ή είναι διορισμένοι (δοτοί) ευνοιοκρατικά από τον εκάστοτε Μητροπολίτη? 

2.Στην παράγραφο 1 (εδαφ.2) Το Μητροπολιτικό συμβούλιο λειτουργεί ως υπηρεσιακό συμβούλιο 

Ερώτημα: Είναι δυνατόν ένας επίτροπος, μη εκλεγμένος, ένας υπάλληλος ΔΟΥ, 2 παπάδες υπάλληλοι των γραφείων της Ι. Μητροπόλεως να αποτελούν υπηρεσιακό συμβούλιο, χωρίς να είναι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες, χωρίς την παρουσία αιρετών εκ μέρους των εφημερίων? 

Δεν είναι σαφείς οι αρμοδιότητες του Μητροπολιτικού συμβουλίου? Πως είναι δυνατόν να λειτουργήσει ως υπηρεσιακό συμβούλιο κρίσεων και προαγωγών? 

3. Στην παράγραφο 1 ( εδάφ.3) Αναφέρεται η εγκύκλιος στην απόδοση του αξιολογουμένου στα Γενικά εφημεριακά καθήκοντα, όπως αυτά ορίζονται από τους Ι. Κανόνες, Κανονισμούς, και Εγκυκλίους της Ι. Συνόδου. 

Ερώτημα :Ποιούς Ι. Κανόνες, Κανονισμούς και Εγκυκλίους έλαβαν υπ’ όψιν? 

Είναι δυνατόν τα μέλη που συνθέτουν το Μητροπολιτικό συμβούλιο να γνωρίζουν όλα αυτά, εκτός του Μητροπολίτη? Πως θα κρίνουν και πως θα βαθμολογήσουν? 

4. Στην παράγραφο 1 (εδαφ.3) Επιμόρφωση από πιστοποιημένους φορείς 

Ερώτημα : Είναι δυνατόν? Μπορεί να ισχύει αυτό για μικρές και απομακρυσμένες Μητροπόλεις? Για ιερείς Γ και Δ κατηγορίας? Είναι πιστοποιημένος φορέας μία ομιλία που θα γίνει και θα την παρακολουθήσουν ή μία ιερατική σύναξη? Δεν θα έπρεπε να προβλέπεται προγραμματισμός ενιαύσιος σε κάθε Μητρόπολη? Με εξειδικευμένους εκκλησιαστικούς παράγοντες? 

5.Στην παράγραφο 1 ( εδαφ.4) Αναφέρεται ότι κατά της αποφάσεως του Μητροπολιτικού συμβουλίου για την περί βαθμολογικής προαγωγής ή μη του Εφημερίου, δικαιούται ο εφημέριος να ασκήσει προσφυγή ενώπιον της Δ.Ι.Σ. η οποία εκδικάζεται, μετά από γνωμοδότηση της Συνοδικής Επιτροπής επί των Δογματικών και Νομοκανονικών ζητημάτων. 

Ερώτημα : Με το χέρι στην καρδιά εγώ λόγω πείρας σας λέω ότι δεν πρόκειται κανείς να δικαιωθεί. Μάλιστα μέσα σ’αυτή τη γραφειοκρατία θα χαθεί το δίκαιο του προσφεύγοντος. Αλλά και εάν τυχόν δικαιωθεί κάποιος γιατί έχει τον «τρόπο του» , εάν έχει συμπληρωθεί το 30% για την προαγωγή, ο προσφεύγων κληρικός θα πάρει την προαγωγή? Κάποιος άλλος θα την χάσει? 

6.Στην παράγραφο 3 υπάρχει το ερώτημα, ποια δυνατότητα έχουν οι σύμφωνα με την εγκύκλιο αξιολογητές να αξιολογήσουν? 

7. Στην παράγραφο 6 αναφέρεται η προσωπική βαθμολογία που θα βάλει στον εαυτό του ο αξιολογούμενος. 

Ερώτημα :Μήπως αυτό είναι άτοπο? Διότι με διευκρινιστική απάντηση του π. Χερουβείμ Βελέτζα δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν. Μήπως είναι προτιμώτερο ο αξιολογούμενος να κάνει μία έκθεση για τον εαυτό του και τις δραστηριότητές του? 

8.Στο δεύτερο μέρος της η αξιολόγηση γίνεται από τον Αρχιερατικό επίτροπο. 

Ερώτημα :Ο Αρχιερατικός επίτροπος αξιολογήθηκε για την διοικητική θέση που κατέχει? Υπήρξε προκήρυξη της θέσεως? Δεν μπορεί λοιπόν να αξιολογεί διότι είναι διορισμένος ( δοτός), σύμφωνα με υποκειμενικά κριτήρια και με την επιθυμία του Αρχιερέως. Ιδιαίτερα δε δεν μπορεί να αξιολογήσει διότι δεν έχει ο ίδιος αξιολογηθεί για το σκοπό αυτό. 

9.Στην παράγραφο 9 αναφέρεται ότι βαθμολογείται ο κληρικός στα Γενικά εφημεριακά καθήκοντα, όχι μόνον ως προς την απόκτηση τίτλων σπουδών, αλλ’ ως γνώση και βίωση της εκκλησιαστικής εμπειρίας. 

Ερώτημα :Ποιος θα το κάνει? Τα πράγματα εδώ δεν είναι μετρήσιμα αλλά εντελώς υποκειμενικά. Τι σημαίνει εκκλησιαστική εμπειρία για τον ένα αξιολογητή ? Τι για τον άλλον? Τι γιά το Μητροπολιτικό συμβούλιο? Πως αυτά θα έχουν το στοιχείο της αντικειμενικότητας? 

10.Στην παράγραφο 10 αναφέρονται οι καινοτόμοι ποιμαντικές μέθοδοι, ιεραποστολική δραστηριότητα κ.λ.π. 

Ερώτημα :Η ιεραποστολική διάθεση είναι οι εκδρομές των ενοριτών? Η δημιουργία ομάδων ποδοσφαίρου των Κατηχητικών κ.λ.π. Άρα γε αυτό είναι το έργο του εφημερίου ως ποιμένος? ΄Η είναι το κηρύσσειν το Ευαγγέλιο της Βασιλείας και η θεραπεία πάσης νόσου και πάσης μαλακίας εν τω λαώ? Δηλαδή θα πρέπει να κάνουμε την Εκκλησία Φολκλόρ και πολιτιστικές δραστηριότητες? Είναι αυτό ποιμαντικό έργο? Μέσα σ’αυτά που βρίσκεται το εκκλησιαστικό γεγονός , η σωτηρία, ο ερχομός της Βασιλείας, η όγδοη ημέρα κ.λ.π. 

11.Στην παράγραφο 11 αναφέρεται ότι το πρώτιστο που βαθμολογείται είναι η συμπεριφορά και συνεργασία με τον επιχώριο Μητροπολίτη κ.λ.π. 

Ερώτημα :Αυτή η εξιδανίκευση του Μητροπολίτη μήπως είναι υπερβολική? Διότι είναι γνωστές και ακούγονται πολύ απαράδεκτες συμπεριφορές Μητροπολιτών εναντίον κληρικών. Υπερβάσεις εξουσίας, κατάχρηση εξουσίας, σωρείες παρανομιών, διότι πιστεύουν ότι είναι υπεράνω του νόμου. Άρα γε καλή συμπεριφορά και συνεργασία έχει όποιος βγάζει περισσότερα χρήματα στην ενορία του και πληρώνει αναλόγως και την Μητρόπολη και δεν λαμβάνεται υπ’όψιν η πνευματική εργασία που μπορεί να γίνεται? 

12.Στην παράγραφο 15 αναφέρεται ότι σε περίπτωση υποψίας μεροληψίας εκ μέρους του αξιολογητή, ο Μητροπολίτης ορίζει κληρικό με αυξημένα εχέγγυα. Και αυτά θεωρούνται ότι τα έχουν οι κληρικοί που είναι μέλη του Επισκοπικού δικαστηρίου ή οι εφημέριοι που είναι μέλη του Μητροπολιτικού συμβουλίου. 

Ερώτημα :Είτε τα 2 μέλη του Επισκοπικού Δικαστηρίου, είτε τα μέλη του Μητροπολιτικού συμβουλίου, δεν είναι δοτά (διορισμένα) σύμφωνα με την επιθυμία και την εύνοια του Αρχιερέως? Πως λοιπόν μπορεί να έχουν τα εχέγγυα της αμεροληψίας? Πολλώ δε μάλλον, όταν ο Μητροπολίτης (και έχω ζωντανό παράδειγμα) βάζει έναν νεαρό Αρχιμανδρίτη με 10 χρόνια υπηρεσίας και βαθμό Ε.’ (Πέμπτο), χωρίς να είναι Αρχιερατικός Επίτροπος ή Πρωτοσύγκελος να αξιολογήσει κληρικούς με 40 χρόνια υπηρεσίας που από τον Β! βαθμό θα πάνε στον Α!. Δηλαδή ο κατώτερος θα βαθμολογήσει τον ανώτερο. Άραγε αυτό έχει κάποια νομιμότητα? Οι δικαστές, αν γίνει προσφυγή στα πολιτικά δικαστήρια θα γελάνε. 

13.Στην παράγραφο 19 αναφέρεται ότι το Μητροπολιτικό Συμβούλιο, επέχει θέσιν υπηρεσιακού συμβουλίου, το οποίο αποφαίνεται ποιοί και πόσοι κληρικοί θα προαχθούν. 

Ερώτημα :Είναι δυνατόν το Μητροπολιτικό συμβούλιο βάσει των νόμων και των αρμοδιοτήτων του που το διέπουν να επέχει θέσιν υπηρεσιακού συμβουλίου προαγωγών, χωρίς να αποτελείται από αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες οι οποίοι θα έχουν αξιολογηθεί για το σκοπό αυτό και χωρίς αιρετούς από τους αξιολογουμένους? 

Τελευταία και επειδή οι συντάξαντες την περί αξιολόγησης εγκύκλιο μπερδεύτηκαν, βγάζουν ανακοινώσεις «διευκρινιστικές», τις οποίες υπογράφει κάποιος π. Χερουβείμ Βελέντζας, οι οποίες επιτείνουν τα προβλήματα του τρόπου αξιολόγησης. 

Π.Χ.Ερ.Μπορεί ένας απλός εφημέριος να αξιολογήσει τον Αρχιερατικό επίτροπο ή τον Πρωτοσύγκελο? 

Απ.Ναι διότι δεν τον αξιολογεί για το ειδικό διοικητικό καθήκον αλλά για το έργο του Εφημερίου στην ενορία που είναι τοποθετημένος κ.λ.π. 

Ερ.Η αυτοαξιολόγηση επηρεάζει τους βαθμολογητές στην τελική βαθμολογία? 

Απ.Όχι δεν την επηρεάζει!!! Τότε τι χρειάζεται? 

Ερ.Η αξιολόγηση των ειδικών εφημεριακών καθηκόντων( Κεφ. Γ! εντύπου) μετράει στην τελική βαθμολογία? 

Απ.Το ρεζουμέ αυτής της απάντησης? Και ναι και όχι. Λαμβάνεται υπ’όψιν κατά την κρίσιν του Μητροπολιτικού συμβουλίου για τις προαγωγές. Δηλαδή τι θα πεί ο Δεσπότης….αντικειμενικότης μηδέν. 

Άλλο παράξενο.. Ο αξιολογούμενος λαμβάνει γνώση της βαθμολογίας του μόνος του με μυστικό τρόπο και υπογράφει επάνω σε ένα χαρτί. 

Άλλο….Ο πίνακας προακτέων και μη προακτέων δεν δημοσιεύεται. Γιατί? 

Δήθεν τα προσωπικά δεδομένα ή υπάρχουν άλλοι λόγοι? Δηλ. ποιοι ευνοήθηκαν και ποιοι όχι. 

Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω επιεικώς την εγκύκλιο αυτή με τρεις λέξεις: Προχειρότης , Ασχετοσύνη , Υστεροβουλία. 

Αγαπητοί αδελφοί. 

Θα πρέπει να τονίσω , ότι δεν είμαι κατά της αξιολογήσεως. Πιστεύω ότι με την εκτρωματική αυτή εγκύκλιο χάνεται μία ευκαιρία για μια πραγματική αξιολόγηση η οποία θα ήταν προς όφελος της Εκκλησίας. 

Επιτρέψτε μου ενδεικτικά μερικές προτάσεις και παρατηρήσεις

1. Θα έπρεπε να συσταθεί Ανώτατο Υπηρεσιακό συμβούλιο στην Ιερά Σύνοδο, από 3 Αρχιερείς 1 Δικαστικό λειτουργό και 1 εκπρόσωπο του Ι.Σ.Κ.Ε. με Συνοδικό γραμματέα, ώστε όσοι θέλουν να γίνουν Πρωτοσύγκελοι ή Γενικοί Αρχιερατικοί Επίτροποι στις Ιερές Μητροπόλεις να κρίνονται, εφ’όσον οι θέσεις αυτές θα προκηρύσσονταν. Τα κριτήρια να είναι μετρήσιμα κατά το 75% και κατά 25% η συνέντευξη που θα έπρεπε ενώπιον του ΑΥΣ να δώσει ο υποψήφιος. 

2.Θα έπρεπε σε κάθε Μητρόπολη να συσταθεί υπηρεσιακό συμβούλιο προαγωγών από υπηρεσιακούς παράγοντες. Δηλαδή τον Μητροπολίτη ως Πρόεδρο, 2 κληρικούς ΠΕ με Α! βαθμό άνω των 60 ετών ( η Γεροντία που έλεγε ο Μακαριστός Χριστόδουλος) και 2 εκλεγμένους από το σύνολο των εφημερίων της Ι.Μητροπόλεως κληρικούς, ή όπου υπάρχει Τοπικός Σύνδεσμος του ΙΣΚΕ ή άλλο συλλογικό όργανο, οι οποίοι θα αξιολογούσαν τους Αρχιερατικούς Επιτρόπους, με μετρήσιμα κριτήρια 75% και συνέντευξη 25%, σύμφωνα με τους νόμους και κατόπιν προκηρύξεως των θέσεων. 

Εάν υπήρχε αυτή η αξιολόγηση, τότε ίσως θα έστεκε κάποια αξιολόγηση από τους Αρχιερατικούς Επιτρόπους και από τον Πρωτοσύγκελο σε πρώτο και δεύτερο βαθμό και από το υπηρεσιακό συμβούλιο σε τρίτον. 

3.Πως είναι δυνατόν ( σύμφωνα με την εγκύκλιο) ο απλός εφημέριος να αξιολογεί τον Πρωτοσύγκελο ως προς τα εφημεριακά καθήκοντα, καθ’ ήν στιγμή ο Πρωτοσύγκελος θα αξιολογήσει και αυτός τον αξιολογητή του . ( Εδώ γελάνε) 

4.Υπάρχει ένας πάγιος κανόνας που λέει , κανείς δεν μπορεί να αξιολογήσει χωρίς να έχει αξιολογηθεί. Αυτό που συμβαίνει και στην εξομολόγηση. Κανένας δεν μπορεί να εξομολογήσει χωρίς να εξομολογείται. 

5.Με την εγκύκλιο αυτή μου έρχεται η σκέψη ότι η Σύνοδος είδε το θέμα της αξιολόγησης σαν μια τυπική διαδικασία απέναντι στο κράτος και όχι σαν ένα ουσιώδες θέμα που απ’αυτό η Εκκλησία θα έπρεπε να ωφεληθεί. 

6.Η Εκκλησία όπως φαίνεται μέσα από την Αγ. Γραφή , τους Ι. Κανόνες, το ήθος και τη ζωή της , έχει μία δημοκρατικότητα.Εμένα όμως μου αφήνει την εντύπωση, ότι σήμερα έχει χαθεί το στοιχείο της δημοκρατικότητας, και η ατμόσφαιρα θυμίζει Σουλεϊμάν Μεγαλοπρεπή « Αποφασίζομεν και διατάσσομεν». 

Πως είναι δυνατόν ο Επίσκοπος να διασώζει το Consensus της Εκκλησίας, χωρίς να έχει λάβει υπ’ όψιν του την συνείδηση του λαού του Θεού, που σε πρώτο βαθμό εκφράζουν οι άμεσοι ποιμένες της Εκκλησίας που είναι οι Πρεσβύτεροι, δηλ. ο Εφημεριακός κλήρος. 

Λένε ότι ο Επίσκοπος με τους Πρεσβυτέρους είναι ως οι χορδαί με την κιθάρα. Άμα όμως η κιθάρα χάσει τις χορδές τότε μένει μία τάβλα που παράγει κακόηχους θορύβους. 

Αγαπητοί αδελφοί και Πατέρες μου 

Κατόπιν όλων αυτών που σας εξέθεσα εν συντομία για να μην μακρυγορήσω και πλατυάσω, θεωρώ ότι η εγκύκλιος αυτή θα πρέπει να αποσυρθεί. Και αντί της προχειρότητος, να υπάρξει μία σοφή, λογική, αντικειμενική, σύννομη, και Ορθόδοξη αξιολόγηση σε όλες τις βαθμίδες, ώστε να μην υπάρχουν τα μπερδέματα που καλούνται τώρα να λύσουν ,κατά την εφαρμογή της εγκυκλιου. 

Νομίζω ότι ο Ι.Σ.Κ.Ε. και η Γενική Συνέλευση θα πρέπει να λάβει την απόφαση, να επιμείνει στην ακύρωση της εγκυκλίου και να συμμετάσχει σε ένα καινούργιο τρόπο αξιολόγησης που θα έχει την συναίνεση των αξιολογουμένων, ώστε να πάψουν τα γέλια και οι ειρωνίες στο Υπουργείο για την αξιολόγηση των κληρικών της Ελλάδος. Διότι έπεσε πολύ γέλιο όταν την διάβασαν για να την υπογράψουν και την επικυρώσουν. 

Ευχαριστώ για την υπομονή σας 

+ Πρωτοπρεσβύτερος Ιωάννης Κατωπόδης 

. Πάτρα 17η Φεβρουαρίου 2013 

Article 10

28-3-2015

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Την Παρασκευή 27 Μαρτίου 2015 πραγματοποιήθηκε εθιμοτυπική συνάντηση μελών του νεοεκλεγέντος Διοικητικού Συμβουλίου του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο. 

Στο Μέγαρο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών επί της οδού Αγίας Φιλοθέης ο Σεπτός Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας καλωσόρισε τα μέλη του Δ.Σ. του Ι.Σ.Κ.Ε., που υπέβαλαν τα σέβη τους και εξέφρασαν την αγάπη τους. Στη συνέχεια ενημέρωσαν τον Μακαριώτατο για τη σύνθεση του νέου Δ.Σ., τις συνεχώς αυξανόμενες εγγραφές νέων μελών, τις προοπτικές και τις προσπάθειες του Συνδέσμου υπέρ του εφημεριακού Κλήρου. 


Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, η οποία έγινε μέσα σε εγκάρδιο κλίμα, ο Μακαριώτατος ευχήθηκε στα μέλη του Δ. Σ. καλή διακονία με σοφία και σύνεση στα καθήκοντά τους, διαβεβαίωσε για τη διάθεση συνεργασίας και από κοινού αντιμετώπισης των θεμάτων, που αφορούν τον εφημεριακό Κλήρο και για την επίσης καλή διάθεση της Ελληνικής Πολιτείας στα συγκεκριμένα θέματα. 

Το Δ.Σ. διαβεβαίωσε τον Μακαριώτατο για την ειλικρινή πρόθεσή του για αγαστή συνεργασία με την Ιερά Σύνοδο και του εζήτησε αυτή η συνεργασία να γίνει περισσότερο εφικτή με το να διατεθεί ένα γραφείο για τον ΙΣΚΕ στο μέγαρο της Ιεράς Συνόδου, αίτημα, το οποίο ο Μακαριώτατος αντιμετώπισε θετικά. 

Ο Αρχιεπίσκοπος μαζί με τις πατρικές του ευχές έδωσε ως ενθύμιο της επισκέψεως στα μέλη του Δ.Σ. το βιβλίο του "Η μισθοδοσία του εφημεριακού κλήρου στην Ελλάδα".

ΕΚ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΥΠΟΥ

Χριστός Ἀνέστη! - Ἀληθῶς Ἀνέστη!

Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΟΣ (1779 – 1803) Ο εκ Λιγουδίστης της Τριφυλίας και εν Τριπόλει της Πελοποννήσου μαρτυρικώς αθλήσας καλλίνικος και ένδοξος νεομάρτυς του Χριστού

Μέσα στη σεπτή και ευλογημένη χορεία των κλεινών νεομαρτύρων της αμωμήτου χριστιανικής πίστεως συναριθμείται και ο νεομάρτυς Άγιος Δημήτριος, ο γενναιότατος και καρτερότατος αυτός νεαρός αθλητής του Χριστού, ο δι’ αποκεφαλισμού τελειωθείς στις 14 Απριλίου 1803 στην ιστορική πόλη της Τριπολιτσάς, της οποίας έκτοτε είναι ο θερμός αντιλήπτωρ και προστάτης. Ο Άγιος νεομάρτυς Δημήτριος ο Πελοποννήσιος γεννήθηκε το 1779 στη συνοικία Κάτω Ρούγα του τότε χωριού Λιγούδιστα, το οποίο είναι η σημερινή κωμόπολη της Χώρας Τριφυλίας του νομού Μεσσηνίας. Σύμφωνα με τον βιογράφο του, Όσιο Νικηφόρο τον Χίο (1750-1821), ο Δημήτριος ήταν ο δευτερότοκος υιός του ευσεβούς Ηλία Καψαρίδη. Η ενάρετη μητέρα του απεβίωσε όμως, όταν ο Δημήτριος ήταν ακόμη βρέφος και έτσι δεν είχε τη χαρά να τη γνωρίσει και να δεχθεί τη μητρική αγάπη και φροντίδα. Ο πατέρας του παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, ελπίζοντας ότι η νέα του σύζυγος θα περιβάλλει με την πρέπουσα αγάπη και στοργή τους δύο ορφανούς γιους του. Αλλά η μητριά συμπεριφέρθηκε στα δύο δυστυχισμένα παιδιά με κακότητα και ψυχρότητα. Έτσι τα δύο ορφανά μεγάλωσαν μέσα στη φτώχεια και τη στέρηση, έχοντας δίπλα τους μία αδιάφορη και κακότροπη γυναίκα, η οποία τα περιφρονούσε και τα κακομεταχειριζόταν. Γι’ αυτό και αντί για αγάπη και φροντίδα, εισέπρατταν μίσος και περιφρόνηση. Το γεγονός αυτό τα ανάγκασε να εγκαταλείψουν την πατρική οικία και να βρουν καταφύγιο και εργασία στην Τρίπολη που την εποχή εκείνη ήταν το εμπορικό κέντρο της τουρκοκρατούμενης Πελοποννήσου με πολλά εργαστήρια και εμπορικά καταστήματα. 

Ο μεγαλύτερος αδελφός του ήρθε πρώτος στην Τρίπολη και έγινε υπηρέτης σε κάποια τουρκική οικογένεια, ενώ ο Δημήτριος γνωρίστηκε με κάποιους κτίστες που ταξίδευαν από τόπο σε τόπο και έκτιζαν οικοδομές. Κάποια στιγμή ήρθε στην Τρίπολη και άρχισε να συναναστρέφεται με παιδιά τουρκικών οικογενειών. Όμως η προστριβή του με το συνεργείο των κτιστών, όπου εργαζόταν, τον ανάγκασε να καταφύγει στην τουρκική οικογένεια του Βελή Μπαρμπέρη, η οποία είχε κουρείο. Εκεί έμαθε την τέχνη του κουρέα, ενώ ταυτόχρονα παρασυρόμενος από τις δελεαστικές υποσχέσεις, αλλά και τις συνεχείς απειλές των Τούρκων, αρνήθηκε τη χριστιανική του πίστη και απάσθηκε τον μουσουλμανισμό. Έτσι υποβλήθηκε σε περιτομή, φόρεσε τουρκικά ενδύματα και σαρίκι στο κεφάλι και μετονομάσθηκε Μεχμέτ. Στο μεταξύ ο μεγαλύτερος αδελφός του, ο οποίος δεν είχε τουρκέψει ακόμη, πληροφορηθείς τα γενόμενα, έτρεξε να τον συναντήσει. Μόλις τον συνάντησε, ζήλεψε την απατηλή ευτυχία του και ασπάσθηκε και εκείνος τον μουσουλμανισμό. Κάποια στιγμή όμως ο πατέρας τους πληροφορήθηκε ότι και τα δύο του παιδιά έγιναν εξωμότες. Τότε αισθανόμενος ψυχική συντριβή για το θλιβερό κατάντημα των γιων του, πήγε αμέσως στην Τρίπολη για να συναντήσει και να συνετίσει τα δύο δυστυχισμένα παιδιά του. Κανείς δεν γνωρίζει, εάν συνάντησε τον μεγαλύτερο γιο του. Ο Δημήτριος όμως πληροφορηθείς ότι τον αναζητά ο πατέρας του, κρύφτηκε από ντροπή, αλλά και από φόβο μήπως και εξοργισθεί μαζί του ο Τούρκος αφέντης του. Έτσι ο καταπικραμένος πατέρας του πήρε τον δρόμο της επιστροφής για τη Λιγούδιστα. 


Η απεγνωσμένη, αλλά άκαρπη προσπάθεια του πατέρα του νεαρού Δημήτριου δεν πήγε όμως χαμένη, αφού ο Θεός είχε τον σκοπό του και δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να απωλεσθεί ο σπόρος της χριστιανικής πίστεως στην ψυχή του Δημητρίου. Έτσι κάποια στιγμή συναισθάνθηκε το τρομερό αμάρτημα της προδοσίας της πίστεως του στον Ιησού Χριστό, αλλά και της αρνήσεώς του να συναντήσει τον πατέρα του, ο οποίος υποβλήθηκε σε μεγάλο κόπο και ταλαιπωρία για να έρθει από τη Λιγούδιστα να τον ανταμώσει. Γι’ αυτό και ο νεαρός Δημήτριος κατελήφθηκε από σωτήριους λογισμούς μετανοίας και αυτοκριτικής, αφού η θεία χάρις τον επισκέφθηκε και συνειδητοποίησε ότι είχε αρνηθεί τον Χριστό, είχε προδώσει την πατρίδα του και είχε φορέσει τουρκικά ενδύματα. Έχοντας λοιπόν αυτούς τους λογισμούς, έφυγε από την Τρίπολη και αποφάσισε να μεταβεί στην πατρίδα του για να συναντήσει τον πατέρα του. Αλλά αντί να ακολουθήσει τον δρόμο που οδηγεί στη Λιγούδιστα, ακολούθησε αντίθετη κατεύθυνση και μετά από αρκετές ώρες πεζοπορία έφτασε στο χωριό Στεμνίτσα της Αρκαδίας, όπου φιλοξενήθηκε στο σπίτι μιας ευλογημένης χριστιανής. Εκεί πληροφορήθηκε ότι είχε πάρει λανθασμένο δρόμο και ότι έπρεπε να επιστρέψει στην Τρίπολη και να βρει κάποιον που θα του έδειχνε τον σωστό δρόμο για να μεταβεί στην πατρίδα του. Αφού επέστρεψε στην Τρίπολη, εργάσθηκε ως κουρέας στον Τούρκο αφέντη του μέχρι να βρει τον άνθρωπο εκείνο που θα τον οδηγούσε στη Λιγούδιστα. Όμως στην Τρίπολη γνωρίσθηκε με κάποιους χριστιανούς που θα ταξίδευαν στη Σμύρνη. Αποφάσισε λοιπόν να μην επιστρέψει στην πατρίδα του, αλλά να αναζητήσει καινούργιους κόσμους.


Έτσι έφυγε κρυφά από την οικία του Τούρκου Βελή και όταν έφτασε στους Μύλους της Αργολίδος, επιβιβάσθηκε σε πλοίο με προορισμό τη Σμύρνη. Μόλις έφτασε εκεί, πέταξε αμέσως τα τουρκικά ενδύματα, φόρεσε χριστιανικό χιτώνα και άρχισε να συναναστρέφεται μόνο με χριστιανούς, από τους οποίους έμαθε πολλά για τους αγίους της χριστιανικής πίστεως και τα μαρτύρια που υπέστησαν για την αγάπη του Χριστού. Οι συναρπαστικές αυτές διηγήσεις τον αναγέννησαν πνευματικά και τον έκαναν να συνειδητοποιήσει το τρομερό αμάρτημα της αρνησιθρησκείας. Στη συνέχεια αναχώρησε για τη Μαγνησία της Μ. Ασίας, όπου φιλοξενήθηκε σε κάποιους γνωστούς του, ενώ εξέφρασε την επιθυμία του να εξομολογηθεί τα αμαρτήματά του. Μάλιστα εξομολογήθηκε σ’ έναν πνευματικό, αλλά οι επικρατούσες συνθήκες στη Μαγνησία δεν ήταν ευνοϊκές ούτε για εκείνον ούτε και για τους υπόλοιπους χριστιανούς. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό και με την επιδημία πανούκλας που ενέσκυψε στην πόλη, τον ανάγκασαν να καταφύγει σε κοντινό χωριό, όπου όλοι οι κάτοικοι ήταν χριστιανοί. Κατόπιν αναχώρησε για τις Κυδωνίες (σημερινό Αϊβαλί) και από εκεί επισκέφθηκε την περίφημη Μονή του Τιμίου Προδρόμου που βρισκόταν στο Μοσχονήσι για να εξομολογηθεί στον Ηγούμενο της Μονής το θανάσιμο αμάρτημα της αρνήσεως της χριστιανικής του πίστεως. Η ειλικρινής εξομολόγησή του τον ηρέμησε ψυχικά και έτσι ανακουφίσθηκε από το φοβερό ολίσθημά του. Παρόλα αυτά πίστευε ότι μόνο με το αίμα του θα μπορούσε να ξεπλύνει τη μεγάλη προδοσία του. 


Στο μεταξύ ο Δημήτριος εξαιτίας της μεγάλης προσέλευσης πιστών στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου με τη θαυματουργή εικόνα, αναγκάσθηκε να αναζητήσει εργασία στο Μοσχονήσι, όπου για ένα χρόνο εργάσθηκε σε καφενείο. Όμως ούτε και εκεί βρήκε την ψυχική του ανάπαυση, γεγονός που τον οδήγησε και πάλι στη Μονή για να προσκυνήσει τη θαυματουργή εικόνα του Τιμίου Προδρόμου, ζητώντας από τον Άγιο να τον ενισχύσει και τάζοντάς του ένα ασημένιο καντήλι. Κατόπιν επέστρεψε στις Κυδωνίες, όπου εργάσθηκε ως κουρέας και μάλιστα μέσα από την εργασία του κέρδισε πολλά χρήματα. Το ανέλπιστα μεγάλο χρηματικό ποσό που απέκτησε από την εργασία του, το θεώρησε ως θαύμα του Τιμίου Προδρόμου, προς τιμήν του οποίου αγόρασε το αργυρό καντήλι που είχε υποσχεθεί στον Άγιο. Παράλληλα την περίοδο αυτή συνδέθηκε με φιλία μ’ έναν συμπατριώτη του έμπορο που ήταν χριστιανός, ο οποίος του διάβαζε τον βίο των νεομαρτύρων της πίστεώς μας. Μέσα μάλιστα από την ανάγνωση των συναξαρίων αναζωπυρώθηκε η φλόγα της αγάπης του στον Ιησού Χριστό, αλλά και της διακαούς επιθυμίας του να μαρτυρήσει για το όνομά Του. Γι’ αυτό και σταμάτησε να εξασκεί το επάγγελμα του κουρέα και αφού επισκέφθηκε και πάλι τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, παρακάλεσε τον Ηγούμενο να τον συμβουλεύσει τί να πράξει για να ξεπλύνει το αμάρτημά του. Τότε εκείνος τον έστειλε στη Χίο για να τον καθοδηγήσει πνευματικά ο Άγιος Μακάριος ο Νοταράς Αρχιεπίσκοπος Κορίνθου (1731 – 1805), ο οποίος εφησύχαζε την εποχή εκείνη στο Μονύδριο των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στους βορειοανατολικούς πρόποδες του όρους Αίπος πάνω από την κωμόπολη του Βροντάδου. 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Όταν ο Δημήτριος έφτασε στη μυροβόλο και αγιοτόκο νήσο Χίο ο Άγιος Μακάριος, ο οποίος ήταν έμπειρος πνευματικός και γνωστός αλείπτης νεομαρτύρων, τον υποδέχθηκε με πολλή αγάπη και αφού τον παρηγόρησε, τον επαίνεσε για την αγάπη του στον Ιησού Χριστό και την προθυμία του να μαρτυρήσει για το όνομά Του. Τον συμβούλεψε όμως να εγκαταλείψει την ιδέα του μαρτυρίου, διότι εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας του μπορεί να μην αντέξει τα βασανιστήρια και έτσι να υποπέσει για δεύτερη φορά στο αμάρτημα της αρνησιθρησκείας. Του τόνισε μάλιστα ότι η ειλικρινής μετάνοια του είναι αρκετή για να συγχωρεθούν τα αμαρτήματά του και του παρουσίασε ως παράδειγμα τον Απόστολο Πέτρο, ο οποίος αρνήθηκε τον Χριστό, αλλά σώθηκε χάρη στη μετάνοιά του, όπως σώθηκαν και πολλοί άλλοι που αμάρτησαν ποικιλοτρόπως ή αρνήθηκαν τον Χριστό. Ο γενναιότατος όμως Δημήτριος του απάντησε ότι ελπίζει στον Κύριο, ο Οποίος είναι η ελπίδα των μαρτύρων και το κραταίωμα της Εκκλησίας και μάλιστα η χάρη Του θα τον ενδυναμώσει για να υποφέρει τα βασανιστήρια και τα σωματικά τραύματα. Του τόνισε επίσης ότι μόνο με το αίμα του θα ξεπλύνει τον ρύπο της ψυχής του και μόνο μ’ αυτό τον τρόπο θα βρει την ποθούμενη ψυχική ηρεμία και ανάπαυση. 


Στις πατρικές νουθεσίες και προτροπές του Αγίου Μακαρίου του Νοταρά ο ευλογημένος Δημήτριος δεν εναντιώθηκε καθόλου, αλλά σιώπησε, ακούγοντας με προσοχή και σεβασμό τις συμβουλές του. Μάλιστα σύμφωνα με τον βιογράφο του, Όσιο Νικηφόρο τον Χίο, ενισχύθηκε τόσο πολύ μέσα στην ψυχή του η φλόγα της αγάπης του στον Θεό, ώστε άρχισε να επιδίδεται σε σκληρούς πνευματικούς αγώνες με αυστηρές νηστείες, αδιάλειπτες προσευχές, ολονύκτιες αγρυπνίες, αμέτρητες γονυκλισίες και συνεχείς παρακλήσεις στην Υπεραγία Θεοτόκο. Μέσα από τον ακατάπαυστο πνευματικό του αγώνα έκλαιγε συντετριμμένος, όπως ο Απόστολος Πέτρος και αναστέναζε εκ βάθους καρδίας, όπως ο Τελώνης. Όλα όμως όσα έκανε, του φαινόταν λίγα για να εξιλεώσει τον Θεό. Γι’ αυτό και χτυπούσε με τα χέρια του τόσο πολύ το στήθος, το πρόσωπο και το κεφάλι του, ώστε έτρεχε αίμα από τη μύτη του. Παράλληλα είχε υποβάλλει τον εαυτό του και σε μία άλλη άσκηση. Χρησιμοποιούσε ένα σπήλαιο που βρισκόταν στους πρόποδες του όρους Αίπος παράμερα από το Μονύδριο των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου ως τόπο προσευχής και αυτοσυγκέντρωσης. Μάλιστα στο σπήλαιο αυτό, όπου επικρατούσε πολύ χαμηλή θερμοκρασία εξαιτίας του χειμώνα, υπήρχε μεγάλη υγρασία, αφού το διαπερνούσε νερό. 


Στο μεταξύ ο Άγιος Μακάριος είχε γίνει μεγαλόσχημος μοναχός και με βάση τους κανόνες του μοναχισμού δεν επιτρεπόταν πλέον να ιερουργεί, αλλά ούτε και να εξομολογεί. Γι’ αυτό και καθ’ υπόδειξή του κατέφυγε ο Δημήτριος στον Όσιο Νικηφόρο τον Χίο για να καθοδηγηθεί πνευματικά. Αλλά και αυτός ο πνευματικός τον συμβούλεψε να εξαλείψει το αμάρτημά του με τη συνεχή μετάνοια και όχι με το μαρτύριο. Κανείς όμως δεν μπορούσε πλέον να τον εμποδίσει από την απόφασή του να μαρτυρήσει για την αγάπη του Χριστού. Γι’ αυτό και ζήτησε την άδεια και την ευλογία του πνευματικού του να επιστρέψει στην Τρίπολη για να ομολογήσει τον Κύριο ενώπιον των Τούρκων και να συναντήσει τον αδελφό του, ώστε να τον παρακινήσει να ομολογήσει και εκείνος το όνομα του Χριστού. Βλέποντας ο Όσιος Νικηφόρος ο Χίος τη σταθερή και αμετάβλητη απόφαση του Δημητρίου, τον συμβούλεψε με τις απαραίτητες πνευματικές νουθεσίες και αφού του έδωσε μία συστατική επιστολή, τον έστειλε στην Πελοπόννησο για να συναντήσει τον Ιεροκήρυκα Αγάπιο τον εκ Δημητσάνης καταγόμενο και εν Άργει διατρίβοντα. 


Φτάνοντας όμως ο Δημήτριος στο Άργος δεν κατόρθωσε να βρει και να συναντήσει τον Αγάπιο και να του επιδώσει την επιστολή, αλλά έμεινε στο σπίτι κάποιου ευσεβούς χριστιανού, ο οποίος για να του εξάψει τον πόθο του μαρτυρίου, του διάβαζε νυχθημερόν το Νέο Μαρτυρολόγιο που περιέχει τα συναξάρια των νεομαρτύρων της πίστεώς μας. Στο Άργος ο Δημήτριος έμεινε ολόκληρη τη Μεγάλη Εβδομάδα, καθώς και την εβδομάδα της Διακαινησίμου, αλλά εξαιτίας της μη εμφανίσεως του ιεροκήρυκος Αγαπίου αναγκάσθηκε να φύγει από εκεί και να μεταβεί στην Τρίπολη για να ομολογήσει τον Χριστό και να μαρτυρήσει. Στην πορεία του πέρασε από το όρος Αρτεμίσιο που χωρίζει την Αρκαδία από την Αργολίδα και επισκέφθηκε την Ιερά Μονή της Παναγίας Γοργοεπηκόου, η οποία ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και βρίσκεται στον επιβλητικό βράχο του Γουλά πάνω από το χωριό Τσηπιανά που είναι η σημερινή Νεστάνη. Το ευλογημένο αυτό μοναστήρι της ιστορικής αρκαδικής γης αποτέλεσε ένα πνευματικό καταφύγιο για τον πυρπολούμενο από θείο έρωτα νεαρό Δημήτριο, αφού παρέμεινε εκεί προσευχόμενος όλη τη νύχτα και επικαλούμενος τις πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου. Την άλλη ημέρα ξεκίνησε την πορεία του για την Τρίπολη. Μετά από αρκετή πεζοπορία έφθασε στο χωριό Μερκοβούνι και κάθισε κάτω από ένα δένδρο για να ξεκουρασθεί. Εις ανάμνηση του περάσματος του νεομάρτυρος Δημητρίου από το αρκαδικό αυτό χωριό οι ευσεβείς κάτοικοί του ανήγειραν στο σημείο, όπου κάθισε ο γενναίος αθλητής του Χριστού, περικαλλή ενοριακό ναό επ’ ονόματί του και καθιερώθηκε να εορτάζεται κατ’ έτος την Κυριακή των Μυροφόρων η πανίερη μνήμη του με λαμπρά πανήγυρη. Μετά τη σύντομη στάση του Δημητρίου στο Μερκοβούνι κατευθύνθηκε στην Τρίπολη και έφτασε εκεί τη Δευτέρα της εβδομάδος του Θωμά. Αμέσως πήγε στο σπίτι κάποιου χριστιανού που ήταν γνωστός του πρώην Τούρκου αφέντη του, ενώ σε όλους απευθυνόταν με τον γνωστό αναστάσιμο χαιρετισμό «Χριστός Ἀνέστη». Το ίδιο βράδυ συνάντησε μερικούς ευλαβείς κληρικούς και ενάρετους χριστιανούς και τους ανακοίνωσε τη σταθερή πρόθεση και αμετάκλητη απόφασή του να ομολογήσει το όνομα του Χριστού και να μαρτυρήσει για Εκείνον. Όλοι όμως προσπάθησαν να τον αποτρέψουν, προβάλλοντας τον κίνδυνο ότι δεν θα αντέξει τα σκληρά βασανιστήρια, ενώ εξέφρασαν και τον φόβο ότι οι Τούρκοι θα εξαπολύσουν διωγμό εναντίον των χριστιανών. Αλλά ο θαρραλέος αθλητής του Χριστού τους απάντησε με παρρησία: «Θαρσεῖτε, ἀδελφοί μου, διότι ὅλες μου τίς ἐλπίδες τίς ἔχω στόν Θεό. Ἐκεῖνος καθώς ἐνδυνάμωσε ὅλους τούς Ἁγίους Μάρτυρες, θά ἐνδυναμώσει καί ἐμέ τόν ἄθλιο νά ἐξαλείψω τήν ἀμαρτία μου μέ τό αἷμα μου». 


Μεταξύ των ευλαβών ιερέων ήταν και ο π. Αντώνιος, ο οποίος προσπάθησε με κάθε τρόπο να εμποδίσει τον Δημήτριο στην απόφασή του να μαρτυρήσει για τον Χριστό. Βλέποντας όμως την αδιαλλαξία του νεαρού αθλητού της πίστεως, του πρότεινε να προσευχηθούν θερμά στον Θεό και ό,τι τους αποκαλύψει, αυτό και να πράξουν την επόμενη ημέρα. Τότε ο Δημήτριος διανυκτέρευσε στον ναό του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται πλησίον των στρατώνων της Τριπόλεως. Μάλιστα παρέμεινε άγρυπνος και προσευχόμενος όλη τη νύχτα, ενώ ο ιερεύς Αντώνιος πήγε στη Μητρόπολη, όπου κάποια στιγμή μετά από θερμή προσευχή αποκοιμήθηκε. Στον ύπνο του είδε τότε ένα μεγάλο στράτευμα με πολλούς στρατιώτες. Στη μέση υπήρχε ένα χρυσοστολισμένο άρμα που έσερναν δύο άσπρα άλογα και ο αμαξηλάτης ήταν ένας ωραιότατος ξανθός άνθρωπος με λίγα γένια και με ενδύματα άσπρα και πράσινα, ενώ στη μέση του έφερε ένα μεγάλο σπαθί. Πίσω από την άμαξα ακολουθούσε ο Δημήτριος έχοντας στο κεφάλι του λευκό σεντόνι και πλησιάζοντας τον π. Αντώνιο, του είπε δύο φορές να σηκωθεί. Ο ιερέας όμως συνέχισε να κοιμάται και τότε ο Δημήτριος του έπιασε το χέρι και του φώναξε δυνατά να σηκωθεί, διότι τώρα είναι καιρός. Μόλις ο π. Αντώνιος ξύπνησε από το όνειρο, έτρεξε να συναντήσει τον Δημήτριο, ο οποίος έτρεξε και αυτός για να συναντήσει τον ιερέα. Στην ερώτηση του π. Αντωνίου εάν είδε κάποιο σημείο από τον Θεό, εκείνος απάντησε αρνητικά. Αλλά στην επιμονή του ιερέα ο Δημήτριος του αποκάλυψε τη θεόσταλτη οπτασία που είχε δει. Έτσι κατά την τέταρτη ώρα της νύχτας και αφού είχε προσευχηθεί, είδε μία θαυμαστή λάμψη και ένα ουράνιο φως, το οποίο τον περικύκλωσε. Μέσα σ’ αυτό το φως είδε έναν άνδρα με λευκά ενδύματα, ο οποίος του είπε να μην φοβάται και να συνεχίσει τον αγώνα του με θάρρος, αφού θα βρίσκεται δίπλα του. Παρόλο βέβαια που ο Δημήτριος φοβήθηκε από τη θαυμαστή αυτή αποκάλυψη, ένιωσε ενισχυμένος και χαρούμενος και γι’ αυτό έπεσε στη γη και προσευχόταν. Μάλιστα τη σκηνή με τον λευκοφορεμένο άνδρα την είδε τρεις φορές, αλλά κατόπιν εξαφανίσθηκε από μπροστά του ο θαυμαστός αυτός άνθρωπος και το ουράνιο φως. Μετά την εξιστόρηση των υπερφυών αυτών γεγονότων ο Δημήτριος εξομολογήθηκε στον π. Αντώνιο και αφού κοινώνησε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, έφυγε από τον ναό του Αγίου Νικολάου, όπου πέρασε την τελευταία νύχτα του επίγειου βίου του. 

Το πρωί κατευθύνθηκε στο κέντρο της Τριπόλεως για να τον αναγνωρίσουν οι Τούρκοι. Παρόλο όμως που περιήλθε την πόλη τρεις φορές, κανείς δεν τον αναγνώρισε και έτσι επέστρεψε στον ναό του Αγίου Νικολάου κατ’ εντολήν του π. Αντωνίου, ο οποίος τον παρηγόρησε, επειδή είχε περιέλθει σε βαθιά λύπη, επειδή δεν τον αναγνώρισαν. Τότε ο σεβάσμιος και ευλαβής ιερέας τον παρότρυνε να εγκαταλείψει την ιδέα του μαρτυρίου, διότι ήταν ήδη μάρτυς κατά προαίρεση και επομένως είχε εκπληρώσει το χρέος του. Μάλιστα του πρότεινε να πάει να ζήσει σε χριστιανικό τόπο, εφαρμόζοντας πιστά τις εντολές του Θεού. Μ’ αυτόν τον τρόπο άλλωστε θα Τον ευαρεστούσε. Αλλά ο πυρπολούμενος από αγάπη στον Κύριο και από πόθο για το μαρτύριο Δημήτριος του απάντησε ότι πρέπει να θυσιασθεί για τον Ιησού Χριστό και να ομολογήσει το όνομά Του ενώπιον των απίστων. Γι’ αυτό και είναι έτοιμος να υποστεί όλα τα βασανιστήρια για την αγάπη του Σωτήρος Χριστού. Τότε ο π. Αντώνιος κατάλαβε ότι ο Κύριος παρίσταται αοράτως και δέχεται πρόθυμα την απόφασή του. 


Ευθύς αμέσως ο γενναίος οπλίτης του Χριστού πήγε στο κουρείο του πρώην Τούρκου αφέντη του και χαιρέτησε τους παριστάμενους με τον αναστάσιμο χαιρετισμό «Χριστός Ἀνέστη». Στο ερώτημα κάποιων ποιος είναι, απάντησε ότι είναι ο Δημήτριος, αυτός δηλαδή που μέσα σ’ αυτό το κατάστημα αρνήθηκε τον Θεό του, τον Οποίο ήρθε τώρα να ομολογήσει εκεί που Τον αρνήθηκε. Μόλις οι παριστάμενοι χριστιανοί άκουσαν αυτά, έφυγαν τρομοκρατημένοι, ενώ ένας νεαρός Τούρκος που ήταν γνωστός του Δημητρίου και είχε μάθει την τέχνη του κουρέα, του είπε να σταματήσει να λέει τέτοιες κουβέντες και να λυπηθεί τη ζωή του, διότι εάν τα μάθουν αυτά οι Τούρκοι, θα τον θανατώσουν. Τότε ο Δημήτριος του απάντησε με παρρησία ότι ο σκοπός που βρίσκεται εκεί, είναι να ξεπλύνει με το αίμα του το αμάρτημά του. Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο νεαρός Τούρκος του είπε να έρθει στην αυλή για να του κόψει με ξυράφι τον λαιμό του. Αμέσως με μεγάλη χαρά ο Δημήτριος έσκυψε το κεφάλι του και τον παρότρυνε να πράξει αυτό που είχε αποφασίσει. Ο Τούρκος όμως φοβήθηκε και έφυγε, λέγοντάς του: «Νά τό εὕρης αὐτό ἀπό κάποιον ἄλλο». Κατόπιν ο θαρραλέος Δημήτριος κάθισε έξω από το κουρείο του Βελή Μπαρμπέρη που ήταν το πρώην αφεντικό του. Μόλις τον είδε ο Βελής, προσπάθησε με απατηλές υποσχέσεις αγαθών, αλλά και με φοβερές απειλές να τον μεταπείσει. Εκείνος όμως του δήλωσε με παρρησία τη χριστιανική του ιδιότητα. Μάλιστα ο Βελής του υποσχέθηκε να του δώσει ασημένια νομίσματα για να φύγει από την Τρίπολη και έτσι να ζήσει ελεύθερος, όπου επιθυμεί. Η σθεναρή όμως ομολογία του νεαρού αθλητού της πίστεως ότι πιστεύει στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και ότι επιθυμεί διακαώς να μαρτυρήσει για το όνομά Του, εξόργισε τον Βελή, αλλά και άλλους Τούρκους που πληροφορήθηκαν ότι κάποιος χριστιανός που είχε τουρκέψει, αρνήθηκε την πίστη του στον Μωάμεθ και επέστρεψε στην παλαιά του θρησκεία. Μάλιστα ένας αιμοβόρος Τούρκος τον άρπαξε, όπως ο λύκος το αρνί, για να τον οδηγήσει στον Τούρκο ηγεμόνα της Τριπόλεως. Καθ’ οδόν τον έβαλε μέσα σε κάποιο κατάστημα για να ψάξει στα ρούχα του για τυχόν υπάρχοντα χρήματα. Ο ιδιοκτήτης όμως του καταστήματος ήταν χριστιανός και του ζήτησε να τον απολύσει, δίνοντας στον Τούρκο τα χρήματα. Αλλά ο Δημήτριος απέρριψε μία τέτοια πρόταση και κατόπιν οδηγήθηκε στον επίτροπο του Τούρκου ηγεμόνα, ο οποίος προσπάθησε με κολακείες και υποσχέσεις, αλλά και με συνεχείς απειλές να τον επαναφέρει στη μουσουλμανική θρησκεία. Ο Δημήτριος όμως έμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του, γεγονός που τον οδήγησε στον δικαστή. Στον δρόμο μάλιστα του κρατούσαν τόσο σφιχτά το δεξί του χέρι, ώστε δεν μπορούσε να κάνει τον σταυρό του, αλλά απαίτησε να μην τον αγγίξει κανείς, αφού εκούσια οδηγείτο στο μαρτύριο. Στον δικαστή ο γενναίος Δημήτριος δήλωσε σε ελληνική γλώσσα ότι ήταν και είναι χριστιανός και προσκυνά τον Χριστό ως αληθινό Θεό. Ο δικαστής όμως δεν γνώριζε ελληνικά και ζήτησε από κάποιον Τούρκο να του επαναλάβει αυτά που είπε ο Δημήτριος. Ο διερμηνέας Αγαρηνός αποκρίθηκε τότε ψευδώς, δηλαδή ότι ο Δημήτριος είπε ότι ήταν και εξακολουθεί να είναι Τούρκος. Αμέσως ο γενναίος αθλητής του Χριστού διαμαρτυρήθηκε λέγοντας στα τουρκικά ότι είναι χριστιανός και θέλει να πεθάνει με τη χριστιανική του ιδιότητα. Ακούγοντας αυτά ο δικαστής δεν θέλησε να εκδώσει θανατική απόφαση, αλλά τον έστειλε στον Τούρκο ηγεμόνα Μουσταφά, ο οποίος του υποσχέθηκε πάμπολλα αγαθά, όπως χρυσοχάλκινα άλογα, ακριβά ενδύματα και άφθονο χρυσάφι και ασήμι. Ο Δημήτριος όμως έμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του και δήλωσε και πάλι με παρρησία την ομολογία του στον Κύριο. Στο άκουσμα αυτής της θαρραλέας ομολογίας πίστεως ο ηγεμόνας αποφάσισε τη δι’ αποκεφαλισμού θανάτωσή του. 


Έτσι έμπλεως χαράς ο νεαρός αθλητής της πίστεως και πρώην εξωμότης Δημήτριος οδηγήθηκε στον τόπο της καταδίκης του. Καθ’ οδόν ζητούσε συγχώρηση από τους χριστιανούς που συναντούσε, ενώ όταν έφτασε στο μέσο της αγοράς έστρεψε το κεφάλι του στον ουρανό και με δυνατή φωνή δόξασε τον Ιησού Χριστό, ο Οποίος τον αξίωσε να φθάσει σ’ αυτή την ευλογημένη στιγμή και να δώσει το αίμα του για το όνομά Του. Η θανατική εκτέλεση του γενναίου μάρτυρος Δημητρίου έλαβε χώρα στην ψαραγορά, αφού πρώτα ο δήμιος με τον μάρτυρα πέρασαν από το κουρείο του πρώην Τούρκου αφεντικού του. Κατόπιν ο δήμιος με τρία χτυπήματα αποκεφάλισε τον νεαρό οπλίτη του Χριστού, ο οποίος παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Κύριο, τον Οποίο με τόση αγάπη και πίστη ομολόγησε. Η δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρική τελείωση του νεομάρτυρος Αγίου Δημητρίου του εκ Λιγουδίστης της Τριφυλίας έλαβε χώρα στις 14 Απριλίου 1803, ημέρα Τρίτη της εβδομάδος του Θωμά και ώρα εβδόμη που αντιστοιχεί στις 1 το μεσημέρι. 


Το ιερό λείψανο του νεομάρτυρος έμεινε άταφο στον τόπο του μαρτυρίου επί τρεις ημέρες και πολυάριθμοι χριστιανοί, μόλις πληροφορήθηκαν τη θανάτωση του Δημητρίου, έτρεξαν για να λάβουν κάποια ευλογία από τον ένδοξο μάρτυρα του Χριστού, είτε αίμα, είτε τεμάχιο από τα ρούχα του είτε τρίχες από το κεφάλι του ή μέρος του σώματός του. Άλλωστε οι χριστιανοί τόσο πριν όσο και μετά από το μαρτύριό του ωφελήθηκαν πνευματικά και ενισχύθηκαν ψυχικά, βιώνοντας πολλά θαύματα, δεδομένου ότι και το κομμένο του κεφάλι φαινόταν σαν να ήταν ζωντανό. Ο ευλαβής ιερέας Αντώνιος πήρε κρυφά την τιμία κεφαλή του και την ενταφίασε εντός του Ιερού Βήματος του ενοριακού ναού του Αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου στην Τρίπολη και μάλιστα κάτω από την Αγία Τράπεζα. Σήμερα η τιμία και πανσεβάσμια κάρα του νεομάρτυρος Δημητρίου φυλάσσεται ως χαριτόβρυτος και μυρίπνοος θησαυρός στον ιστορικό Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Βασιλείου Τριπόλεως, ο οποίος θεμελιώθηκε το 1855 και εγκαινιάσθηκε το 1884. Το ακέφαλο σώμα του Αγίου κινδύνευε όμως να ριχθεί στην πυρά από τους Τούρκους, αλλά ο π. Αντώνιος συγκέντρωσε χρήματα από τους χριστιανούς, τα οποία και έδωσε στους άπιστους. Έτσι το τίμιο λείψανό του πετάχθηκε έξω από τα τείχη της πόλεως σε τοποθεσία, όπου κρεμούσαν οι Τούρκοι τους Έλληνες καταδίκους. Κατόπιν και σύμφωνα με τον διάκονο Ιωσήφ, ο οποίος αργότερα εξελέγη Επίσκοπος Ανδρούσης (1770-1844), οι ευλαβείς υπηρέτες του πολιτικού Σωτηρίου Κουγιά, αδελφού του Επισκόπου Τριπόλεως και Αμυκλών Νικηφόρου, παρέλαβαν το ακέφαλο σώμα του νεομάρτυρος Δημητρίου και το ενταφίασαν στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών Μαντινείας, η οποία χρονολογείται από τις αρχές του 11ου αιώνα και βρίσκεται σε απόσταση δώδεκα χιλιομέτρων από την Τρίπολη. Το 1908 τα λείψανα του Αγίου ήρθαν «ὁσιακαῖς χερσίν» στην επιφάνεια από τον τόπο που βρίσκονταν και τοποθετήθηκαν σε ξύλινη λειψανοθήκη, η οποία το 1920 έγινε αργυρή με δωρεά της ευσεβούς οικογένειας Μακρή. Έκτοτε φυλάσσονται στη νέα λειψανοθήκη ως πολύτιμος πνευματικός θησαυρός της Ιεράς Μονής Βαρσών, μαζί και με τμήμα του εν Τριπόλει μαρτυρήσαντος στις 22 Μαΐου 1818 Αγίου οσιομάρτυρος Παύλου. Η ιερά αυτή λειψανοθήκη μεταφέρεται κατ’ έτος στην Τρίπολη κατά τον κοινό πανηγυρικό εορτασμό της μνήμης των Αγίων νεομαρτύρων Δημητρίου και Παύλου στις 22 Μαΐου, οι οποίοι με σχετικό βασιλικό διάταγμα της 4ης Ιουνίου 1909 τιμούνται ως πολιούχοι και προστάτες άγιοι της Τριπόλεως. Οι ιερές ακολουθίες προς τιμήν των δύο εφόρων και πολιούχων αγίων της ιστορικής αρκαδικής πρωτεύουσας τελούνται στον ιερό ενοριακό ναό του Προφήτου Ηλιού και Νεομαρτύρων της Τριπόλεως, ενώ η μνήμη του νεομάρτυρος Αγίου Δημητρίου στις 14 Απριλίου τιμάται και στον ομώνυμο ιερό ναό της Τριπόλεως, ο οποίος ανεγέρθηκε στον τόπο του μαρτυρίου του κατά το έτος 1904 με δαπάνη του ευσεβούς Αλεξάνδρου Παπαλεξανδρή και της συζύγου του, Δήμητρας. Ο Άγιος νεομάρτυς Δημήτριος εορτάζεται επίσης πανηγυρικά ως πολιούχος και προστάτης άγιος στη Χώρα Τριφυλίας (Λιγούδιστα), όπου έχει ανεγερθεί παρεκκλήσιο προς τιμήν του, στο χωριό Φλόκα Τριφυλίας, όπου σύμφωνα με την προφορική παράδοση καταγόταν ο πατέρας του και ο ενοριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στο όνομά του, καθώς και στο χωριό Μερκοβούνι Αρκαδίας, όπου επίσης ο ενοριακός ναός του χωριού έχει ανεγερθεί προς τιμήν του, ενώ ο Άγιος τιμάται και στον ιερό ενοριακό ναό του Αγίου Δημητρίου Αρκάδων της πόλεως Καλαμάτας. Εορτασμός της μνήμης του μαζί και με τον Άγιο οσιομάρτυρα Παύλο τελείται επίσης στην Πάτρα, στον ιερό ενοριακό ναό του Αγίου Διονυσίου, όπου από το 1861 φυλάσσεται εικόνα των δύο πολιούχων αγίων της Τριπόλεως, η οποία είναι αφιέρωμα των εν Πάτραις διαβιούντων Αρκάδων, καθώς και στον ιερό ενοριακό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Κυπριάδου Αθηνών. 


Πολυάριθμα είναι τα θαύματα που έχει επιτελέσει ο Άγιος Δημήτριος ο Πελοποννήσιος, αφού δαιμονιζόμενοι, ετοιμοθάνατοι και τυφλοί βρήκαν τη θεραπεία τους χάρη στη θαυματουργική επέμβαση του νεομάρτυρος διά της χάριτος του Παντοδυνάμου Θεού. Αλλά και η μυροβλυσία της τιμίας κάρας του είναι αδιάλειπτη και αισθητή σε πολλούς χριστιανούς που προσέρχονται με ευλάβεια για να την προσκυνήσουν. Πλούσια είναι και η συνταχθείσα προς τιμήν του υμνογραφία, αφού το 1804 εκδόθηκε στη Βενετία η ποιηθείσα υπό του Διακόνου Ιωσήφ (του και μετέπειτα Επισκόπου Ανδρούσης) Ακολουθία του Αγίου, η οποία επανεκδόθηκε το 1888 στην Τρίπολη και κατά τα έτη 1909 και 1927 στην Καλαμάτα. Ακολουθία του Αγίου εποίησε επίσης και ο Όσιος Νικηφόρος ο Χίος, ο οποίος εξέδωσε και το Μαρτύριο του νεομάρτυρος στο Νέο Λειμωνάριο που εκδόθηκε το 1819 στη Βενετία. 

Ο εκ Λιγουδίστης της Τριφυλίας και εν Τριπόλει της Πελοποννήσου μαρτυρικώς αθλήσας στις 14 Απριλίου 1803 ένδοξος και καλλίνικος νεομάρτυς του Χριστού Άγιος Δημήτριος αποτελεί για την πνευματικά αλλοτριωμένη κοινωνία του 21ου αιώνα ένα ολόλαμπρο παράδειγμα και ένας φωτεινός οδοδείκτης για κάθε αμαρτωλό και ταλαιπωρημένο άνθρωπο που αναζητά τη σωτηρία και τη λύτρωση μέσα από την ειλικρινή μετάνοια και ποθεί τη χαρά της ουράνιας αγαλλίασης και αιωνίας ζωής μέσα από τη συνεχή επικοινωνία με τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία 

· Καραχάλιου Δημητρίου Γ., Συναξάριον των Αγίων της Αρκαδίας, Έκδοσις Ιεράς Μητροπόλεως Μαντινείας και Κυνουρίας, Τρίπολις 2004.

· Μητροπολίτου Πατρών Χρυσοστόμου, 14 Απριλίου 1803, Τριπολιτσά « Δημήτριε … Δημήτριε …, τώρα που θα πας στον ουρανό, να προσεύχεσαι για μας…», Εφημερίδα «Εκκλησιολόγος», Αρ. φυλ. 308, Πάτρα 13-04-2013.

· Σκλήφα Χρυσοστόμου, Αρχιμανδρίτου (νυν Μητροπολίτου Πατρών), Ο Άγιος νεομάρτυς Δημήτριος, Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Μαντινείας και Κυνουρίας, Τρίπολη 1995.

Χαλκιά – Στεφάνου Πόπης, Οι Άγιοι της Χίου, Εκδόσεις Επτάλοφος, Β΄ Έκδοσις, Αθήναι 2008.

Εικόνες

[1] Ο Άγιος νεομάρτυς Δημήτριος ο Πελοποννήσιος. Φορητή εικόνα του 1831 στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών Μαντινείας.

[2] Ο Άγιος νεομάρτυς Δημήτριος ο Πελοποννήσιος γεννήθηκε το 1779 στη Λιγούδιστα (σημερινή Χώρα) Τριφυλίας και μαρτύρησε δι’ αποκεφαλισμού στις 14 Απριλίου 1803 στην Τρίπολη. www.diakonima.gr

[3] Φορητή εικόνα του Αγίου με οκτώ σκηνές του βίου του στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Αρκάδων Καλαμάτας.

[4] Φορητή εικόνα του Αγίου στο τέμπλο του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Αρκάδων Καλαμάτας.

[5] Στον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου ανεγέρθηκε το 1904 Ιερός Ναός επ'ονόματί του. www.loukamantinias.gr

[6] Άποψη από το εσωτερικό του Ιερού Ναού Αγίου νεομάρτυρος Δημητρίου Τριπόλεως. Στο μέσο διακρίνεται η τιμία κάρα του Αγίου.

[7] Η φορητή εικόνα του Αγίου νεομάρτυρος Δημητρίου στο τέμπλο του ομωνύμου Ιερού Ναού της Τριπόλεως.

[8] Ο Ιερός Ενοριακός Ναός του Αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλήτου στην Τρίπολη, όπου εντός του Αγίου Βήματος ετάφη η τιμία κάρα του ενδόξου νεομάρτυρος.

[9] Στο χωριό Μερκοβούνι Αρκαδίας ο Ενοριακός Ναός είναι αφιερωμένος στον Άγιο νεομάρτυρα Δημήτριο τον Πελοποννήσιο. www.exploring-greece.gr

[10] Η χαριτόβρυτος τιμία κάρα του Αγίου φυλάσσεται στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Βασιλείου Τριπόλεως. www.loukamantinias.gr

[11] Η φυλασσόμενη στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών αργυρή λειψανοθήκη με τα ιερά λείψανα του Αγίου νεομάρτυρος Δημητρίου και τμήμα του ιερού λειψάνου του Αγίου οσιομάρτυρος Παύλου. www.loukamantinias.gr

[12] Η ανθοστόλιστη εικόνα του Αγίου στον πανηγυρίζοντα ομώνυμο Ιερό Ναό στο Μερκοβούνι Αρκαδίας. synodoiporia.blogspot.gr

[13] Η ανθοστόλιστη εικόνα του Αγίου κατά τον ετήσιο εορτασμό της μνήμης του από τον Σύλλογο των εν Αττική Χωραϊτών. pylosnews.blogspot.gr

[14] Πανοραμική άποψη της Ιεράς Μονής Παναγίας Γοργοεπηκόου Νεστάνης, όπου ο νεομάρτυς Δημήτριος διανυκτέρευσε στην πορεία του από το Άργος στην Τρίπολη. www.immk.gr

[15] Πανοραμική άποψη της Ιεράς Μονής Αγίου Νικολάου Βαρσών, όπου φυλάσσονται τα ιερά λείψανα του Αγίου νεομάρτυρος Δημητρίου. www.immk.gr  

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης ανάρτησης. http://kallimasia.blogspot.gr 

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΙΑΣΩΝ ΚΑΙ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟΣ Οι εκχριστιανιστές της νήσου Κερκύρας

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Ανάμεσα στους πιστούς μαθητές και εκλεκτούς συνεργάτες του θεηγόρου Αποστόλου των Εθνών Παύλου είναι και οι τιμώμενοι από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 29 Απριλίου Άγιοι απόστολοι Ιάσων και Σωσίπατρος, οι οποίοι εκχριστιάνισαν τη νήσο Κέρκυρα κατά την εποχή που βασίλευε ο σκληρόκαρδος Ρωμαίος ειδωλολάτρης ηγεμόνας Κερκυλλίνος. Οι δύο αυτοί απόστολοι γνώρισαν τον Απόστολο Παύλο στη Θεσσαλονίκη και αφού άκουσαν με προσοχή το πύρινο κήρυγμά του για τον Χριστό και την Ανάστασή Του, αναδείχθηκαν φαεινοί πνευματικοί αστέρες και ένθερμοι διδάσκαλοι της χριστιανικής πίστεως. Μάλιστα ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, τους επαινεί και τους εγκωμιάζει, λέγοντάς τους «Σας ασπάζομαι Ιάσων και Σωσίπατρος, οι συγγενείς μου».Βεβαίως οι δύο απόστολοι δεν είχαν εξ αίματος συγγενική σχέση με τον Απόστολο Παύλο, αφού ο Ιάσων καταγόταν κατ’ άλλους από την Ταρσό και κατ’ άλλους από τη Θεσσαλονίκη, ο δε Σωσίπατρος καταγόταν από την Αχαΐα. Λόγω όμως της αρετής και της αγάπης τους έγιναν πιστοί και αφοσιωμένοι μαθητές και ακόλουθοι του Αποστόλου των Εθνών, στη συνέχεια δε αναδείχθηκαν πύρινοι κήρυκες του Λόγου του Θεού σε Ανατολή και Δύση. Μάλιστα ο Απόστολος Παύλος εμπιστεύτηκε στον Άγιο Ιάσονα τη Μητρόπολη Ταρσού της Κιλικίας και στον Άγιο Σωσίπατρο τη Μητρόπολη Ικονίου. Στις δύο αυτές επαρχίες εργάσθηκαν με ξεχωριστό ιεραποστολικό ζήλο για τη διάδοση της χριστιανικής αλήθειας. Μετά από την ευδόκιμη παρουσία τους αποφάσισαν και οι δύο να συνεχίσουν το θεάρεστο έργο τους στη Δύση. 
Έτσι το 67μ.Χ. έφτασαν και εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα και ανήγειραν έξω από τα τείχη της πόλεως έναν ωραιότατο ναό επ’ ονόματι του Αγίου ενδόξου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. Ο ναός αυτός αποτέλεσε νυχθημερόν το κέντρο της διαδόσεως της χριστιανικής πίστεως και της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας. Όμως μία νύχτα και ενώ οι δύο άγιοι προσεύχονταν, εμφανίστηκαν μερικοί ειδωλολάτρες και τους ρώτησαν, ποιά είναι η θρησκεία, την οποία διδάσκουν και στο όνομα της οποίας επιτελούν θαύματα που ξεπερνούν την ανθρώπινη λογική. Τότε οι Άγιοι απάντησαν ότι η πίστη τους είναι αληθινή και άμωμη και δεν είναι αποτέλεσμα λογικών αποδείξεων. Γι’ αυτό και δεν γίνεται κατανοητή με αποδεικτικά λόγια, αλλά το θεμελιώδες είναι να πιστεύει κανείς με τα έργα και τις πράξεις του και όχι να προσπαθεί κανείς να αποδείξει την πίστη με τα λόγια. Μόλις οι ειδωλολάτρες άκουσαν αυτούς τους πνευματικούς λόγους από τους δύο αποστόλους, εγκολπώθηκαν τον Σωτήρα Χριστό και βαπτίσθηκαν χριστιανοί. Η ιεραποστολική δράση των Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου προσέλκυσε και άλλους στη χριστιανική αλήθεια, γεγονός που εξαγρίωσε τον ειδωλολάτρη ηγεμόνα Κερκυλλίνο, ο οποίος διέταξε να οδηγηθούν μπροστά του. Ο ηγεμόνας τους ρώτησε από πού έρχονται και γιατί διδάσκουν μία θρησκεία, που έρχεται σε αντίθεση με τη λατρεία των Ρωμαϊκών θεών. Τότε οι δύο απόστολοι απάντησαν ότι έχουν γίνει μαθητές των Αποστόλων του Χριστού και βρίσκονται εδώ για να απομακρυνθούν οι άνθρωποι από τους ψεύτικους θεούς και να ασπασθούν τον ένα και αληθινό Θεό, ο οποίος είναι και ο δημιουργός του σύμπαντος. Τότε ο ηγεμόνας τους κάλεσε να αρνηθούν τον Χριστό και να προσφέρουν θυσία στους ειδωλολατρικούς θεούς, διότι διαφορετικά θα υποστούν φρικτά και ανήκουστα βασανιστήρια. Οι Άγιοι απάντησαν όμως με παρρησία, ότι ο ηγεμόνας μπορεί να βασανίσει ανελέητα τα σώματά τους, αλλά δεν έχει καμία εξουσία στην ψυχή τους, διότι αυτή είναι δοσμένη μόνο στον Ιησού Χριστό. Ο Κερκυλλίνος όμως παρέμεινε αμετακίνητος στην πρότασή του και πίεζε τους δύο αποστόλους να θυσιάσουν στους ανύπαρκτους θεούς. Στην επιμονή του αυτή οι Άγιοι αποκάλεσαν τον ηγεμόνα εχθρό κάθε δικαιοσύνης και αλήθειας και γιο του διαβόλου, αφού ονομάζει θεούς αυτούς που διαπράττουν εγκλήματα και επιδίδονται σε μεθύσια, ασέλγειες και μαγείες. 
 
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο ηγεμόνας διέταξε εξαγριωμένος να οδηγηθούν οι δύο απόστολοι στη φυλακή, μέσα στην οποία υπήρχαν επτά ληστές. Ένας από αυτούς, ονόματι Σατορνίνος, είδε έναν ωραίο και ακτινοβολούντα νεανία να βαδίζει μπροστά από τους δύο αποστόλους, τη στιγμή που έμπαιναν στη φυλακή. Ο Σατορνίνος διηγήθηκε το θαυμαστό αυτό γεγονός και οι Άγιοι κάλεσαν αυτόν και τους υπόλοιπους ληστές να πιστέψουν στον Ιησού Χριστό, ο οποίος απέστειλε τον Άγγελο Του για να σώσει και να προστατεύσει όσους ελπίζουν σε Αυτόν. Τότε ο Σατορνίνος και οι υπόλοιποι έξι ληστές, Ιακίσχολος, Φαυστιανός, Ιανουάριος, Μαρσάλιος, Ευφράτιος και Μαμμίνος, ζήτησαν από τους Αγίους να προσευχηθούν γι’ αυτούς, γιατί είχαν περάσει οχτώ ημέρες και ήταν νηστικοί. Μόλις οι Άγιοι προσευχήθηκαν, μία άρρητη ευωδία πλημμύρησε τη φυλακή, γεγονός που έγινε αντιληπτό και από τον δεσμοφύλακα Αντώνιο, ο οποίος σηκώθηκε από το κρεβάτι του. Μάλιστα τα μεσάνυχτα είδε να διαπερνά τη φυλακή ένα δυνατό φως και ένα λευκό περιστέρι να πετά πάνω από τους Αγίους. Τότε έντρομος από το θαύμα, άνοιξε τις πόρτες της φυλακής και έπεσε γονατιστός μπροστά στα πόδια των Αγίων, ζητώντας τη βοήθεια του ενός και αληθινού Θεού. Ο Άγιος Ιάσων βάπτισε τότε χριστιανούς τόσο τον δεσμοφύλακα Αντώνιο όσο και τους επτά ληστές. Μόλις ο Κερκυλλίνος πληροφορήθηκε τα γεγονότα, διέταξε να παρουσιασθεί μπροστά του ο Αντώνιος. Όταν όμως οι στρατιώτες εισήλθαν στη φυλακή, είδαν έναν ακτινοβολούντα νέο να κρατά στο δεξί του χέρι Σταυρό και στο αριστερό ρομφαία, ενώ υπήρχαν και άλλοι δέκα άνδρες στολισμένοι με χρυσά στεφάνια, οι οποίοι έψαλλαν «Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». Οι στρατιώτες έφυγαν έκπληκτοι και ανήγγειλαν στον ηγεμόνα όλα όσα είδαν και άκουσαν στη φυλακή. Ο Κερκυλλίνος εξοργίστηκε και πιστεύοντας ότι τα θαυμαστά αυτά γεγονότα είναι μαγείες, κάλεσε κάποιον μάγο και του ζήτησε να επιτελέσει με τη δύναμη του Δία ένα θαύμα για να σταματήσει να πιστεύει ο λαός της Κέρκυρας στον Θεό των Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου. Τότε ο μάγος πήρε δύο βόδια, ένα αλέτρι και σιτάρι και αφού όργωσε το χωράφι και έσπειρε το σιτάρι, αμέσως το σιτάρι βλάστησε και έβγαλε στάχυ. Αφού το θέρισε και το άλεσε, το ζύμωσε ψωμί και το έφερε στον ηγεμόνα. Εκείνος έμεινε κατάπληκτος και αφού γεύθηκε το ψωμί, φώναξε ότι ο Δίας είναι ο πιο μεγάλος και δυνατός θεός, ενώ δεν έκρυψε την απορία του για το ότι οι άνθρωποι παρασύρονται από τους δύο αποστόλους και τη θρησκεία που διδάσκουν. Την επόμενη ημέρα ο ηγεμόνας πήγε στη φυλακή και έδωσε εντολή να έρθει μπροστά του ο δεσμοφύλακας Αντώνιος. Με ιδιαίτερη σκληρότητα τον ρώτησε γιατί εγκατέλειψε τους πατρογονικούς θεούς και ακολουθεί τους πλανεμένους χριστιανούς. Ο Αντώνιος δεν απάντησε, αλλά έκανε μόνο το σημείο του Σταυρού, γεγονός που εξόργισε τον ηγεμόνα, ο οποίος διέταξε να του κόψουν το δεξί χέρι. Στη συνέχεια ο ηγεμόνας ρώτησε τον δεσμοφύλακα πώς και δεν κατάφερε να τον σώσει ο Θεός του. Εκείνος όμως απάντησε ότι ο Θεός που πιστεύει μπορεί τα αδύνατα να τα κάνει δυνατά, αλλά επιτρέπει τα βασανιστήρια για να καθαριστεί από τις αμαρτίες και να συναριθμιστεί στους εκλεκτούς Του, δεδομένου ότι είναι ο μόνος αληθινός και ισχυρός Θεός, που χαρίζει την πραγματική σωτηρία και δημιούργησε τα πάντα. Η θαρραλέα αυτή ομολογία πίστεως του Αντωνίου εξαγρίωσε τον ηγεμόνα σε τέτοιο βαθμό, ώστε έδωσε εντολή να του κοπεί και το αριστερό χέρι και στη συνέχεια και τα δύο του πόδια. Ο Αντώνιος υπέμεινε με καρτερία και υπομονή τα φρικτά βασανιστήρια, ενώ παρουσιάσθηκε Άγγελος Κυρίου για να τον εμψυχώσει στο μαρτύριο. Στη συνέχεια προσευχήθηκε στον Κύριο και Τον ευχαρίστησε, διότι αξιώθηκε να υποστεί για χάρη Του τόσα βασανιστήρια. Ο σκληρόκαρδος χριστιανομάχος ηγεμόνας του είπε ότι θα τον τιμωρήσει ακόμη σκληρότερα, αλλά ο Αντώνιος του απάντησε ότι ο Ιησούς Χριστός έχει τέτοια δύναμη, που θα το διαπιστώσει αμέσως. Εκείνη τη στιγμή, αφού στράφηκε προς τον Ουρανό, ζήτησε από τον Κύριο να τιμωρήσει όσους Τον πολεμούν, για να δουν στην πράξη τη δύναμη και το απέραντο μεγαλείο Του. Αμέσως έπεσε φωτιά στο παλάτι μαζί με μία φοβερή βροντή, με αποτέλεσμα να καούν η γυναίκα του ασεβούς ηγεμόνα και οι δύο γιοι του. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τον τρόμο στους κατοίκους της Κέρκυρας, πολλοί δε από αυτούς ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη. Ο φόβος κατέλαβε και τον ίδιο τον ηγεμόνα, ο οποίος έδωσε αμέσως εντολή να του φέρουν μπροστά του τον Αντώνιο. Ο ηγεμόνας προσπάθησε να ερμηνεύσει την καταστροφή του παλατιού του ως αποτέλεσμα μαγείας, αλλά ο Αντώνιος ομολόγησε με παρρησία τη δύναμη του Ιησού Χριστού, ο οποίος εξουσιάζει τα πάντα. Τότε ο χριστιανομάχος Κερκυλλίνος επιχείρησε να τον αρπάξει με τα ίδια του τα χέρια, αλλά έμεινε ακίνητος, διότι τα χέρια του παρέλυσαν. Αλλά και το νέο αυτό θαύμα δεν παραδειγμάτισε τον ασεβή και σκληρόκαρδο ηγεμόνα, ο οποίος διέταξε να τον οδηγήσουν έξω από την πόλη και να τον αποκεφαλίσουν. Ο ένδοξος μάρτυς Αντώνιος προσευχήθηκε ζητώντας από τον Θεό να τον συναριθμήσει στις σκηνές των δικαίων Του. Και αμέσως ακούσθηκε φωνή από τον Ουρανό, η οποία χαιρέτισε τον υπέρ Χριστού αγώνα του αθλητού Αντωνίου, ο οποίος ψάλλοντας παρέδωσε την αγία του ψυχή στα χέρια του Θεού. Το ιερό του λείψανο παρέλαβε ο πρεσβύτερος Θεοδόσιος, ο οποίος μαζί και με άλλους χριστιανούς, το ενταφίασαν στο μέσο του ναού του Αγίου πρωτομάρτυρος Στεφάνου. 
 
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Ο ασεβής ηγεμόνας διέταξε να παρουσιασθούν μπροστά του οι Άγιοι Ιάσων και Σωσίπατρος και τους απείλησε ότι θα υποστούν φρικτά βασανιστήρια, εάν δεν απορρίψουν τη χριστιανική θρησκεία. Τότε οι δύο απόστολοι διακήρυξαν περίτρανα την αγάπη και την πλήρη αφοσίωσή τους στον ένα και αληθινό Θεό με τις τρεις υποστάσεις Του, και ότι είναι προετοιμασμένοι να υποστούν το οποιοδήποτε βασανιστήριο για χάρη Του, αφού γι’ αυτούς ο Ιησούς Χριστός είναι η ζωή, και ο θάνατος για Εκείνον είναι δόξα και κέρδος. Ο ηγεμόνας προσπάθησε να τους μεταπείσει δίδοντας ως παράδειγμα τα βασανιστήρια που υπέστη ο δεσμοφύλακας Αντώνιος. Οι δύο απόστολοι του απάντησαν ότι με τα βασανιστήρια αναδείχθηκε ο Αντώνιος αθλητής του Χριστού και έλαβε τον στέφανο της αφθαρσίας. Η απάντηση αυτή τον εξαγρίωσε και κάλεσε τους Αγίους να θυσιάσουν στους προγονικούς θεούς και να εγκαταλείψουν τις μαγείες που χρησιμοποιούν, διότι εκείνος διαθέτει μάντεις με πολύ ισχυρότερη δύναμη. Τότε ο Άγιος Ιάσων ζήτησε από τον ηγεμόνα να του φέρει τους μάγους εκείνους, που διαθέτουν τέτοια εξουσία και δύναμη. Και τότε ο Κερκυλλίνος έφερε τον μάγο που σε μία ώρα έσπειρε, θέρισε και ζύμωσε ψωμί. Αυτός άρχισε να τραγουδά και με το τραγούδι του άρχισαν να χορεύουν τα άλογα και να κινούνται τα φυτά και οι πέτρες. Το γεγονός προκάλεσε τον θαυμασμό και την απορία του συγκεντρωμένου πλήθους, αλλά ο Άγιος Ιάσων ρώτησε τον μάγο, εάν έχει τελειώσει με τις μαγείες του. Εκείνος τότε τον προκάλεσε να αποδείξει, εάν διαθέτει μεγαλύτερη δύναμη. Τότε ο Άγιος Ιάσων, αφού άπλωσε το χέρι του πάνω στον μάγο, του είπε να εξαφανισθεί και τότε ο μάγος ξεψύχησε και για πολλή ώρα στεκόταν σαν λίθινο άγαλμα. Μάλιστα μαζί με τον μάγο εξαφανίσθηκαν και όλα τα σατανικά τεχνάσματα της απάτης του. Μόλις το πλήθος είδε το θαυμαστό αυτό γεγονός, ανεφώνησε «Μέγας ο Θεός του Ιάσονος και του Σωσιπάτρου, αφού είναι ο μόνος Θεός, ο οποίος επιτελεί αληθινά θαύματα». Τα γεγονότα εξόργισαν τον ηγεμόνα, ο οποίος διέταξε να φυλακιστούν οι δύο απόστολοι και να του φέρουν για ανάκριση τον Σατορνίνο και τους υπόλοιπους φυλακισμένους ληστές. Μόλις πληροφορήθηκαν οι ληστές ότι θα προσέλθουν στο δικαστήριο, ο Σατορνίνος τους κάλεσε να αγωνιστούν για την αγάπη και τη δόξα του Χριστού, ζήτησαν δε από τους Αγίους Ιάσονα και Σωσίπατρο να προσευχηθούν για να ενισχυθούν στον αγώνα τους. Μάλιστα ο έπαρχος Καρπιανός έδωσε την εντολή να αλυσοδέσουν από τον λαιμό, τους ευσεβείς ληστές και να τους σύρουν στους δρόμους της πόλεως με την κατηγορία ότι είναι χριστιανοί και υβριστές των πατρογονικών θεών. Όταν οδηγήθηκαν στο δικαστήριο, ομολόγησαν με ξεχωριστή γενναιότητα την πίστη τους στον αληθινό Θεό και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στη φυλακή. 
 
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Η δεκαπεντάχρονη κόρη του ειδωλολάτρη ηγεμόνα, που έφερε το όνομα Κερκύρα, βλέποντας τους αλυσοδεμένους χριστιανούς, θέλησε να πληροφορηθεί τον λόγο για τον οποίο είναι δεμένοι με αλυσίδες. Μόλις έμαθε ότι υπομένουν όλες αυτές τις ταλαιπωρίες στο όνομα του Ιησού Χριστού, παρουσιάσθηκε στον πατέρα της και του δήλωσε ότι είναι χριστιανή και πιστεύει στον Σωτήρα Χριστό. Η θαρραλέα ομολογία της Κερκύρας άφησε άναυδο τον ηγεμόνα και στη συνέχεια ρώτησε μήπως επηρεάστηκε και γαλουχήθηκε από τη διδασκαλία των Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου. Η ευσεβής όμως Κερκύρα ομολόγησε με παρρησία ότι ο Θεός των δύο Αγίων είναι Αυτός που τη φώτισε και της υπέδειξε τον δρόμο της αληθείας, αυτοί δε που πεθαίνουν για τον Χριστό είναι ευτυχισμένοι, γιατί ζουν αιώνια. Γι’ αυτό και εκείνη είναι πρόθυμη να μαρτυρήσει για το όνομά Του. Η σθεναρή αυτή ομολογία πίστεως εξόργισε τον Κερκυλλίνο και δεν ήξερε τί να πράξει. Ο έπαρχος Καρπιανός του πρότεινε να την αφήσει ελεύθερη μήπως και συνετισθεί και αλλάξει γνώμη. Η Κερκύρα όμως επιδόθηκε σε αγαθοεργίες, αφού διένειμε στους φτωχούς όλα τα κοσμήματά της. Μόλις ο ηγεμόνας πληροφορήθηκε τη φιλάνθρωπη αυτή δραστηριότητα της κόρης του, την παρέδωσε στον έπαρχο για να την βασανίσει ανελέητα. Έτσι σύρθηκε με βιαιότητα έξω από την πόλη της Κέρκυρας και εκεί άρχισαν να την κατακρεουργούν με βαναυσότητα. Η ένδοξος όμως παρθενομάρτυς ευχαρίστησε τον Ιησού Χριστό, που την αξίωσε να υποστεί τέτοιο μαρτύριο, ζήτησε δε να την ενισχύσει μέχρι τέλους. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στο δικαστήριο και εκεί την παρότρυναν να θυσιάσει στους ειδωλολατρικούς θεούς, να νυμφευτεί και να γίνει κληρονόμος της βασιλικής περιουσίας. Όμως η Κερκύρα έμεινε σταθερή και ακλόνητη στην πίστη της στον Κύριο και δήλωσε ότι κανένα βασανιστήριο δεν πρόκειται να τη λυγίσει και να τη μεταπείσει. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στη φυλακή, ενώ ο πατέρας της ενημερώθηκε για την αμετάβλητη γνώμη της. Τότε εξοργισμένος ο ηγεμόνας έστειλε στη φυλακή κάποιον Αιθίοπα με σκοπό να διαφθείρει την κόρη του, αλλά η Πρόνοια του Θεού προστάτευσε την άμωμη Κερκύρα, αφού στην είσοδο της φυλακής στάθηκε ως φρουρός μία αρκούδα. Μόλις ο Αιθίοπας πλησίασε τη φυλακή, όρμησε εναντίον του η αρκούδα και αφού τον έριξε κάτω, άρχισε να τον κατασπαράζει. Σ’ αυτό το θέαμα η Κερκύρα έτρεξε και διέταξε την αρκούδα να αφήσει τον Αιθίοπα. Το θηρίο υπάκουσε στη θεία εντολή της παρθενομάρτυρος, η οποία απευθυνόμενη στον Αιθίοπα, προσπάθησε να τον συνετίσει και να του δείξει το μεγαλείο και τη δύναμη του Θεού. Ο Αιθίοπας ζήτησε τη συγχώρηση της Κερκύρας και δήλωσε ότι πιστεύει στον Ιησού Χριστό. Τότε η Κερκύρα του έδωσε έναν ξύλινο Σταυρό και αφού έλαβε το όνομα Χριστόδουλος, έφυγε και άρχισε να κηρύττει μέσα στην πόλη τα μεγαλεία του ενός και αληθινού Θεού λέγοντας τη φράση: «Τον Χριστό ζητώ και Αυτόν ποθώ και προσκυνώ». Αυτή τη φράση δήλωσε με παρρησία κρατώντας τον Σταυρό και μπροστά στον χριστιανομάχο ηγεμόνα, όταν τον κάλεσε και τον επέπληξε για την αλλαγή της στάσης του. Κατ’ εντολή του δε φονεύτηκε ξαπλωμένος πάνω σε ξύλο και αφού πριονίστηκε στη μέση του κεφαλιού, σφαγιάσθηκε μ’ ένα τσεκούρι. Ο έπαρχος πήγε στη συνέχεια στη φυλακή για να πάρει την παρθενομάρτυρα Κερκύρα, αλλά εμποδιζόταν από την αρκούδα, η οποία τον κυνηγούσε. Τότε κατ’ εντολή του ηγεμόνα αποφασίστηκε να μεταφερθούν ξύλα και να βάλουν φωτιά για να κάψουν την Κερκύρα μαζί με την αρκούδα. Η φωτιά προκάλεσε τη φυγή της αρκούδας, ενώ η ευσεβής κόρη έμεινε με τη χάρη του Θεού αβλαβής, προσευχόμενη στον Κύριο, αφού η φωτιά είχε μετατραπεί σε δροσερό άνεμο. Όλοι πίστευαν ότι η Κερκύρα είχε κατακαεί, αλλά όταν οι στρατιώτες είδαν την κόρη του ηγεμόνα σώα και αβλαβή, ενημέρωσαν τον ασεβή πατέρα της για το παράδοξο αυτό θαύμα. Ο ηγεμόνας κάλεσε την κόρη του και προσπάθησε να τη συνετίσει και να την επαναφέρει στη θρησκεία των ειδωλολατρικών θεών. Η Κερκύρα όμως εξοργίστηκε και τον επέπληξε για την ασέβειά του απέναντι στον Ιησού Χριστό και στα θαύματα που επιτελεί. Η σθεναρή στάση της Κερκύρας προκάλεσε τόσο πολύ τον θυμό του πατέρα της, ώστε έδωσε την εντολή να τη σκοτώσουν. Η παρθενομάρτυς οδηγήθηκε έξω από την πόλη και αφού την κρέμασαν ανάποδα, άρχισαν να τη λιθοβολούν, μέχρι που παρέδωσε την αγία της ψυχή στον Κύριο. Το πολύαθλο σώμα της ενταφιάσθηκε μαζί με το σώμα του Χριστοδούλου του Αιθίοπος από τον πρεσβύτερο Θεοδόσιο, ενώ πολλοί χριστιανοί έβλεπαν τη νύχτα σ’ εκείνον τον τόπο μία στήλη φωτός και άκουγαν υμνωδίες. 

Μετά τη μαρτυρική τελείωση της Αγίας Κερκύρας οδηγήθηκαν έξω από την πόλη οι επτά ληστές και θανατώθηκαν, κατακαίγοντάς τους μέσα σε μεγάλα καζάνια, που έβραζαν και περιείχαν πίσσα, λάδι και κερί. Κατά τη διάρκεια αυτού του φρικτού μαρτυρίου ο Σατορνίνος προσευχήθηκε στον Κύριο και τότε μία βροντερή φωνή ακούσθηκε από τον Ουρανό, που εμψύχωνε αυτόν και τους υπόλοιπους και τους καλούσε να απολαύσουν τον στέφανο της αφθαρσίας. Μετά το θαυμαστό αυτό γεγονός οι περισσότεροι κάτοικοι της πόλεως ομολόγησαν ότι είναι και αυτοί χριστιανοί. Τα τίμια λείψανα των επτά μαρτύρων ενταφιάσθηκαν με την πρέπουσα τιμή σ’ έναν ειδωλολατρικό ναό, αφού προηγουμένως οι χριστιανοί έσπασαν όλα τα ειδωλολατρικά αγάλματα που υπήρχαν μέσα σ’ αυτόν. Μόλις πληροφορήθηκε ο χριστιανομάχος Κερκυλλίνος τα γεγονότα, εξοργίστηκε τόσο πολύ, ώστε σκέφθηκε να κάψει τα λείψανα των μαρτύρων και στη συνέχεια να θανατώσει όλους τους πιστούς. Το καταστροφικό αυτό σχέδιο έγινε γνωστό στους Αγίους Ιάσονα και Σωσίπατρο, οι οποίοι ευρισκόμενοι στη φυλακή προσευχήθηκαν στον Θεό για να αποτρέψει μία τέτοια καταστροφή και να προστατεύσει τους χριστιανούς. Με τη χάρη του Θεού ένας φοβερός δράκοντας εμφανίστηκε και απέτρεψε την καταστροφή των λειψάνων των μαρτύρων, ενώ οι χριστιανοί μετέβησαν σ’ ένα νησάκι δίπλα στην πόλη της Κέρκυρας και αφού ανήγειραν ναό, προσεύχονταν για τη σωτηρία και τη λύτρωσή τους. Ο παρανοϊκός Κερκυλλίνος αποφάσισε να καταλάβει με όλο το στρατό το νησάκι και να θανατώσει τους χριστιανούς. Φτάνοντας όμως στη μέση της θάλασσας, ξέσπασε μία τρομερή ανεμοθύελλα με αποτέλεσμα να καταποντιστεί στο βυθό ο χριστιανομάχος ηγεμόνας μαζί με τα στρατεύματά του. Ο πιστός λαός χάρηκε και δόξασε τον Θεό για την τιμωρία και καταστροφή του παρανοϊκού Κερκυλλίνου. 
 
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Μετά τον θάνατο του ηγεμόνα οι Άγιοι Ιάσων και Σωσίπατρος βγήκαν από τη φυλακή και συνέχισαν να διδάσκουν τον λόγο του Θεού. Τον Κερκυλλίνο διαδέχθηκε ο Δατιανός, ο οποίος διέταξε να του φέρουν μπροστά του τους δύο αποστόλους. Μόλις παρουσιάσθηκαν οι Άγιοι, ο νέος ηγεμόνας εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του για τη νέα θρησκεία, που προσπαθούν να επιβάλλουν οι δύο απόστολοι. Ο Άγιος Ιάσων ομολόγησε με παρρησία τη χριστιανική του πίστη, ενώ στην επιμονή του Δατιανού να προσκυνήσουν τους ψεύτικους θεούς, διότι διαφορετικά θα υποβληθούν σε σκληρά βασανιστήρια, οι δύο απόστολοι διακήρυξαν με όλη τους τη δύναμη την πίστη τους στον Ιησού Χριστό. Τότε ο ηγεμόνας διέταξε να φέρουν ένα σιδερένιο βυτίο και να κάψουν μέσα σ’ αυτό τον Άγιο Σωσίπατρο, όπως και έγινε. Η φωτιά όμως διαπέρασε το βυτίο και έκαψε και πολλούς από αυτούς που βρίσκονταν εκεί. Το θλιβερό αυτό γεγονός προκάλεσε τον θρήνο των χριστιανών και μάλιστα ευαισθητοποίησε και τον Δατιανό, ο οποίος αφού μετάνιωσε για την πράξη του, ασπάσθηκε τον χριστιανισμό. Στη συνέχεια πήραν το σώμα του Αγίου Σωσιπάτρου για να το κηδεύσουν, αλλά ο λαός πίστεψε ακόμη περισσότερο στον Κύριο, όταν είδε ότι το σώμα ήταν σώο και άθικτο από τη φωτιά. Μετά τον ενταφιασμό ο Άγιος Ιάσων επανέφερε στην πόλη όλους τους πιστούς, που βρίσκονταν στο νησάκι, και τους βάπτισε χριστιανούς. Μεταξύ αυτών που βαπτίσθηκαν ήταν και ο Δατιανός, στον οποίο δόθηκε το όνομα Σεβαστιανός. Η εκχριστιανοποίηση της Κέρκυρας ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο με την ανέγερση πολυπληθών ιερών ναών σε όλο το νησί και με την καταστροφή των ειδωλολατρικών ναών. Μάλιστα ο Σεβαστιανός έκτισε τον ναό του Αγίου Αποστόλου Ανδρέου στον τόπο, όπου ετάφη ο Άγιος Σωσίπατρος. Αφού έζησε με μετάνοια και προσευχή, παρέδωσε το πνεύμα του. 
 
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Όμως μετά από έναν χρόνο ο μονάκριβος δωδεκάχρονος γιος του βασιλιά Σεβαστιανού αρρώστησε και πέθανε. Τότε η μητέρα του έτρεξε στον Άγιο Ιάσονα και τον παρακάλεσε να προσευχηθεί στον Κύριο για να αναστηθεί το νεκρό παιδί της. Ο Άγιος Ιάσων προσευχήθηκε και αφού έπιασε το χέρι του παιδιού, του είπε «παιδί μου στο όνομα του Ιησού Χριστού του Υιού του Θεού, σήκω από το κρεβάτι». Τότε η θεία χάρις ανέστησε το νεκρό παιδί και όλοι δόξασαν τον Θεό για το θαυμαστό αυτό γεγονός. Άλλωστε ο Άγιος Ιάσων είπε στη μητέρα του αναστημένου παιδιού ότι «όσα είναι αδύνατα για τους ανθρώπους, είναι δυνατά για τον Θεό». Αλλά τα θαύματα του Αγίου Ιάσονος συνεχίστηκαν, αφού με την προσευχή του στον Ιησού Χριστό, απάλλαξε από τα ακάθαρτα πνεύματα μία πλούσια γυναίκα και θεράπευσε πολλούς ασθενείς και δαιμονισμένους. Ο Άγιος Ιάσων, αφού ολοκλήρωσε το θεάρεστο έργο του και την αποστολή του και αφού ενουθέτησε τον λαό της Κέρκυρας, ώστε να συνεχίσει να ζει κατά Χριστόν με αγάπη και ομόνοια, παρέδωσε το πνεύμα του σε ηλικία εξήντα ετών στις 29 Απριλίου. Ενταφιάσθηκε με τις πρέπουσες τιμές δίπλα από τον τάφο του Αγίου Σωσιπάτρου σύμφωνα με την επιθυμία του. 
Οι τάφοι αυτοί σώζονται μέχρι σήμερα στον ομώνυμο ιερό ναό των Αγίων, ο οποίος οικοδομήθηκε γύρω στο 1000μ.Χ. στη θέση του ναού του Αγίου Αποστόλου Ανδρέου. Στον ιστορικό ιερό ναό των Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου, ο οποίος είναι δικιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος με οκτάπλευρο τρούλο και αποτελεί το σημαντικότερο βυζαντινό μνημείο της Κέρκυρας, φυλάσσονται και τα περισωθέντα ιερά λείψανα των Αγίων, τα οποία το 1633 είχε αφαιρέσει από τους τάφους τους ο λατίνος επίσκοπος της Κέρκυρας Βενέδικτος Βραγαδίνος και τα οποία εναποτέθηκαν στις 10 Νοεμβρίου 1944 κατόπιν ενεργειών του αειμνήστου Μητροπολίτου Κερκύρας και Παξών Μεθοδίου Κοντοστάνου. 

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος 
Εκπαιδευτικός 

Βιβλιογραφία 

· Βίος, Μαρτύριον και Ακολουθία των Αγίων του Χριστού αποστόλων Κερκύρας Ιάσονος και Σωσιπάτρου, Εκδόσεις Απόστροφος, Κέρκυρα 1995.

Εικόνες:
  1. Οι Άγιοι Ιάσων και Σωσίπατρος. Φορητή εικόνα του Σπυρίδωνος Σπεράντζα (Β'μισό του 18ου αιώνος) στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος Κερκύρας.
  2. Ο ιστορικός βυζαντινός ναός των Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου στην περιοχή Ανεμόμυλος της Κέρκυρας.
  3. Ο Άγιος Ιάσονας. Φορητή εικόνα του 1649 του Εμμανουήλ Τζάνε στον Ιερό Ναό Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου Κερκύρας.
  4. Ο Άγιος Σωσίπατρος. Φορητή εικόνα του 1649 του Εμμανουήλ Τζάνε στον Ιερό Ναό Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου Κερκύρας.
  5. Η Αγία παρθενομάρτυς Κερκύρα. Φορητή εικόνα του Σπυρίδωνος Σπεράντζα (Β'μισό του 18ου αιώνος) στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος Κερκύρας.
  6. Η λειψανοθήκη του Αγίου Ιάσονος στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Κερκύρας.
  7. Η λειψανοθήκη του Αγίου Σωσιπάτρου στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Κερκύρας.
  8. Ο δικιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος με οκτάπλευρο τρούλο ναός των Αγίων Ιάσονος και Σωσιπάτρου στην πόλη της Κέρκυρας.

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Ο εν Αθήναις δι’ αγχόνης τελειωθείς ένθεος φιλόσοφος και φλογερός απολογητής

Μέσα στη μακρόχρονη πορεία της ενδόξου ιστορίας της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών διέλαμψαν από τους πρώτους κιόλας χριστιανικούς αιώνες φωτεινές και αγιασμένες μορφές που αγωνίστηκαν με σθένος και παρρησία για την κατάρριψη της πλάνης των ειδώλων και τη θεμελίωση της διδασκαλίας του χριστιανισμού. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους φωταυγείς πνευματικούς αστέρες που λαμπρύνουν το πνευματικό στερέωμα, συναριθμείται και ο «τῷ Χριστῷ προσηνέχθης θυσία ἄμωμος καί ὁλοκάρπωμα θεῖον αἰωρηθείς ἀπηνῶς ἐν ἀγχόνῃ», όπως ψάλλει ο ιερός υμνωδός, ηγλαϊσμένος και στεφανηφόρος μάρτυς του Χριστού, Άγιος Αριστείδης, ο επιφανής αυτός Αθηναίος φιλόσοφος και φλογερός απολογητής του 2ου μ.Χ. αιώνα, τον οποίο η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά και γεραίρει στις 13 Σεπτεμβρίου. Ο κλεινός αυτός γόνος των Αθηνών και θαρραλέος ομολογητής της χριστιανικής πίστεως κατέστη ευρέως γνωστός στην Εκκλησιαστική Ιστορία και Πατρολογία από την αρχαιότερη σωζόμενη απολογία του υπέρ των διωκομένων χριστιανών που φέρει τον τίτλο «Περί θεοσεβείας» και η οποία τον ανέδειξε σε εγκαλλώπισμα και θησαύρισμα μέσα στην ευλογημένη χορεία των διδασκάλων και απολογητών της χριστιανικής πίστεως. 


Ο υμνηθείς ως «ωράισμα» της Αποστολικής Εκκλησίας των Αθηνών Άγιος Αριστείδης γεννήθηκε και διέλαμψε κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα στην περιώνυμη πόλη των Αθηνών, η οποία υπήρξε ανέκαθεν σπουδαιότατο πολιτιστικό και καλλιτεχνικό κέντρο, αφού συνέβαλε αποφασιστικά στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού και την ανοδική πορεία του ανθρώπινου πνεύματος. Έμεινε γνωστός με τον τίτλο «ο φιλόσοφος», αφού σπούδασε κλασική φιλοσοφία στην περίφημη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών. Η πνευματική όμως ακτινοβολία των δύο χαρισματικών και φωτισμένων Αθηναίων ιεραρχών, του Αγίου Ιεροθέου και του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, οι οποίοι κήρυτταν στο περιώνυμο «κλεινόν ἄστυ» Σταυρωθέντα και Αναστάντα Κύριο, σαγήνευσε τον διαπρεπή Αθηναίο φιλόσοφο Αριστείδη σε τέτοιο βαθμό, ώστε εγκολπώθηκε τον Ιησού Χριστό ως τον μόνο αληθινό Θεό, αφού προηγουμένως κατέστη περίδοξος και ευπειθέστατος μαθητής τους. Μάλιστα οι δύο αυτοί επιφανείς και θεόπνευστοι επίσκοποι της πόλεως των Αθηνών μεταλαμπάδευσαν τόσο βαθιά τη χριστιανική πίστη στον μέχρι πρότινος ειδωλολάτρη φιλόσοφο Αριστείδη, ώστε αργότερα αναδείχθηκε ένθερμος υπερασπιστής του χριστιανισμού και του ήθους των χριστιανών, διαπρύσιος κήρυκας του λόγου του Θεού και ακλόνητος στύλος των διωκομένων χριστιανών. 


Ο μεταστραφείς στον χριστιανισμό επιφανής Αθηναίος φιλόσοφος συνέβαλε αποφασιστικά και δυναμικά στην εδραίωση και διάδοση του μηνύματος της χριστιανικής αλήθειας στην «κατείδωλον» πόλη των Αθηνών και αγωνίστηκε με τη φλογερή του πίστη και το σθεναρό του φρόνημα σε μία ιδιαίτερα δύσκολη και κρίσιμη εποχή για την πορεία της Εκκλησίας. Άλλωστε ο αγώνας του για την υπεράσπιση της ακραιφνούς χριστιανικής πίστεως και των αιωνίων αληθειών του Ευαγγελίου του Χριστού ήταν ιδιαίτερα επίπονος και επικίνδυνος, αφού οι ειδωλολάτρες έπρεπε να επηρεαστούν θετικά υπέρ της πίστεως στον έναν και αληθινό Θεό και να σταματήσει η ιουδαϊκή αμφισβήτηση έναντι του χριστιανισμού. 

Όμως την εποχή αυτή οι σκληροί διωγμοί εναντίον των χριστιανών της Ρώμης, έθεσαν σε μεγάλο κίνδυνο και τους χριστιανούς της Αθήνας που αποτελούσαν μία ολιγάριθμη χριστιανική κοινότητα. Σ’ αυτή την κρίσιμη χρονική στιγμή ο ευγλωττότατος Αθηναίος χριστιανός φιλόσοφος Αριστείδης ανέλαβε με αξιομνημόνευτη παρρησία την υπεράσπιση των διωκομένων χριστιανών. Έτσι αισθανόμενος την ανάγκη να αποκρούσει τις άδικες και αήθεις κατηγορίες που είχαν προσάψει οι ειδωλολάτρες εναντίον των χριστιανών, αλλά και να υπεραμυνθεί της εναρέτου βιοτής τους και της υπεροχής της διδασκαλίας του χριστιανισμού έναντι των άλλων θρησκειών, συνέγραψε την περίφημη απολογία «Περί θεοσεβείας» που αποτελεί και το αρχαιότερο σωζόμενο απολογητικό κείμενο. Στην απολογία αυτή, η οποία επιδόθηκε στον αυτοκράτορα Αδριανό (117-138) σύμφωνα με τον εκκλησιαστικό ιστορικό Ευσέβιο ή στον διάδοχό του, Αντωνίνο τον Ευσεβή (138-161) σύμφωνα με τη συριακή μετάφραση της απολογίας, καταρρίπτεται η πίστη στους ειδωλολατρικούς θεούς, στηλιτεύεται ο έκλυτος βίος των ειδωλολατρών και προβάλλεται η υπεροχή της χριστιανικής πίστεως. 


Το απολογητικό αυτό κείμενο που αποτελεί πνευματικό καρπό της άρτιας γνώσεως του Αγίου τόσο στην Αγία Γραφή όσο και στα κυρίαρχα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής του, αποτελείται συνολικά από δέκα επτά κεφάλαια. Στην αρχή προσπαθεί να δημιουργήσει κλίμα ευμενούς επικοινωνίας με τον αυτοκράτορα, αφού ομολογεί ότι ήρθε στον κόσμο «προνοίᾳ Θεοῦ» και αφού παρατήρησε τη γη, τη θάλασσα και τον ήλιο, θαύμασε τη «διακόσμησιν τούτων». Κατόπιν ομολογεί ότι παρατηρώντας «τόν κόσμον καί τά ἐν αὐτῷ πάντα» κατανόησε ότι όλα κινούνται και συγκροτούνται από τον Θεό, αφού «πᾶν τό κινοῦν ἰσχυρότερον τοῦ κινουμένου καί τό διακρατοῦν ἰσχυρότερον τοῦ διακρατουμένου ἐστίν». Γι’ αυτό και ομολογεί ότι ο Θεός εκ της φύσεώς Του είναι ασύλληπτος, αυτογενές είδος, άναρχος, ατελεύτητος, απεριόριστος, άρρητος, ενώ δεν έχει οργή και οργιλότητα, δεν πλανάται και δεν λησμονεί, δεν έχει την ανάγκη θυσίας και σπονδής, αφού όλοι και όλα Τον έχουν απόλυτη ανάγκη. 


Στη συνέχεια διαιρεί τους ανθρώπους σε τρία γένη ανάλογα με τις θρησκευτικές τους αντιλήψεις. Έτσι υπάρχουν οι Εθνικοί, δηλαδή οι προσκυνητές των ειδωλολατρικών θεών που υποδιαιρούνται σε Χαλδαίους, Έλληνες και Αιγυπτίους, οι Ιουδαίοι και οι Έλληνες. Για τους Χαλδαίους υποστηρίζει ότι έπεσαν σε μεγάλη πλάνη, αφού χαρακτηριστικά αναφέρει ότι «Πλάνην μεγάλην ἐπλανήθησαν οἱ Χαλδαῖοι ὀπίσω τῶν ἐπιθυμημάτων αὐτῶν, σέβονται γάρ τά φθαρτά στοιχεῖα καί τά νεκρά ἀγάλματα καί οὐκ αἰσθάνονται ταῦτα θεοποιούμενοι». Όμως και οι Έλληνες στηλιτεύονται από τον Άγιο Αριστείδη, αφού δεν πιστεύουν στον ένα και αληθινό Θεό, αλλά μένουν προσηλωμένοι στους ψεύτικους ειδωλολατρικούς θεούς του ελληνικού πανθέου με τον έκλυτο βίο τους. Αναφέρει μάλιστα χαρακτηριστικά γι’ αυτούς: «ἐμωράνθησαν χεῖρον τῶν Χαλδαίων, παρεισάγοντες θεούς πολλούς γεγενῆσθαι, τούς μέν ἄρρενας, τάς δέ θηλείας, παντοίων δούλους παθῶν καί παντοδαπῶν δημιουργούς ἀνομημάτων». Μάλιστα η πλάνη των ειδωλολατρικών θεών, τους οποίους οι Έλληνες παρουσιάζουν ως μοιχούς, δολοφόνους, κλέφτες, πατροκτόνους και αδελφοκτόνους, προκάλεσε στην ανθρωπότητα πολέμους, λοιμούς, σφαγές και αιχμαλωσίες, γεγονός που αποδεικνύει την έκπτωση των ψεύτικων θεών των Ελλήνων και την αδυναμία επιστροφής τους στον αληθινό Θεό. Ενδεικτικό είναι ότι ο Άγιος Αριστείδης παρουσιάζει λεπτομερώς τα στοιχεία εκείνα για κάθε ειδωλολατρικό θεό που αποδεικνύουν την ηθική έκπτωσή του. Μ’ αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται και θεμελιώνεται η ανωτερότητα της διδασκαλίας του χριστιανισμού και η υπεροχή του ήθους των χριστιανών. Αναφορικά με τους Αιγυπτίους επισημαίνει ότι επέδειξαν μεγάλη αφροσύνη, αφού θεοποίησαν και λάτρευσαν τα ζώα: «ἀλλ’ ἔτι καί ἄλογα ζῷα παρεισήγαγον θεούς εἶναι χερσαῖα τε καί ἔνυδρα καί τά φυτά καί βλαστά, καί ἐμιάνθησαν ἐν πάσῃ μανίᾳ καί ἀσελγείᾳ χεῖρον πάντων τῶν ἐθνῶν ἐπί τῆς γῆς». Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η άποψη του Αγίου για τους Έλληνες λόγιους και σοφούς, αφού κρίνονται με βάση τους νόμους, τους οποίους αυτοί οι ίδιοι θέσπισαν. Αυτό σημαίνει κατά την άποψη του Αγίου ότι εάν οι νόμοι είναι δίκαιοι, τότε οι θεοί που διέπραξαν διάφορα ανομήματα, είναι άδικοι, ενώ εάν οι αμαρτωλές πράξεις τους είναι ορθές, τότε οι νόμοι είναι άδικοι, διότι θεσμοθετήθηκαν εναντίον των θεών. Γι’ αυτό και αυτοί που λατρεύονται ως θεοί από τους Έλληνες, είναι ψεύτικοι: «ταῦτα πάντα τά πολύθεα σεβάσματα πλάνης ἔργα καί ἀπωλείας», ενώ ο αληθινός Θεός είναι Εκείνος που βλέπει, κινεί και δημιουργεί τα πάντα: «οὐ χρή θεούς ὀνομάζειν ὁρατούς καί μή ὁρῶντας˙ ἀλλά τόν ἀόρατον καί πάντα ὁρῶντα καί πάντα δημιουργήσαντα δεῖ Θεόν σέβεσθαι». Για τους Ιουδαίους αναφέρει ότι λατρεύουν τον Θεό και όχι τα έργα Του, αλλά και αυτοί είναι πλανεμένοι, επειδή λατρεύουν αντί του Θεού τους αγγέλους. 

Στο τέλος της απολογίας του ο Άγιος Αριστείδης αναφέρεται στους χριστιανούς, οι οποίοι «γενεαλογοῦνται ἀπό τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ». Η επιχειρηματολογία του μάλιστα επικεντρώνεται ιδιαίτερα στο ήθος και την αλήθεια των χριστιανών. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι με τον όρο «ἦθος», νοείται η ζωή των χριστιανών ως πραγμάτωση του μηνύματος του Ευαγγελίου του Χριστού, ενώ με τον όρο «ἀλήθεια» νοείται η διδασκαλία της χριστιανικής αλήθειας ως σωτηριώδης λόγος του Χριστού στον κόσμο. Γι’ αυτό και αυτό που λέγεται από το στόμα των χριστιανών που διακρίνονται για την αγάπη, τη δικαιοσύνη, τη σεμνότητα και την αλληλεγγύη τους, είναι θείο, η δε διδασκαλία τους είναι πύλη φωτός. Ο Άγιος Αριστείδης προτείνει μάλιστα να σταματήσουν αμέσως οι διωγμοί εναντίον των χριστιανών, όσοι δε αμφισβητούν την ορθότητα της χριστιανικής πίστεως, οφείλουν να μελετήσουν τον λόγο του Θεού μέσα από τα θεόπνευστα κείμενα της Αγίας Γραφής. Άλλωστε, όπως τονίζει ο Άγιος, η εχθρική στάση των Ελλήνων απέναντι στους χριστιανούς φανερώνει τη μανιώδη προσπάθεια των πρώτων να καλύψουν και να δικαιολογήσουν τα ανοσιουργήματά τους. 


Ο διαρκής και επίπονος αγώνας του Αγίου Αριστείδου για την υπεράσπιση του ήθους και της διδασκαλίας των χριστιανών και η ακλόνητη πίστη του στο πάντιμο όνομα του Σταυρωθέντος και Αναστάντος Κυρίου μας προκάλεσαν έντονη δυσφορία και αγανάκτηση στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος αποφάσισε τη δίωξή του. Στον αγώνα του αυτό ο διαπρεπής Αθηναίος φιλόσοφος και απολογητής είχε συμπαραστάτη και συνοδοιπόρο τον Ιησού Χριστό, στον Οποίο αδιάλειπτα προσευχόταν για να αντλήσει δύναμη και να διατηρήσει ακμαίο το αγωνιστικό του φρόνημα. Σύμφωνα μάλιστα με διασωθείσα προφορική παράδοση ένα απομονωμένο σπήλαιο στη νοτιοδυτική πλευρά του λόφου του Λυκαβηττού πλησίον του παρακείμενου Ιερού Ναού των Αγίων Ισιδώρων, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα και φέρει το όνομά του, αποτέλεσε το ασφαλές πνευματικό του καταφύγιο και την αέναη πηγή δυνάμεως στις δύσκολες στιγμές του αγώνα του. 

Όμως η ολοένα και αυξανόμενη εχθρική στάση του αυτοκράτορος Αδριανού τον ανάγκασε να μεταβεί στη Ρώμη για να απολογηθεί, αλλά κατόπιν μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου συνέχισε την ιεραποστολική του δράση ως διαπρύσιος κήρυκας του λόγου του Θεού και θαρραλέος ομολογητής της χριστιανικής πίστεως. Υποβλήθηκε σε πλήθος βασανιστηρίων, αλλά με γενναιότητα και καρτερία τα υπέμεινε, υπερασπιζόμενος με σθένος την ακραιφνή χριστιανική πίστη και τις αιώνιες αλήθειες του Ευαγγελίου του Χριστού. Στο τέλος όμως της επίγειας πορείας του οδηγήθηκε από τους Ρωμαίους στην Αγορά των Αθηνών, όπου αφού τον κρέμασαν, υπέστη τον δι’ αγχόνης μαρτυρικό θάνατο στις 13 Σεπτεμβρίου του 120 ή 134 μ.Χ., που είναι και η ημέρα εορτασμού της πανίερης μνήμης του από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Η φλογερή πίστη, το ακμαίο αγωνιστικό φρόνημα και η δι’ αγχόνης μαρτυρική του τελείωση υμνούνται και γεραίρονται και μέσα από τα εξαίσια υμνογραφήματα του Μεγάλου Υμνογράφου της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπους Μ. Μπούσια, ο οποίος προς τιμήν του επιφανούς Αθηναίου Αγίου έχει ποιήσει Ακολουθία, Παρακλητικό Κανόνα και Χαιρετιστηρίους Οίκους. Αλλά και η ευσέβεια του ορθόδοξου ελληνικού λαού σε συνδυασμό και με το όνομα του Αγίου που φέρουν πολυάριθμοι Έλληνες, συντέλεσε στο να ανεγερθούν ιεροί ναοί επ’ ονόματί του, οι οποίοι είναι διάρπαρτοι στην ελληνική επικράτεια. Έτσι ο Άγιος τιμάται στην Κρήτη με τέσσερις ναούς (Ζερβιανά Κισάμου, Ανώγεια Μυλοποτάμου, Λυγαριά Ηρακλείου, Στύλος Αποκορώνου), στις Κυκλάδες με τρεις ναούς (Φηρά Σαντορίνης και δύο ναοί στην Τήνο), στη Ρούμελη με δύο ναούς (Αρκίτσα Λοκρίδος, Καρπενήσι), ενώ ναΰδριο του Αγίου κοσμεί και τον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου στη συνοικία Γαρδικάκι των Τρικάλων. 


Ο ετήσιος εορτασμός της μνήμης του Αγίου ενδόξου μάρτυρος Αριστείδου του φιλοσόφου και απολογητού, του εν Αθήναις αθλήσαντος κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα, μας δίνει το έναυσμα να αφυπνιστούμε πνευματικά και να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον Χριστό και την Εκκλησία Του. Γι’ αυτό και καλούμαστε να παραδειγματιστούμε από το ακμαίο φρόνημα και τη σθεναρή ομολογία πίστεως του διαπρεπούς Αθηναίου φιλοσόφου και μάρτυρος του ονόματος του Κυρίου μας, ώστε να μείνουμε προσηλωμένοι στην ακραιφνή χριστιανική πίστη και διδασκαλία, εφαρμόζοντάς την πιστά στη ζωή μας, όπως έπραξαν οι πρώτοι ενάρετοι χριστιανοί της πόλεως των Αθηνών, τους οποίους με τόσο σθένος υπερασπίσθηκε ο δι’ αγχόνης τελειωθείς Άγιος Αριστείδης.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία 

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης, Εκδόσεις Νεκτάριος Παναγόπουλος, Α΄ Έκδοση, Αθήνα 2008.

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης –Ένας επιφανής Αθηναίος φιλόσοφος και πανεύφημος μάρτυς Χριστού, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης – Ο συγγράψας την αρχαιότερη απολογία διαπρεπής Αθηναίος φιλόσοφος και πανεύφημος μάρτυς Χριστού, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης – Ο τιμώμενος στη Σαντορίνη και την Τήνο επιφανής Αθηναίος φιλόσοφος και ένδοξος μάρτυς Χριστού, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης και ο ναός του στην Τήνο, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης και ο ναός του στην Αρκίτσα Λοκρίδος, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης και ο ναός του στο Καρπενήσι, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Το σπήλαιο του Αγίου Αριστείδου στον λόφο του Λυκαβηττού, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο Άγιος Αριστείδης στην εικονογραφική τέχνη, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Με λαμπρότητα εορτάσθηκε ο Άγιος Αριστείδης στη Σαντορίνη, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Ο εορτασμός του Αγίου Αριστείδου στην Ιερά Νήσο Τήνο, syndesmosklchi.blogspot.gr

· Περιστέρη Αριστείδου Σ., Ο Άγιος Αριστείδης κι Εγώ, syndesmosklchi.blogspot.gr

Εικόνες

[01] Ο Άγιος Αριστείδης ο φιλόσοφος. Τοιχογραφία δια χειρός Πέτρου Κουφάλη στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Βροντιανής Σάμου.

[02] Φορητή εικόνα του Αγίου δια χειρός  Αλεξίου κατά το εικονογραφικό πρότυπο του Φωτίου Κόντογλου. Ιδιωτική συλλογή Εκπαιδευτικού Αριστείδου Γ. Θεοδωροπούλου.

[03] Φορητή εικόνα δια χειρός Κ. Πετράκη. Ιδιωτική συλλογή Εκπαιδευτικού Αριστείδου Γ. Θεοδωροπούλου.

[04] Τοιχογραφία του Αγίου δια χειρός Εμμανουήλ Τζιρτζιλάκη στον Ιερό Ναό Αγίου Ανδρέου Άνω Πατησίων (Λαμπρινής) Αθηνών.

[05] Τοιχογραφία του Αγίου δια χειρός Σπυρίδωνος Καρδαμάκη  στον Ιερό Ναό Αγίας Μαρίνης Άνω Ιλισίων Αθηνών.

[06] Άποψη από το εσωτερικό του ιερού σπηλαίου του Αγίου Αριστείδου, στον λόφο του Λυκαβηττού, όπου ο ένδοξος Αθηναίος φιλόσοφος και απολογητής του 2ου μ. Χ. αιώνα προσερχόταν για να προσευχηθεί στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

[07] Άποψη από το εσωτερικό του ιερού σπηλαίου του Αγίου Αριστείδου, στον λόφο του Λυκαβηττού, όπως έχει διαμορφωθεί πρόσφατα.

[08] Νυχτερινή άποψη του πανηγυρίζοντος Ιερού Ναού Αγίου Αριστείδου Στενής Τήνου.

[09] Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αριστείδου Καρπενησίου μέσα στην ομορφιά του χιονισμένου τοπίου.

[10] Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού του Αγίου Αριστείδου στην Αρκίτσα Λοκρίδος.

[11] Ο περικαλλής Ιερός Ναός του Αγίου Αριστείδου στις Έξω Κατοικιές των Φηρών Σαντορίνης.

[12] Στιγμιότυπο από πανήγυρη του Αγίου Αριστείδου στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Σαντορίνης.

[13] Στιγμιότυπο από τη λιτάνευση της Ιεράς Εικόνος του Αγίου Αριστείδου σε πανήγυρη του ομωνύμου Ιερού Ναού της Σαντορίνης.

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης (Καλλιμασιά, Η Καλλιμασιά της Χίου)

Η ΑΓΙΑ ΘΕΚΛΑ Η παμμακάριστος και πανεύφημος πρωτομάρτυς και ισαπόστολος του Χριστού

Η πλούσια ιεραποστολική δράση του ουρανοβάμονος Αποστόλου των Εθνών Παύλου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουν το σωτήριο μήνυμα του Ευαγγελίου του Χριστού άνδρες και γυναίκες που σαγηνεύτηκαν από το σταυροαναστάσιμο κήρυγμά του και αναδείχθηκαν κατόπιν πύρινοι κήρυκες της χριστιανικής διδασκαλίας. Ανάμεσα στις αγιασμένες μορφές που εγκολπώθηκαν τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό μέσα από τη διδασκαλία του μεγάλου κήρυκος και ευαγγελιστού της χριστιανικής αλήθειας, Αποστόλου Παύλου, είναι και η τιμώμενη από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 24 Σεπτεμβρίου πρωτομάρτυς και ισαπόστολος του Χριστού Αγία Θέκλα, η «τοῦ Παύλου συνέκδημος, ὡς καθαρά τήν ψυχήν, καί πρώταθλος πέφηνας, ἐν γυναιξίν εὐκλεῶς», όπως υμνείται μέσα από το απολυτίκιό της. 


Περί τα μέσα του 1ου μ.Χ. αιώνα και κατά τη διάρκεια της πρώτης αποστολικής του περιοδείας ο Απόστολος Παύλος έφτασε από την Αντιόχεια στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας για να κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού. Στην περιοδεία του αυτή τον συνόδευαν ο Δήμας και ο Ερμογένης, οι οποίοι προσποιούνταν ότι είναι ευσεβείς, στην πραγματικότητα όμως διακρίνονταν για την πονηρία και την υποκρισία τους. Στο Ικόνιο ο Παύλος φιλοξενήθηκε μαζί με τους δύο συνοδούς του στο σπίτι του ευσεβούς Ονησιφόρου, ο οποίος τον υποδέχθηκε στην πόλη με ιδιαίτερο σεβασμό και αγάπη, ενώ μέσα από την ειρωνική συμπεριφορά των δύο συνοδών αντιλήφθηκε αμέσως τον πονηρό τρόπο σκέψης τους. Το σπίτι του Ονησιφόρου μετατράπηκε σύντομα σε χώρο διδασκαλίας του λόγου του Θεού και πλήθος ανθρώπων συνέρεε εκεί για να ακούσει το κήρυγμα του θεηγόρου Αποστόλου. Από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας καταγόταν όμως και η Θέκλα, η μετέπειτα ένδοξος πρωτομάρτυς και ισαπόστολος του Χριστού, η οποία ήταν κόρη ειδωλολατρών, κάποιου ευγενούς ανδρός που το όνομά του παραμένει άγνωστο και της Ελληνίδος Θεοκλείας, ενώ σε ηλικία δεκαοχτώ ετών αρραβωνιάστηκε μ’ έναν νέο, ονόματι Θάμυρι. Ακούγοντας η πάνσεμνος Θέκλα από ένα παράθυρο τους γλυκύτατους και θεόπνευστους λόγους του μακαρίου Παύλου, σαγηνεύτηκε τόσο πολύ από το μεγαλείο της χριστιανικής πίστεως, ώστε επί τρία ολόκληρα μερόνυχτα άκουγε με θαυμασμό και ευχαρίστηση το κήρυγμα για τον Ιησού Χριστό, λησμονώντας ακόμη και να φάει και να πιεί νερό. 



Η απρόσμενη αυτή αλλαγή συμπεριφοράς της Θέκλας ανησύχησε τη μητέρα της, η οποία ενημέρωσε αμέσως τον αρραβωνιαστικό της, τον Θάμυρι, ζητώντάς του να πάει αμέσως στο σπίτι του Ονησιφόρου, όπου ο Απόστολος Παύλος κήρυττε το Ευαγγέλιο του Χριστού, προκειμένου να την πείσει να επιστρέψει στο σπίτι της. Η Θέκλα όμως έμεινε σταθερή και ακλόνητη στην απόφασή της να γίνει νύμφη του Χριστού και να διαφυλάξει την παρθενία της. Μάλιστα παρά τις απειλές του αρραβωνιαστικού της παρέμεινε προσηλωμένη στο κήρυγμα του ουρανοβάμονος Αποστόλου. Τότε ο Θάμυρις εξοργίστηκε για την επιμονή και προσκόλλησή της στη διδασκαλία του Παύλου και αποφάσισε να τον εκδικηθεί. Μόλις οι δύο πανούργοι συνοδοί του Παύλου, ο Δήμας και ο Ερμογένης, αντιλήφθηκαν την οργή και την αγανάκτησή του, τον ενημέρωσαν ότι ο Παύλος διδάσκει ότι όποιος διαφυλάσσει την παρθενία του, μένει αθάνατος. Έτσι με τον λόγο του αυτό παροτρύνονται οι γυναίκες να μένουν παρθένες και να χωρίζουν από τους άνδρες τους. Γι’ αυτό και οι δύο μιαροί συνοδοί του Παύλου παρότρυναν τον Θάμυρι να διαβάλλει τον θεόπνευστο Απόστολο στον ηγεμόνα της πόλεως, ώστε να τιμωρηθεί παραδειγματικά. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα φοβόταν η Θέκλα και θα αναγκαζόταν να επιστρέψει στον σύζυγό της. Έτσι ο εξαγριωμένος Θάμυρις εισέβαλε στο σπίτι του Ονησιφόρου και οδήγησε δια της βίας τον Παύλο στον ηγεμόνα, ο οποίος έδωσε την εντολή να τον φυλακίσουν για μερικές ημέρες μέχρι να δικαστεί. 


Μόλις πληροφορήθηκε η Θέκλα τα συμβάντα, αποφάσισε πυρπολούμενη από θείο έρωτα να μαρτυρήσει για την αγάπη του Χριστού. Γι’ αυτό και πήγε στη φυλακή και αφού πλησίασε τον δεσμοφύλακα, του έδωσε όλα τα χρυσά της κοσμήματα με την υπόσχεση να της επιτρέψει να επισκεφθεί τον Παύλο. Ο δεσμοφύλακας την άφησε και τότε η Θέκλα κατηχήθηκε από τον θεηγόρο Απόστολο στον θησαυρό της χριστιανικής πίστεως, γενόμενη ένθερμος ακόλουθος του λόγου του Θεού. Όταν όμως άρχισε ο Θάμυρις να την αναζητά, την ανακάλυψε κατόπιν πληροφοριών από κάποιον δούλο μέσα στη φυλακή και μάλιστα καθισμένη μπροστά στα πόδια του Αποστόλου Παύλου. Το όλο θέαμα τον εξόργισε σε τέτοιο βαθμό, ώστε αποφάσισε να συγκεντρώσει τον όχλο και να πάει στον ηγεμόνα, ζητώντας την παραδειγματική τιμωρία τόσο του Παύλου όσο και της Θέκλας. Έτσι κατ’ εντολήν του ηγεμόνα οδηγήθηκαν και οι δύο ενώπιόν του. Ο Παύλος αφέθηκε ελεύθερος, αφού πρώτα μαστιγώθηκε ανελέητα, κατόπιν δε αναγκάσθηκε να διωχθεί από το Ικόνιο. Για τη Θέκλα όμως δόθηκε η εντολή να καεί στη μέση του θεάτρου για να φοβηθούν οι υπόλοιπες γυναίκες και να μην εγκαταλείπουν τους άνδρες τους. Η τιμωρία μάλιστα αυτή επελέγη με την προτροπή της ίδιας της μητέρας της που εξαγριώθηκε από την προσήλωση της κόρης της στον Παύλο. Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή η ενάρετος και πάνσεμνος νύμφη του Χριστού Θέκλα ενισχύθηκε ψυχικά από την παρουσία του Κυρίου, ο Οποίος με τη μορφή του Παύλου κάθισε ανάμεσα στον όχλο που είχε συγκεντρωθεί στο θέατρο. Μόλις ενθαρρύνθηκε από τη θεόσταλτη αυτή παρουσία, είδε τον Κύριο να ανεβαίνει στους ουρανούς, γεγονός που την έκανε να βεβαιωθεί για την αυθεντικότητα της διδασκαλίας του Παύλου και της ακράδαντης αλήθειας που εμπεριέχεται στους θεόπνευστους λόγους του. Έτσι οπλισμένη με αξιοθαύμαστο θάρρος και ανείπωτη χαρά πορευόταν προς το μαρτύριο προς δόξαν του ονόματος του Κυρίου μας. Μόλις έβαλαν φωτιά και τη γύμνωσαν, ο ηγεμόνας κυριεύτηκε από βαθιά λύπη, αντικρίζοντας την απερίγραπτη ομορφιά της νεαρής κοπέλας. Η Θέκλα όμως έμεινε ακλόνητη στην πίστη της και προσευχόταν αδιάλειπτα στον Νυμφίο Χριστό. Η παρουσία και η θαυματουργική Του επέμβαση δεν άργησε να φανεί, αφού ισχυρές βροντές και αστραπές γέμισαν τον ουρανό, ενώ στη συνέχεια η ισχυρότατη βροχόπτωση σε συνδυασμό και με το χοντρό χαλάζι έσβησαν τη φωτιά. Παράλληλα πολλοί που είχαν έρθει στο θέατρο για να παρακολουθήσουν την τιμωρία της «ἄνομης» Θέκλας, βρήκαν ακαριαίο θάνατο. 



Μετά τη διάσωσή της δια της πανσθενουργού χάριτος του Θεού ενδύθηκε το ιμάτιο της και αναζήτησε τον Παύλο, ο οποίος μαζί με τον Ονησιφόρο και την οικογένειά του είχαν καταφύγει σ’ έναν παλιό τάφο. Εκεί κρύβονταν χωρίς τροφή επί τρεις ολόκληρες ημέρες για να αποφύγουν τη σύλληψη. Όμως η έλλειψη τροφής ανάγκασε τον Παύλο να πουλήσει το πανωφόρι του προκειμένου να αγοράσει με τα χρήματα ψωμί. Γι΄αυτό και έστειλε ένα παιδί του Ονησιφόρου στην αγορά. Εκεί το νεαρό παιδί συνάντησε έκπληκτο τη Θέκλα, αφού πίστευε ότι είχε ριχθεί στη φωτιά και δεν ζούσε πλέον. Αφού βεβαιώθηκε για την ύπαρξή της, την οδήγησε στο μυστικό καταφύγιο του Παύλου, ο οποίος προσευχόταν όλο αυτό το διάστημα για τη σωτηρία της. Η συνάντηση του Παύλου με τη Θέκλα δημιούργησε ατμόσφαιρα απερίγραπτης πνευματικής αγαλλίασης, ενώ η Θέκλα ζήτησε από τον Παύλο να της κόψει τα μαλλιά και να φορέσει ανδρικά ενδύματα για να γίνει πιστή και αχώριστη συνοδοιπόρος στις ιεραποστολικές του περιοδείες. Ο Παύλος όμως αρνήθηκε μία τέτοια πρόταση, διότι πίστευε ότι λόγω της ομορφιάς της θα κινδύνευε να αντιμετωπίσει πειρασμό, ο οποίος θα ήταν πολύ χειρότερος από τον πρώτο. Του ζήτησε όμως να τη σταυρώσει για να την ενισχύσει η χάρις του Θεού, ώστε να αντιμετωπίσει κάθε δυσκολία και κάθε πειρασμό. 



Στο μεταξύ ο Ονησιφόρος με την οικογένειά του επέστρεψε στο Ικόνιο, ενώ ο Παύλος με τη Θέκλα αναχώρησαν για την Αντιόχεια. Φτάνοντας εκεί συναντήθηκαν με τον πρώτο άρχοντα της πόλεως, τον Αλέξανδρο, ο οποίος διακρινόταν για την πανουργία και την ανήθικη ζωή του. Μόλις αντίκρισε τη Θέκλα, κυριεύτηκε από ισχυρή ερωτική έλξη. Γι’ αυτό τη ζήτησε για σύζυγό του από τον Παύλο, με την υπόσχεση ότι θα του δώσει ως αντάλλαγμα το χρηματικό ποσό που θα επιθυμούσε. Μάλιστα ο Αλέξανδρος την άρπαξε και άρχισε να τη φιλάει στη μέση του δρόμου μπροστά στον κόσμο. Η πάνσεμνος κόρη δεν έχασε το θάρρος και την ψυχραιμία της και αφού απέρριψε την προκλητική και ξεδιάντροπη πρότασή του, του έσχισε το πανωφόρι του και έριξε από το κεφάλι του το στέμμα που φορούσε. Η στάση αυτή της Θέκλας γελοιοποίησε τον Αλέξανδρο, ο οποίος εξοργισμένος την απείλησε ότι εάν δεν συμμορφωθεί στην επιθυμία του, θα τη διαβάλλει στον ανθύπατο και θα του ζητήσει να τη θανατώσουν. Η Θέκλα έμεινε όμως σταθερή και ακλόνητη στην επιλογή της να έχει Νυμφίο τον Ιησού Χριστό. Το γεγονός αυτό είχε ως συνέπεια να κατηγορηθεί στον ανθύπατο ως ιερόσυλος και να δοθεί η εντολή να ριχθεί στα άγρια σαρκοφάγα θηρία. 



Μέχρι όμως να εκτελεσθεί η ποινή, η Θέκλα ζήτησε να την παραδώσουν σε μία ενάρετη γυναίκα για να τη διαφυλάξει καθαρή και αμόλυντη για τρεις ημέρες. Ο ανθύπατος την παρέδωσε τότε στην Τρύφαινα, η οποία πρόσφατα είχε χάσει την κόρη της, τη Φαλκονίλλα. Μάλιστα την περιέβαλε με τέτοια αγάπη και στοργή, ώστε την είχε σαν κόρη της. Όταν έφτασε η κρίσιμη στιγμή, ρίχθηκε δεμένη η Θέκλα στα άγρια θηρία. Ανάμεσα σ’ αυτά ήταν και μία άγρια λέαινα, η οποία αντί να επιτεθεί στην Αγία, δεν την πείραξε καθόλου. Τότε ο όχλος που παρακολουθούσε έκπληκτος το ανεξήγητο αυτό φαινόμενο, θεώρησε ότι η καταδίκη της Θέκλας ήταν άδικη, ενώ η Τρύφαινα πήρε τη Θέκλα και την οδήγησε στο σπίτι, όπου φιλοξενείτο. Μάλιστα η ενάρετη αυτή γυναίκα είδε στον ύπνο της την κεκοιμημένη κόρη της να της λέει να έχει τη Θέκλα ως μονάκριβο και αγαπημένο της παιδί, παρακάλεσε δε τη μητέρα της να ζητήσει από τη Θέκλα να προσευχηθεί στον Κύριο για να την αναπαύσει μεταξύ των Δικαίων, όπως και έπραξε με μεγάλη προθυμία. Ο ανθύπατος όμως ήρθε στο σπίτι, όπου φιλοξενείτο η Θέκλα και απαίτησε από την Τρύφαινα να τη στείλει για να θανατωθεί. Η Τρύφαινα αρνήθηκε να παραδώσει τη νέα της κόρη, αλλά εστάλησαν στρατιώτες και την πήραν με τη βία. Τότε η ενάρετη γυναίκα που επέδειξε τόση αγάπη και ευσπλαχνία στη Θέκλα, άρχισε να κλαίει και να οδύρεται, λέγοντας ότι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα συνοδεύσει στον τάφο τη δεύτερη αγαπημένη κόρη της. Έτσι η Θέκλα οδηγήθηκε και πάλι στα άγρια θηρία, αλλά με τη χάρη του Θεού έμεινε και πάλι αβλαβής. Το γεγονός προκάλεσε απόγνωση και οργή και τότε αποφασίστηκε να τη ρίξουν σε μία λίμνη με άγριες φώκιες για να την κατασπαράξουν. Η Αγία όμως προσευχήθηκε στον Κύριο και μπαίνοντας μέσα στο νερό της λίμνης, έλαβε δια της χάριτος του Κυρίου το Άγιο Βάπτισμα, ενώ η επέμβαση του Θεού ήταν καταλυτική, αφού αστραπές του ουρανού έπεσαν με τη μορφή φωτιάς στις φώκιες και τις έκαψαν. Η εκ νέου ανεπιτυχής προσπάθεια θανάτωσης της Αγίας εξόργισε και πάλι τον Αλέξανδρο, ο οποίος διέταξε τον ανθύπατο να ρίξει τη Θέκλα σε δύο άγριους ταύρους, αλλά και πάλι η χάρις του Θεού την προστάτευσε. Βλέποντας η Τρύφαινα τις συνεχιζόμενες αποτρόπαιες προσπάθειες θανάτωσης της Θέκλας, έπεσε κάτω λιπόθυμη, γεγονός που τρομοκράτησε τον Αλέξανδρο και τον ανθύπατο, επειδή η Τρύφαινα ήταν συγγενής του Καίσαρα. Στην περίπτωση μάλιστα που πληροφορείτο ο Καίσαρας τα συμβάντα, θα μπορούσε να τους τιμωρήσει. Γι’ αυτό και ο ανθύπατος κάλεσε τη Θέκλα για να του εξηγήσει τα δυσερμήνευτα που συμβαίνουν. Τότε η Αγία ομολόγησε με παρρησία την πίστη της στον Ιησού Χριστό, ο Οποίος είναι ο μόνος αληθινός Θεός που προστατεύει όποιον Τον πιστεύει και Τον ομολογεί. Μόλις άκουσε αυτά ο ανθύπατος, διέταξε να την αφήσουν ελεύθερη. 



Κατόπιν η Θέκλα αναχώρησε για τα Μύρα της Λυκίας, επειδή είχε πληροφορηθεί ότι εκεί βρίσκεται ο Απόστολος Παύλος. Κατά τη συνάντηση τους ο ουρανοβάμων Απόστολος της είπε ότι την άφησε μόνη για τη δική της πνευματική ωφέλεια, αφού έπρεπε να μάθει να στηρίζεται αποκλειστικά στον Κύριο και τη δύναμή Του και όχι στη δική του συμπαράσταση και βοήθεια. Μάλιστα την πνευματική αυτή ωφέλεια ομολόγησε και η ίδια η Αγία, η οποία χάρη στον Κύριο υπέμεινε τόσα βασανιστήρια, αλλά και διαφύλαξε την καθαρότητα της ψυχής και του σώματός της. Κατόπιν ο Παύλος την προέτρεψε να επιστρέψει στην πατρίδα της, το Ικόνιο της Μικράς Ασίας, όπως και έπραξε. Φτάνοντας εκεί επισκέφθηκε τον Ονησιφόρο στο σπίτι του, αλλά και τον τάφο έξω από την πόλη, όπου είχαν καταφύγει παλαιότερα ο Παύλος και ο Ονησιφόρος. Παράλληλα προσευχήθηκε για να την καθοδηγήσει ο Κύριος στην πορεία που έπρεπε να ακολουθήσει. Στο μεταξύ πληροφορήθηκε τον θάνατο του άλλοτε μνηστήρα της, του Θάμυρι, ενώ η προσπάθεια της να διδάξει τον λόγο του Θεού στη ειδωλολάτρισσα μητέρα της, τη Θεόκλεια, υπήρξε άκαρπη και αναποτελεσματική. 



Κατόπιν καθ’ υπόδειξη του Κυρίου κατευθύνθηκε από το Ικόνιο στη Σελεύκεια που βρίσκεται στον ποταμό Ορόντη και από εκεί ανέβηκε στο βουνό Καλαμών που βρίσκεται στην πόλη Μααλούλα της Συρίας. Σ’ αυτό το βουνό ανακάλυψε ένα σπήλαιο, στο οποίο εγκαταβίωσε για πολλά χρόνια αντιμετωπίζοντας ποικίλους δαιμονικούς πειρασμούς, τους οποίους κατενίκησε με την πανσθενουργό χάρη του Κυρίου. Η φωταυγής ασκητική της παρουσία στο σπήλαιο άρχισε στο μεταξύ να προσελκύει ολοένα και περισσότερες γυναίκες που την επισκέπτονταν για να ωφεληθούν πνευματικά. Μάλιστα πολλές από αυτές την ακολούθησαν στην αρετή της ασκήσεως και εγκατέλειψαν τον κοσμικό τρόπο ζωής και σκέψης. Αλλά και πολλοί άνθρωποι που υπέφεραν από ψυχικά και σωματικά νοσήματα, θεραπεύτηκαν από τη δύναμη της προσευχής της στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Όμως οι ιατροί της περιοχής πληροφορούμενοι ότι η Αγία Θέκλα έχει αναδειχθεί σε επιφανή άμισθο ιατρό που θεραπεύει δωρεάν τους προστρέχοντες σ’ αυτή ασθενείς, αισθάνθηκαν τόσο μεγάλο φθόνο, ώστε άρχισαν να τη συκοφαντούν, ισχυριζόμενοι ότι είναι ιέρεια της θεάς Αρτέμιδος και με τη βοήθεια αυτής επιτελεί τα θαύματα και διατηρεί την παρθενία της. Γι’ αυτό και αποφάσισαν να της στείλουν ασελγείς νεαρούς για να τη μολύνουν σωματικά. Η Αγία Θέκλα δεν έχασε όμως το θάρρος της και τους αντιμετώπισε με ψυχραιμία, επικαλούμενη τη βοήθεια του Θεού. Αφού προσευχήθηκε στον Κύριο ζητώντάς Του να διαφυλάξει την παρθενία της, ακούστηκε θεϊκή φωνή που της έλεγε ότι η πέτρα που βρίσκεται ενώπιόν της θα σχισθεί γι’ αυτήν και εκεί μέσα θα κατοικήσει αιώνια. Μόλις ακούστηκαν αυτά τα θεόπνευστα λόγια, σχίσθηκε μία μεγάλη πέτρα και αφού πέρασε η Αγία μέσα, η πέτρα ξανάκλεισε. Οι ασελγείς νεαροί που προσπάθησαν να τη μιάνουν, έμειναν άναυδοι από το υπερφυές αυτό γεγονός και το μόνο που πρόλαβαν, ήταν να αρπάξουν τον χιτώνα που φορούσε στους ώμους της. Έτσι η πρωτομάρτυς και ισαπόστολος του Χριστού Αγία Θέκλα σε ηλικία 90 ετών έλαβε τον αμάραντο στέφανο της αγιότητος για να συνευφραίνεται μαζί με τους υπόλοιπους μάρτυρες της πίστεως δίπλα στον Νυμφίο Χριστό. 



Στο σπήλαιο, όπου ασκήτευσε, βρίσκεται σύμφωνα με μαρτυρία του Πατριάρχου Αντιοχείας Μακαρίου Γ΄ και ο τάφος της, ενώ στην ανατολική πλευρά του σπηλαίου υπάρχει μία πηγή με αγίασμα. Στον ευλογημένο αυτό χώρο ιδρύθηκε τον 4ο μ.Χ. αιώνα το ορθόδοξο μοναστήρι της Αγίας Θέκλας (Mar Taqla), το οποίο ανήκει στο Πατριαρχείο Αντιοχείας και είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Συρίας. Δίπλα στο μοναστήρι και μεταξύ των τεράστιων βράχων υπάρχει ένα φαράγγι, το οποίο είναι ο βράχος που σχίσθηκε για να κρύψει την Αγία. Δυστυχώς το ιστορικό αυτό μοναστήρι καταστράφηκε και λεηλατήθηκε ολοσχερώς από τους φανατικούς ισλαμιστές αντάρτες τον Δεκέμβριο του 2013. Επ’ ονόματι της Αγίας πρωτομάρτυρος και ισαποστόλου Θέκλης είναι αφιερωμένη και περιώνυμη ιερά μονή στο χωριό Μοσφιλωτή της επαρχίας Λάρνακος στην Κύπρο, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα από την Αγία Ελένη σύμφωνα με την επιχώρια προφορική παράδοση που κατέγραψε το 1815 ο Άγγλος περιηγητής Γουίλλιαμ Τέρνερ. Όταν έφτασε η Αγία Ελένη στην περιοχή αυτή της Κύπρου, ανέπεμψε δέηση στον Θεό, οπότε άρχισε να ρέει από τη γη αγίασμα, το οποίο υφίσταται μέχρι σήμερα και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία δερματικών νοσημάτων. Πάνω από το σημείο που έρεε το αγίασμα, ανήγειρε κατόπιν ναό αφιερωμένο στην Αγία Θέκλα. 



Το όνομα της Αγίας φέρουν οικισμός του δήμου Κύμης – Αλιβερίου στην Εύβοια, ο οποίος κοσμείται με ομώνυμο βυζαντινό σταυρεπίστεγο ναό που χρονολογείται τον 13ο – 14ο αιώνα και διαθέτει αξιόλογες τοιχογραφίες, καθώς και χωριό της επαρχίας Παλικής στη δυτική Κεφαλονιά, όπου στον ομώνυμο ενοριακό ναό φυλάσσεται η εικόνα της Αγίας που έφερε από το Βυζάντιο η οικογένεια των Λοβέρδων που υπήρξαν και οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού. Ενοριακός ναός επ’ ονόματι της Αγίας υπάρχει και στο Μηλοχώρι της επαρχίας Εορδαίας του νομού Κοζάνης, ο οποίος άρχισε να ανεγείρεται το 1957 και ολοκληρώθηκε το 1960, ενώ διαδεδομένη είναι η τιμή της Αγίας στις Κυκλάδες με ομώνυμους ναούς (παρεκκλήσια – εξωκκλήσια) στην Άνδρο, την Τήνο, τη Σέριφο και την Αμοργό. Αξιομνημόνευτος είναι ο ιερός ναός της Αγίας Θέκλης στον Πύργο της Τήνου που αποτελεί ιδιοκτησία της γνωστής καλλιτεχνικής οικογένειας των Φιλιπππότηδων. Στη θέση του πρώτου εξωκκλησίου ανεγέρθηκε με τη φροντίδα του αοιδίμου πρώην Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κυρού Αγαθονίκου Φιλιππότη (… +1 Σεπτεμβρίου 2015) νέος ιερός ναός που εγκαινιάσθηκε το 1977, ενώ στον προαύλιο χώρο ανεγέρθηκαν δύο ακόμη παρεκκλήσια, καθώς και Εκκλησιαστικό Μουσείο. Το όλο συγκρότημα αποτελεί ένα κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «ΙΔΡΥΜΑ ΑΓΑΘΟΝΙΚΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΤΗ ΑΓΙΑΣ ΘΕΚΛΗΣ ΠΥΡΓΟΥ ΤΗΝΟΥ», το οποίο συστάθηκε το 1994 με σχετικό Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 749 τ. 2/5-10-94). Στο βορειοανατολικό Αιγαίο η Αγία Θέκλα τιμάται με ομώνυμους ναούς στη Λέσβο και συγκεκριμένα στους Πύργους Θερμής και στο χωριό Καγιάνι (Ταξιάρχες), ενώ στη βόρεια Εύβοια και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αγίας Άννας υπάρχουν δύο εξωκκλήσια αφιερωμένα στην ισαπόστολο και πρωτομάρτυρα του Χριστού, ευρισκόμενα στην παραλία της Αγίας Άννας και στη θέση Παλαιόβρυση. 



Ιδιαίτερης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας είναι οι ευρισκόμενοι στην Αττική δύο ναοί της Αγίας, οι οποίοι υπάγονται εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής. Ο ένας ναός βρίσκεται στον Σταυρό Αγίας Παρασκευής επί της Λεωφόρου Μεσογείων και είναι ιδιαίτερα λαοφιλής στους κατοίκους της περιοχής. Το αρχικό κτίσμα χρονολογείται στα τέλη του 12ου και τις αρχές του 13ου αιώνα, ενώ ο σημερινός ναός ρυθμού μονόκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής κτίσθηκε στα τέλη του 16ου με αρχές του 17ου αιώνα. Υπήρξε μετόχιο της ιστορικής Ιεράς Μονής του Αγίου Ιωάννου του Κυνηγού που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Υμηττού, γεγονός που επιβεβαιώνεται από το σωζόμενο κιόνιο του μοναχού Νεοφύτου, διαδόχου του μοναχού Λουκά, ηγουμένου της Μονής, το οποίο φέρει εγχάρακτη επιγραφή και χρονολογία 1238. Ο άλλος ναός που είναι θολωτή βασιλική με δίρρικτη στέγη βρίσκεται στο Μαρκόπουλο Μεσογαίας, στο κέντρο της πόλεως και νοτιοδυτικά του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου, δίπλα στο παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής. Κτίσθηκε μεταξύ των ετών 1730-1750 και κοσμείται με τοιχογραφίες εξαίρετης βυζαντινής τέχνης, τις οποίες φιλοτέχνησε μαθητής των αξιόλογων Αργείων αγιογράφων Γεωργίου και Αντωνίου Μάρκου. Το έργο της περίτεχνης αγιογραφήσεως του ιστορικού αυτού ναού ολοκληρώθηκε το 1767. Ναός επ΄ονόματι της Αγίας υπήρχε και στο κέντρο των Αθηνών , στην περιοχή του Μοναστηρακίου, στη συμβολή των σημερινών οδών Ερμού και Αγίας Θέκλας, ο οποίος υπέστη σοβαρότατες ζημιές από τους Τούρκους και κατεδαφίσθηκε το 1848. Μεταξύ των κειμηλίων του ναού είναι και η διασωθείσα φορητή εικόνα της Αγίας Θέκλας (Αγαθοκλείας), η οποία έκτοτε φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίας Παντανάσσης) που βρίσκεται στην πλατεία Μοναστηρακίου.



Η τιμώμενη από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 24 Σεπτεμβρίου πρωτομάρτυς και ισαπόστολος του Χριστού Αγία Θέκλα, η οποία υμνείται και γεραίρεται τόσο μέσα από την Ακολουθία και τον Παρακλητικό Κανόνα που εποιήθησαν από τον αείμνηστο Υμνογράφο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Γεράσιμο Μοναχό τον Μικραγιαννανίτη, όσο και μέσα από τους Χαιρετιστηρίους Οίκους που εποιήθησαν από τον Μέγα Υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας, Δρ. Χαραλάμπη Μ. Μπούσια, προβάλλεται στη σημερινή αλλοπρόσαλλη εποχή μας ως φωτεινό πρότυπο ακλόνητης πίστεως με αγωνιστικό και ιεραποστολικό φρόνημα και ως απαράμιλλο σύμβολο ψυχικής και σωματικής καθαρότητος, αφού επέλεξε στην επίγεια διαδρομή της ως μοναδικό και αχώριστο συνοδοιπόρο και συμπαραστάτη τον αρχηγό της πίστεώς μας, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός




Βιβλιογραφία

· Βίος και Ακολουθία της Αγίας ενδόξου πρωτομάρτυρος και ισαποστόλου Θέκλας ως και Παρακλητικός Κανών, Ίδρυμα Αγαθονίκου Φιλιππότη Αγία Θέκλα Πύργου Τήνου, Β΄ Έκδοση 2006.

· Η Πρωτομάρτυς και Ισαπόστολος Αγία Θέκλα – Παρακλητικός Κανών και Βιογραφία της Αγίας, Αθήνα 2012.

· Ιερά Μονή της Αγίας Θέκλας, Έκδοση Ιεράς Μονής Αγίας Θέκλας Μοσφιλωτή Λάρνακας, 1998.

Εικόνες

[01] Η Αγία πρωτομάρτυς και ισαπόστολος Θέκλα. Φορητή εικόνα στο ομώνυμο παρεκκλήσιο της Ιεράς Μονής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης των Αγιοταφιτών στα Ιεροσόλυμα. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[02] Η εφέστιος εικόνα της Αγίας στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Κουδουνά στην Πρίγκηπο της Κωνσταντινουπόλεως, όπου τελείται στις 24 Σεπτεμβρίου πανήγυρη προς τιμήν της. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[03] Φορητή εικόνα της Αγίας σε προσκυνητάριο στον ομώνυμο Ιερό Ναό στον Σταυρό Αγίας Παρασκευής Αττικής.

[04] Η εφέστιος και θαυματουργός εικόνα της Αγίας στην ομώνυμη Ιερά Μονή στη Μοσφιλωτή Κύπρου. Ιστορήθηκε το 1744 και επαργυρώθηκε το 1867. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[05] Φορητή εικόνα της Αγίας δια χειρός Κωνσταντίας Μοναχής στην ομώνυμη Ιερά Μονή Μοσφιλωτής Κύπρου. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[06] Φορητή εικόνα της Αγίας στο παρεκκλήσιο του Αγίου Στυλιανού στο Ιερό Ησυχαστήριο Αγίας Αικατερίνης Αιγίνης. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[07] Φορητή εικόνα της Αγίας δια χειρός Αναστασίου Δαμίγου στο τέμπλο του Ιερού Ναού Αγίας Φωτεινής Ιλισσού Αθηνών.

[08] Φορητή εικόνα της Αγίας στο Αγίασμα της Παναγίας των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[09] Τοιχογραφία δια χειρός Σπύρου Βασιλείου στον Ιερό Ναό Αγίου Βλασίου Ξυλοκάστρου Κορινθίας.

[10] Τοιχογραφία της Αγίας δια χειρός Δημητρίου Κάφη στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Παλαιού Ψυχικού Αθηνών.

[11] Φορητή εικόνα της Αγίας δια χειρός Κωνσταντίας Μοναχής (2001) στην ομώνυμη Ιερά Μονή Μοσφιλωτής Κύπρου. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[12] Φορητή εικόνα της Αγίας του 19ου αιώνα. Φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Αγίου Συμεών στον Λίβανο. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[13] Η εφέστιος παλαιά εικόνα της Αγίας με σκηνές του βίου της στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίας Θέκλης στη Μααλούλα της Συρίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[14] Η εφέστιος εικόνα της Αγίας στον ομώνυμο Ιερό Ναό στο χωριό Αγία Θέκλη της νήσου Κεφαλληνίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[15] Φορητή εικόνα από την Ιερά Μονή της Αγίας στη Μααλούλα Συρίας, όπου στο πάνω μέρος απεικονίζονται η Αγία Θέκλα και ο Άγιος Παύλος και στο κάτω μέρος η Αγία Θέκλα και ο Προφήτης Ηλίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[16]  Φορητή εικόνα της Αγίας από την ομώνυμη Ιερά Μονή της Συρίας.

[17] Η φορητή εικόνα της Αγίας στο τέμπλο του ομωνύμου Ιερού Ναού στο χωριό Αγία Θέκλη Κεφαλληνίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[18] Φορητή εικόνα της Αγίας από τον ομώνυμο Ιερό Ναό του χωριού Αγία Θέκλη Κεφαλληνίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[19] Τοιχογραφία της Αγίας στον ομώνυμο Ιερό Ναό στον Σταυρό Αγίας Παρασκευής.

[20] Τοιχογραφία της Αγίας με τον Απόστολο Παύλο στον ομώνυμο Ιερό Ναό στον Σταυρό Αγίας Παρασκευής.

[21] Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει την Αγία Θέκλα. Νωπογραφία του 4ου-5ου αιώνα στον αποκαλούμενο "Ναΐσκο της Ειρήνης"στη νεκρόπολη του Al-Bagawat στην Άνω Αίγυπτο. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[22] Βυζαντινό χειρόγραφο που απεικονίζει τον  Απόστολο Παύλο να διδάσκει την Αγία Θέκλα. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[23] Ο Απόστολος Παύλος διδάσκει την Αγία Θέκλα. Λεπτομέρεια από ελεφαντοστέινο πλακίδιο βυζαντινής περιόδου. Φυλάσσεται στο Μουσείο του Λονδίνου. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[24] Η Αγία Θέκλα στο σπήλαιο του Αποστόλου Παύλου στην Έφεσο. Νωπογραφία του 5ου-6ου αιώνα. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[25] Μαρμάρινο ανάγλυφο με απεικόνιση της Αγίας στην είσοδο της ομωνύμου Ιεράς Μόνης της Συρίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[26] Εικόνα της Αγίας με σκηνές του βίου της στην είσοδο του σπηλαίου-τάφου της στη Μααλούλα της Συρίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[27] Τοιχογραφία του 16ου αιώνα στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Φιλανθρωπινών Ιωαννίνων, όπου απεικονίζεται το μαρτύριο της Αγίας Θέκλης. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[28] Τοιχογραφία του 18ου αιώνα στον Ιερό Ναό Αγίας Θέκλης Μαρκοπούλου Μεσογαίας Αττικής, όπου η Αγία απεικονίζεται ανάμεσα στους δυο Αρχαγγέλους.

[29] Ο αρχαίος ναός της Αγίας Θέκλας στο Meriamlik (Σελεύκεια). (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[30] Ο τάφος της Αγίας στο σπήλαιο στη Μααλούλα της Συρίας, όπου ασκήτευσε. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[31] Το μοναστήρι της Αγίας στη Μααλούλα της Συρίας. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[32] Ο Ιερός Ναός της Αγίας Θέκλης στον Σταυρό Αγίας Παρασκευής.

[33] Ο Ιερός Ναός της Αγίας Θέκλης στον Σταυρό Αγίας Παρασκευής.

[34] Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίας Θέκλης στο Μαρκόπουλο Μεσογαίας.

[35] Εσωτερικη άποψη του Ιερού Ναού Αγίας Θέκλης στο Μαρκόπουλο Μεσογαίας.

[36] Η Αγία Αγαθόκλεια (Θέκλα). Φορητή εικόνα στον Ιερό Ναό Παναγίας Παντανάσσης Μοναστηρακίου Αθηνών. Κειμήλιο του κατεδαφισθέντος Ιερού Ναού της Αγίας στο Μοναστηράκι. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[37] Ρώσικη λιθογραφία της Αγίας, χρονολογούμενη στα τέλη του 19ου αιώνα. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[38] Τοιχογραφία της Αγίας από την Τράπεζα της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Σουρωτής Θεσσαλονίκης. (Αρχείο Μανουήλ Τασούλα).

[39] Εξωτερική άποψη του περικαλλούς Ιερού Ναού της Αγίας Θέκλης στον Πύργο της Τήνου. www.imml.gr

[40] Στην περιοχή Λεβεντάδος της Τήνου, πλησίον του χωριού Καρυά, η Αγία Θέκλα τιμάται με ομώνυμο γραφικό εξωκκλήσιο. tinosemagazine.esy.es

[41] Ο Ιερός Ενοριακός Ναός της Αγίας Θέκλης στο ομώνυμο χωριό της Κεφαλληνίας. eftanhsa.blogspot.gr

[42] Ο Ιερός Ενοριακός Ναός της Αγίας Θέκλης στο Μηλοχώρι Εορδαίας Κοζάνης. e-ptolemeos.gr

[43] Το εξωκκλήσιο της Αγίας Θέκλης στην παραλία της Αγίας Άννας στην Εύβοια. www.agiaannainfo.gr

[44] Το εξωκκλήσιο της Αγίας Θέκλης στην Παλαιόβρυση Αγίας Άννας στην Εύβοια. www.agiaannainfo.gr



Η αναδημοσίευση επιτρέπεται με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης:http://kallimasia.blogspot.gr

Αντιπροσωπεία της Ένωσης Συνδέσμων Κληρικών της Εκκλησίας της Κρήτης και του ΙΣΚΕ στον Αρχιεπίσκοπο

Τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος επισκέφτηκαν, χθες το μεσημέρι, Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2015, ο Πρόεδρος π. Ζαχαρίας Αδαμάκης και τα Μέλη του Δ.Σ της Ένωσης Συνδέσμων Κληρικών της Εκκλησίας της Κρήτης, π. Ανδρέας Καλιοντζάκης, π. Γεώργιος Μηλάκης και π. Κωνσταντίνος Ψιλάκης και από τον ΙΣΚΕ, ο Αντιπρόεδρος και εκπρόσωπος στο ΤΠΔΥ, π. Ευάγγελος Φεγγούλης, ο Γεν. Γραμματέας π. Βασίλειος Χρηστίδης, ο Ταμίας π. Μιχαήλ Μετζάκης και το Μέλος π. Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης.

Ο Μακαριώτατος, που λίγο νωρίτερα είχε δεχθεί στο Γραφείο του τον Υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη, υποδέχθηκε με πατρική αγάπη τους εκπροσώπους των ιερών Συνδέσμων, ακούγοντας με προσοχή, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς των.

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Συνδέσμων Κληρικών Κρήτης π. Ζαχαρίας Αδαμάκης, στην προσφώνησή του, ευχαρίστησε τον Προκαθήμενο της Ελλαδικής Εκκλησίας για τον πολύτιμο χρόνο που διέθεσε, για να τους αφουγκραστεί, μεταφέροντας ταυτόχρονα τα σεβάσματα του Αρχιεπισκόπου Κρήτης και σύμπαντος του κλήρου και του λαού στο πρόσωπο του Μακαριωτάτου και την ευγνωμοσύνη όλων «στον άξιο τιμονιέρη της Εκκλησίας μας σε αυτή την κρίσιμη εποχή για την πατρίδα».

Ακόμη ο Πρόεδρος της Ένωσης Συνδέσμων Κληρικών Κρήτης, ανέφερε στον Μακαριότατο, ότι νωρίτερα προηγήθηκε συνάντηση εργασίας με το Δ.Σ. του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος, στα Γραφεία του Συνδέσμου στην Αθήνα, κατά την διάρκεια της οποίας συζητήθηκαν σημαντικά θέματα που αφορούν τον εφημεριακό κλήρο και μεταξύ αυτών το θέμα της αγαστής συνεργασίας των δυο Συνδέσμων προς όφελος των κληρικών και της Εκκλησίας.

Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος ενημέρωσε τους κληρικούς για την πολύ σημαντική συνάντηση που είχε με τον Υπουργό Παιδείας και για την ξεκάθαρη τοποθέτησή του, για το ζήτημα των θρησκευτικών ότι ως Προκαθήμενος της Εκκλησίας, «διοικεί με το Ευαγγέλιο, το Σύνταγμα και τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας» και πως τέτοια θέματα, «Εκκλησία και Πολιτεία θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουν με συνεργασία που να είναι συνεχής χωρίς πείσματα και χωρίς επιμονές».

Ακόμη ο Αρχιεπίσκοπος, απαντώντας σε ερώτημα του Γεν. Γραμματέα του ΙΣΚΕ π. Βασιλείου Χρηστίδη, γνωστοποίησε στην αντιπροσωπεία των κληρικών ότι η Πολιτεία ενέκρινε περισσότερες θέσεις νέων εφημερίων στην Εκκλησία για το 2016, διπλάσιες σχεδόν από την προηγούμενη χρονιά. Επίσης ο Μακαριώτατος έδωσε ξεχωριστή βαρύτητα στην ενότητα που πρέπει να επικρατεί στους κόλπους της εκκλησίας.   

Τέλος ο κ. Ιερώνυμος ενημέρωσε τους εκπροσώπους του ΙΣΚΕ, ότι πολύ σύντομα θα παραχωρηθεί το Γραφείο στον Ιερό Σύνδεσμο, στο κτίριο της Ιεράς Συνόδου και η εποικοδομητική αυτή συνάντηση ολοκληρώθηκε με την ευλογία του Μακαριωτάτου στους επισκέπτες ιερείς, που ήταν τα βιβλία του για την μισθοδοσία των κληρικών και φυσικά το εξαίρετο πόνημα του Αρχιεπισκόπου που αναφέρεται στον όσιο Λουκά.

Μετά την συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο ο εκπρόσωπος στο ΤΠΔΥ και Αντιπρόεδρος του ΙΣΚΕ, π. Ευάγγελος Φεγγούλης, ενημέρωσε τον Πρόεδρο και τα Μέλη του Δ.Σ. της ΕΣΚΚ για θέματα που αφορούν το ασφαλιστικό, το συνταξιοδοτικό και το εφάπαξ και άπαντες ανανέωσαν το ραντεβού τους σε μια νέα συνάντηση των δυο Συνδέσμων, που θα δρομολογήσει νέα δεδομένα επ' ωφελεία των κληρικών, τόσο της Ένωσης Συνδέσμων Κληρικών Κρήτης, όσο και του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος.

ΕΚ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ Ι.Σ.Κ.Ε.

Δελτίο τύπου για τη συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΙΣΚΕ

18-10-2015
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Τη Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 συνεδρίασε το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος και ασχολήθηκε με θέματα που αφορούν τον εφημεριακό κλήρο.

Το Δ.Σ. του Ι.Σ.Κ.Ε. εκφράζει τον προβληματισμό του, με αφορμή την πρόσφατη ειδησεογραφία για το μάθημα των Θρησκευτικών, και συμφωνεί με τη ρήση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, ότι γνώμονας για τη διοίκηση της Εκκλησίας είναι το Ευαγγέλιο, το Σύνταγμα και ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας και πως τέτοια θέματα, «Εκκλησία και Πολιτεία θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουν με συνεργασία που να είναι συνεχής χωρίς πείσματα και χωρίς επιμονές».

Το Δ.Σ. όρισε την Πέμπτη 25η Φεβρουαρίου 2016 για την πραγματοποίηση της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης, της οποίας ο ακριβής τόπος και η ημερήσια διάταξη θα αποφασισθούν στην επόμενη συνεδρίασή του.

ΕΚ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΥΠΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Ο ΝΟΤΑΡΑΣ

Χαίροις ὁ Τρικάλων γόνος λαμπρός, χαίροις Κεφαλλήνων ἀπροσμάχητος βοηθός, χαίροις Ἱερέων τό σέμνωμα καί κλέος, Γεράσιμε τρισμάκαρ, πιστῶν τό καύχημα.


ΛΟΓΟΣ ΕΚΦΩΝΗΘΕΙΣ ΣΕ ΠΑΝΗΓΥΡΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΥΠΟ ΤΟΥ ΑΟΙΔΙΜΟΥ ΠΑΝΟΣΙΟΛΟΓΙΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ κ. ΙΕΡΟΘΕΟΥ ΠΕΤΡΙΔΗ, ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΟΣ ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΟΣ ΣΤΙΣ ΙΕΡΕΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ ΔΡΥΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΚΑΙ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ.

Οἱ Ἅγιοι δέν ἀνήκουν εἰς μίαν ὡρισμένην ἐποχήν καί ἕνα ὡρισμένον τόπον. Καί ἰδού ἕνα παράδειγμα: Ὁ Ἅγιος Γεράσιμος ὁ νέος Ἀσκητής καί θαυματουργός, τόν ὁποῖον ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ καί γεραίρει στίς 20 Ὀκτωβρίου. Ὁ ὅσιος καί θεοφόρος οὗτος πατήρ δέν ἀνήκει εἰς τούς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνας, κατά τούς ὁποίους ἔχουμε ἑκατομμύρια μαρτύρων καί ἁγίων. Ἔζησε κατά τόν 16ο αἰῶνα. Ἐγεννήθη τό 1509 εἰς τά ἱστορικά Τρίκαλα Κορινθίας, στόν χῶρο ὅπου ἀνηγέρθη ὁ περικαλλής οὗτος Ἱερός Προσκυνηματικός Ναός τοῦ Ἁγίου, στόν ὁποῖον εὐρισκόμεθα καί πανηγυρίζουμε καί φέτος τήν ἱερά μνήμην του. Οἱ γονεῖς του ἦσαν ὁ Δημήτριος καί ἡ Καλή, ἀνῆκε δέ εἰς τήν γνωστήν καί ἀρχοντικήν οἰκογένεια τῶν Νοταράδων. Φλεγόμενος ἀπό ἀγάπην καί ζῆλον πρός τόν μοναχικόν βίον περιέρχεται διάφορα μοναστικά κέντρα καί φθάνει καί εἰς τό Ἅγιον Ὄρος, ὅπου διδάσκεται «τά κάλλιστα τῆς ἀρετῆς» ἀπό τούς ἐκεῖ ἐνασκουμένους πατέρας. Θελήσας νά προσκυνήσῃ τούς Ἁγίους Τόπους ἔρχεται εἰς Ἱεροσόλυμα καί ὑπηρετεῖ ὡς κανδηλανάπτης εἰς τόν Πανάγιον Τάφον, ἐν συνεχείᾳ δέ χειροτονεῖται ὑποδιάκονος, διάκονος καί πρεσβύτερος ὑπό τοῦ Πατριάρχου Γερμανοῦ. Κατόπιν μεταβαίνει πλησίον τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ, ὅπου κατά τό παράδειγμα τοῦ Κυρίου παραμένει ἄνευ τροφῆς ἐπί σαράντα ἡμέρας, ἀσκούμενος κατ’αὐτόν τόν τρόπον εἰς τήν ἄσκησιν καί τήν νηστείαν. Μετά ἀπό παραμονήν δώδεκα χρόνων εἰς Ἱεροσόλυμα ἀναχωρεῖ ἀπό ἐκεῖ μέ τήν εὐλογίαν τοῦ Πατριάρχου Γερμανοῦ καί ἔρχεται μέσῳ τῆς Κρήτης εἰς Ζάκυνθον, ὅπου ἐγκαταβιώνει εἰς ἀπομεμακρυσμένον σπήλαιον ζῶντας μέ αὐστηράν ἄσκησιν καί τρώγοντας βρασμένην κολοκύθαν χωρίς ἁλάτι καί ὄσπρια ἀπλῶς βρεγμένα καί χωρίς ψωμί. Ἀπό ἐκεῖ ἔρχεται εἰς Κεφαλληνίαν. Κατ’ ἀρχάς ἐγκαταβιώνει εἰς ἕνα σπήλαιον εἰς τήν περιοχήν τῆς Λάσσης πλησίον τοῦ Ἀργοστολίου καί κατόπιν εἰς τήν περιοχήν Ὁμαλά, ὅπου ἀνακατασκευάζει μικρόν παλαιόν ναόν καί πέριξ αὐτοῦ κελλία, ἱδρύοντας τοιουτοτρόπως τήν γνωστήν πλέον Μονήν τῆς «Νέας Ἱερουσαλήμ» μέ εἰκοσιπέντε κατ’ ἀρχήν μοναχάς, τῶν ὁποίων ὁ ἀριθμός συντόμως αὐξάνει. Ζοῦσε μέ ἄσκησιν αὐστηράν, νηστείαν καί προσευχήν ἁγνίζοντας καί ἐξαγιάζοντας τόν ἑαυτόν του. Χαρακτηριστικόν τῆς ἀσκήσεώς του εἶναι ὅτι εἶχε νά φάῃ ψωμί τριάντα ὁλόκληρα χρόνια. Ἔτσι διά τῆς ἀδιαλείπτου ἀσκήσεως καί μέ τό νά ὑποτάξῃ ὅλας τάς σαρκικάς αἰσθήσεις εἰς τῆς ψυχῆς τά θελήματα, ἐλέπτυνε τόσον τόν ἑαυτόν του, ὥστε ἔφθασε εἰς τό ἄκρον τῆς ἀπαθείας καί καθαρότητος. Φθάσας εἰς ἡλικίαν ἑβδομήντα ἐτῶν καί πληροφορηθείς παρά Κυρίου τήν ἐκδημίαν του ἐκ τοῦ προσκαίρου κόσμου τούτου, ἑτοιμάζει δεόντως ἑαυτόν καί ἀπευθύνει πρός τάς μοναχάς τάς τελευταίας νουθεσίας του. Ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ στίς 15 Αὐγούστου τοῦ 1579. Λόγῳ δέ τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἡ μνήμη του μετετέθη στίς 20 Ὀκτωβρίου, ὁπότε ἔλαβε χώρα καί ἡ ἀνακομιδή τοῦ ἁγίου του λειψάνου, τό ὁποῖον διετηρήθη μέχρι σήμερον ἄφθαρτον καί χαριτόβρυτον, ἀποτελεῖ δέ ἀέναον πηγήν πλείστων θαυμάτων, διά τούς ἐν πίστει προσφεύγοντας εἰς αὐτόν καί ἐπικαλουμένους τήν βοήθειά του καί τήν προστασία του. Οὗτος ὑπῆρξεν ὁ ὅσιος καί θεοφόρος πατήρ ἡμῶν Γεράσιμος ὁ νέος Ἀσκητής, ὁ λαμπρός γόνος τῶν Τρικάλων Κορινθίας καί ἐν τῇ νήσῳ Κεφαλληνίᾳ διαλάμψας, ὁ ὁποῖος μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι ἡ ἁγιότης πρέπει νά εἶναι μέλημα τοῦ κάθε πιστοῦ εἰς πᾶσαν ἐποχήν. Ἄλλωστε τοῦτο εἶναι προτροπή ἄν μή ἐντολή τοῦ Θεοῦ, ὅταν παραγγέλλει «Ἅγιος γίνεσθε, ὅτι ἐγώ Ἅγιος εἰμί» ἤ ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «Τοῦτο γάρ ἐστι θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμός ὑμῶν». Αὐτό τό μήνυμα τοῦ ἁγιασμοῦ μᾶς δίδει καί ὁ Ἅγιος Γεράσιμος διά τῆς ἑορτῆς του. Ἄς τό δεχθοῦμε λοιπόν καί ἄς τό κάνουμε πραγματικότητα εἰς τήν ζωήν μας.

Ἀρχιμανδρίτης - Ἱεροκήρυξ Ἱερόθεος Πετρίδης


Τῶν Τρικάλων τόν γόνον, Κεφαλλήνων τό κλέισμα, Ὁμαλῶν Μονῆς τόν Προστάτην, Σέ εὐφημοῦμεν Γεράσιμε. Ἐβίωσας γάρ ἐν τῇδε τῇ ζωῇ, ὡς Ἄγγελος οὐράνιος Θεοῦ˙ διό δόξης ἠξιώθης καί ἀφθαρσίας Σῶμά Σου τό πάντιμον˙ δόξα τῷ Σέ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ Σέ ἀφθαρτώσαντι, δόξα τῷ δωρησαμένῳ Σέ πιστοῖς πρέσβυν ἀκοίμητον.


Υ.Γ.Το παρόν κείμενο, εμπλουτισμένο με φωτογραφικό υλικό του γράφοντος από τα Τρίκαλα Κορινθίας, προέρχεται από το προσωπικό αρχείο του αοιδίμου Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Ιεροθέου Πετρίδη (+15.03.2010), ο οποίος μεταξύ των ετών 1972-1985 διηκόνησε ως Ιεροκήρυξ στην Ιερά Μητρόπολη Κορίνθου. Περισυνελέγη από τον γράφοντα τις γραμμές αυτές, ο οποίος διατηρούσε από πολλών ετών στενούς πνευματικούς δεσμούς με τον αείμνηστο και ακάματο αυτόν εργάτη του Ευαγγελίου του Χριστού. Επιπλέον το παρόν κείμενο, το οποίο εκφωνήθηκε από στήθους από τον αοίδιμο Αρχιμανδρίτη, όπως άλλωστε έκανε πάντοτε στην ιεροκηρυκτική του διακονία, έχει ιδιαίτερη πνευματική βαρύτητα για τον γράφοντα, αφού εκ πατρός έλκει την καταγωγή του από τα Τρίκαλα Κορινθίας, την ιστορική και ευλογημένη γενέτειρα των δύο επιφανών Νοταράδων αγίων, του Αγίου Γερασίμου του νέου Ασκητού και του Αγίου Μακαρίου Επισκόπου Κορίνθου, του εν Χίῳ διαλάμψαντος. Παράλληλα έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με τους εν λόγῳ δύο αγίους της Εκκλησίας μας. Σχετικό άλλωστε με τον προστάτη άγιο των απανταχού της Γης Κεφαλλήνων, Ἁγιο Γεράσιμο, είναι το εκτενές κείμενο του γράφοντος «Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ (1509-1579) Ο εκ Τρικάλων Κορινθίας θαυματουργός προστάτης των Ορθοδόξων και πολύτιμος πνευματικός θησαυρός της Κεφαλληνίας», http://syndesmosklchi.blogspot.com

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός 

Εικόνες

[01]Η ανθοστόλιστη παλαιά εφέστια εικόνα του Αγίου Γερασίμου στον ομώνυμο Ιερό Προσκυνηματικό Ναό των Τρικάλων Κορινθίας.

[02]Ο μεγαλοπρεπής Ιερός Προσκυνηματικός Ναός του Αγίου Γερασίμου στα Άνω Τρίκαλα Κορινθίας, όπου το 1509 γεννήθηκε ο Άγιος.

[03]Το ερειπωμένο αρχοντικό των Νοταράδων στα Άνω Τρίκαλα Κορινθίας. Δίπλα η πατρογονική οικία του Αγίου Γερασίμου που αποτελούσε τον χώρο προσευχής και ασκήσεώς του. Στις ημέρες μας έχει μετατραπεί πλέον σε παρεκκλήσιο.

[04]Η ιστορηθείσα το 1820 φορητή εικόνα του Αγίου Γερασίμου στον ομώνυμο Ιερό Προσκυνηματικό Ναό των Τρικάλων Κορινθίας.

[05]Τοιχογραφία του 18ου αιώνα του Αγίου Γερασίμου του Νοταρά στο Καθολικό της διαλελυμένης πλέον Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου στα Μεσαία Τρίκαλα Κορινθίας.

Η αναδημοσίευση επιτρέπεται με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης: http://kallimasia.blogspot.gr 

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΒΕΡΚΙΟΣ Ο «τῶν Ἀποστόλων τόν ζῆλον ἐκμιμησάμενος» θαυματουργός ιεράρχης της Ιεραπόλεως

Μέσα στη σεπτή χορεία των θεοφόρων ιεραρχών που αγωνίσθηκαν με σθένος και παρρησία για την αμώμητο χριστιανική πίστη και έλαβαν από τον Πανοικτίρμονα Θεό το χάρισμα να θαυματουργούν αδιαλείπτως, συναριθμείται και ο τιμώμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 22 Οκτωβρίου ισαπόστολος Άγιος Αβέρκιος, ο και θεοπρόβλητος ποιμενάρχης της Ιεραπόλεως της Φρυγίας της Μικράς Ασίας, ο οποίος δια της χάριτος του Θεού αναδείχθηκε «τῶν ἀρετῶν ἡ καλλονή», «τῶν ἀμέμπτων ἠθῶν τό θησαύρισμα», «τοῦ Χριστοῦ τῆς ἀγάπης τό ἐκτύπωμα», «τοῦ ἐχθροῦ τῆς ἀπάτης τό ἥττημα» και «τῶν δαιμόνων ἡ ἐκδίωξη». 

Ο υμνηθείς ως «ὁμόζηλος τῶν Ἀποστόλων» Άγιος Αβέρκιος έζησε τον 2ο μ.Χ. αιώνα επί των ημερών του Ρωμαίου αυτοκράτορος Μάρκου Αυρηλίου (161-180), ο οποίος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους στωικούς φιλοσόφους, αλλά και μεγάλος διώκτης των χριστιανών. Η ενάρετη βιοτή και ο ένθερμος ιεραποστολικός του ζήλος σε συνδυασμό και με την καρποφόρα διδασκαλία του σωτηριώδους λόγου του Θεού σαγήνευσαν σε τέτοιο βαθμό τον λαό, ώστε κατόπιν επίμονης και θερμής παρακλήσεως των κατοίκων ανήλθε στον επισκοπικό θρόνο της Ιεραπόλεως, γενόμενος «κλέισμα καί σέμνωμα» της Φρυγίας της Μικράς Ασίας. Με το νέο του αξίωμα ως θεοπρόβλητος ιεράρχης της Επισκοπής Ιεραπόλεως επιδόθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στην ορθή διδασκαλία της ακραιφνούς χριστιανικής πίστεως και κατόρθωσε να προσελκύσει στον Χριστό πλήθος ειδωλολατρών, ενώ κατέστη ένθερμος συμπαραστάτης και αρωγός σε όσους είχαν ανάγκη. Έτσι χήρες, ορφανά και πολυάριθμοι ενδεείς βρήκαν πλησίον του την ανακούφιση, τη φροντίδα και την αγάπη. 


Την εποχή όμως αυτή ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος διέταξε να λάβουν χώρα σε ολόκληρη την αυτοκρατορία λαμπρές τελετές προς τιμήν των ειδωλολατρικών θεών, ενώ στην προσπάθειά του να αποκαλυφθούν οι χριστιανοί εκείνοι που θα επέμεναν να λατρεύουν τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, υποχρέωσε όλους τους κατοίκους να συμμετάσχουν στις ειδωλολατρικές εορτές. Η εντολή του αυτοκράτορος ίσχυε και για την Ιεράπολη, όπου διακονούσε ο ιεράρχης του Χριστού Άγιος Αβέρκιος. Μόλις άρχισαν οι τελετές προσκύνησης των ειδωλολατρικών θεών, κατά τις οποίες οι κάτοικοι της πόλεως επιδίδονταν σε κραιπάλες, ο θεοφόρος Αβέρκιος ευρισκόμενος στο σπίτι του προσευχήθηκε στον Κύριο για να ελεήσει και να φωτίσει τον λαό που ζούσε μέσα στην πλάνη και την ασωτία. Η έκκληση του φωτισμένου ιεράρχου βρήκε αμέσως ανταπόκριση στον Θεό. Έτσι ο Άγιος μέσα από μία οπτασία έλαβε την εντολή του Κυρίου να κατακρημνίσει τον ειδωλολατρικό βωμό του Απόλλωνος, αλλά και των άλλων θεών. Η εντολή δεν άργησε να εκτελεσθεί, αφού μέσα στη νύχτα κατακρήμνισε τα άψυχα είδωλα. Το γεγονός αυτό εξαγρίωσε τους ειδωλολάτρες, αφού αποδείχθηκε έμπρακτα η ματαιότητα της λατρείας των ψεύτικων θεών. Γι’ αυτό και αποφάσισαν να συλλάβουν τον ποιμενάρχη της Ιεραπόλεως και να τον θανατώσουν. Ο Άγιος Αβέρκιος παρουσιάσθηκε όμως μόνος του στην αγορά, όπου με ξεχωριστή παρρησία κήρυξε την αμώμητο χριστιανική πίστη. Η θαρραλέα του αυτή στάση εξόργισε ακόμη περισσότερο τον όχλο, ο οποίος όμως έμεινε άναυδος και άφωνος μετά τη θαυματουργική θεραπεία τριών δαιμονισμένων από τον Άγιο που τους θεράπευσε δια της χάριτος του Θεού χρησιμοποιώντας το ραβδί, με το οποίο είχε κατακρημνίσει τα είδωλα. 


Το θαυμαστό και υπερφυές αυτό γεγονός ειρήνευσε τον εξαγριωμένο όχλο, ο οποίος άρχισε πλέον να αντιμετωπίζει με σεβασμό τον διαπρύσιο κήρυκα του λόγου του Θεού. Μάλιστα ο εποικοδομητικός του λόγος για τη χριστιανική πίστη έπεισε πολλούς ειδωλολάτρες στο να εγκολπωθούν τον Ιησού Χριστό και να βαπτισθούν χριστιανοί, ενώ η φήμη του διαδόθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε κάτοικοι όχι μόνο από την Ιεράπολη, αλλά και από την ευρύτερη περιοχή προσέτρεχαν σ’ αυτόν για να καθοδηγηθούν πνευματικά και να θεραπευθούν από τις ασθένειές τους. Μεταξύ των επιτελεσθέντων θαυμάτων ήταν και η θεραπεία της τυφλής ειδωλολάτρισσας Φρυγγέλης, η οποία είχε ως διακαή πόθο να ακούσει τον φωτισμένο λόγο του Αγίου. Τότε ο ευλογημένος ιεράρχης του Χριστού δίδαξε στην τυφλή Φρύγγελα την ορθή χριστιανική πίστη, αλλά παράλληλα τη θεράπευσε από την τύφλωση και αποκατάστησε πλήρως την όρασή της. 


Η θαυματουργική φήμη του Αγίου διαδόθηκε όμως μέχρι και τη Ρώμη και έγινε γνωστή ακόμη και στον αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο, ο οποίος διέταξε να έρθει εκεί για να θεραπεύσει τη δεκαεξάχρονη κόρη του Λουκίλλα, η οποία ενώ ετοιμαζόταν να παντρευτεί, βρισκόταν κάτω από ισχυρή δαιμονική επήρεια. Όταν έφτασε ο Άγιος Αβέρκιος στη Ρώμη, οδηγήθηκε στα ανάκτορα, όπου τον υποδέχθηκε η αυτοκράτειρα Φαυστίνα, η οποία τον πήγε αμέσως στη δαιμονισμένη κόρη της, τη Λουκίλλα. Μόλις η δαιμονισμένη κόρη τον αντίκρισε, καταλήφθηκε από βίαιους σπασμούς, ενώ το δαιμόνιο που τη βασάνιζε, άρχισε να ικετεύει τον φωτισμένο ιεράρχη του Χριστού να το αφήσει να επιστρέψει στον τόπο, από όπου είχε έρθει και που ήταν η Φρυγία της Μικράς Ασίας. Τότε ο «καθοδηγήσας τούς πλανεμένους» θεοφόρος Αβέρκιος το άφησε να επιστρέψει, αλλά το διέταξε να μεταφέρει από τη Ρώμη στην Ιεράπολη έναν τεράστιο πέτρινο βωμό που χρησιμοποιούσαν οι ειδωλολάτρες για τις θυσίες. Το παράδοξο και υπερφυές αυτό γεγονός άφησε άναυδο το συγκεντρωμένο πλήθος στα ανάκτορα, όταν μάλιστα είδε το δαιμόνιο να εξέρχεται από τη νεαρή κόρη του αυτοκράτορος και να μεταφέρει τον τεράστιο ειδωλολατρικό βωμό με τελικό προορισμό την Ιεράπολη της Φρυγίας. 

Η θεραπεία της Λουκίλλας δημιούργησε ατμόσφαιρα απερίγραπτης χαράς και η αυτοκράτειρα Φαυστίνα από ευγνωμοσύνη στο πρόσωπο του Αγίου, θέλησε να τον ανταμείψει πλουσιοπάροχα με χρυσό και άργυρο. Όμως ο «εἰληφώς τήν χάριν παντοίων ἰαμάτων» θεοπρόβλητος ιεράρχης του Χριστού αρνήθηκε ένα τέτοιο δώρο. Αξιομνημόνευτο είναι και το θαύμα που επιτέλεσε ο Άγιος μ’ ένα αγγείο, στο οποίο είχαν βάλει μαζί κρασί και λάδι. Χάρη όμως στη δύναμη της προσευχής του στον Κύριο δεν αναμείχθηκαν τα δύο υγρά μεταξύ τους και από το αγγείο βγήκε το καθένα από τα δύο χωριστά. Στη Ρώμη ο Άγιος Αβέρκιος παρέμεινε για αρκετό χρονικό διάστημα, κηρύττοντας τον λόγο του Θεού και επιτελώντας θαύματα, γεγονός που απέδειξε περίτρανα την παντοδυναμία του ενός και αληθινού Θεού. 

Κάποια στιγμή όμως έλαβε μέσα από ένα όραμα την εντολή από τον Θεό να φύγει από τη Ρώμη και να επισκεφθεί τη Συρία. Αρχικά έφθασε στην Αντιόχεια, ενώ στη συνέχεια πήγε στην Απάμεια για να συσπειρώσει τους χριστιανούς, να στηρίξει τους φτωχούς και να αγωνισθεί με σθένος εναντίον της αιρέσεως του Μαρκίωνος. Σύμφωνα μ’ αυτή αναγνωριζόταν μόνο το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο και οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου, δίνοντας σ’ αυτά ερμηνεία με τρόπο δυϊστικό που αντιπαραθέτει τον «Δίκαιο Θεό» της Παλαιάς Διαθήκης στον «αγαθό Θεό» της Καινής Διαθήκης. Από την Απάμεια έφθασε στον ποταμό Ευφράτη, ενώ κατόπιν η ιεραποστολική του περιοδεία συνεχίστηκε στη Μεσοποταμία, όπου καταπολέμησε με ακμαίο αγωνιστικό φρόνημα την αίρεση του Μαρκίωνος. Στη συνέχεια επισκέφθηκε την Κιλικία, τη Λυκαονία και την Πισιδία, όπου κήρυξε «τά περί τοῦ Κυρίου Ιησοῦ Χριστοῦ μετά πάσης παρρησίας ἀκωλύτως». Ενδεικτικό είναι ότι ο ένθερμος ιεραποστολικός του ζήλος σε συνδυασμό με τις μακροχρόνιες και καρποφόρες ιεραποστολικές του περιοδείες θυμίζουν την ιεραποστολική δράση των Αγίων Αποστόλων που επισκέφθηκαν πολλούς τόπους για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο του Χριστού. Γι’ αυτό και δικαίως του αποδόθηκε ο τίτλος του «ισαποστόλου», αφού κανείς άλλος επίσκοπος της εποχής εκείνης δεν διάνυσε τόσο μεγάλες αποστάσεις και δεν περιόδευσε σε τόσα πολλά μέρη για να κηρύξει κατά μίμηση των Αγίων Αποστόλων τον λόγο του Θεού. 


Μετά την πλούσια ιεραποστολική του δράση επέστρεψε στην Ιεράπολη της Φρυγίας, όπου το πνευματικό του ποίμνιο τον υποδέχθηκε με ανείπωτη αγαλλίαση. Εκεί συνέχισε ως ακάματος εργάτης του Ευαγγελίου του Χριστού το ποιμαντικό του έργο, ενώ παράλληλα με τη χάρη του Θεού θεράπευσε ασθενείς και εκδίωξε δαιμόνια. Ιδιαίτερη όμως μέριμνα και αγάπη επέδειξε και στους κληρικούς της επαρχίας του, αφού για την ορθή πνευματική τους καθοδήγηση συνέταξε εγχειρίδιο με τις κατάλληλες νουθεσίες και υποδείξεις. Όμως η καρποφόρα επίγεια δράση του πλησίαζε πλέον να ολοκληρωθεί και ο ίδιος προαισθανόμενος την εκδημία του, υπέδειξε τον διάδοχό του στην Επισκοπή Ιεραπόλεως, τονίζοντάς του τη μεγάλη ευθύνη των επισκοπικών του καθηκόντων. Κάποια στιγμή αποσύρθηκε σ’ ένα υψηλό βουνό για να προσευχηθεί, όπου με τη δύναμη της προσευχής του στον Κύριο ανέβλυσε μία πηγή θερμού ύδατος. Κατόπιν προαισθανόμενος τον επικείμενο θάνατό του που έλαβε χώρα σε ηλικία εβδομήντα δύο ετών, κατέβηκε στην Ιεράπολη και ετοίμασε τον τάφο του κοντά στον βωμό που είχε μεταφέρει το δαιμόνιο. Μάλιστα έδωσε την εντολή να σκαλίσουν μία επιγραφή σε πέτρινη πλάκα, η οποία διασώθηκε μέχρι σήμερα και φυλάσσεται σε μουσείο της Ρώμης. Στην επιγραφή αυτή αναγράφονται τα ακόλουθα: «Ἐκλεκτῆς πόλεως πολίτης τόδ’ ἐποίησα ζῶν, ἵν’ ἔχω καιρῷ σώματος ἔνθα θέσιν, τοὔνομ’ Ἀβέρκιος˙ ὅ ὤν μαθητής ποιμένος ἁγνοῦ, ὅς βόσκει προβάτων ἀγέλας ὄρεσιν πεδίοις τε, ὀφθαλμούς ὅς ἔχει μεγάλους πάντῃ καθορῶντας. Οὖτος γάρ μ’ ἐδίδαξε γράμματα πιστά˙ εἰς Ρώμην ὅς ἔπεμψεν ἐμέ βασιλείαν ἀθρῆσαι καί βασίλισσαν ἰδεῖν χρυσόστολον, χρυσοπέδιλον˙ λαόν δ’ εἶδον ἐκεῖ λαμπράν σφραγεῖδαν ἔχοντα. Καί Συρίης πέδον εἶδα καί ἄστεα πάντα, Νισῖβιν, Εὐφράτην διαβάς, πάντῃ δ’ ἔσχον συνομίλους Παῦλον ἔχων ἔποχον. Πίστις πάντῃ δέ προῆγε καί παρέθηκε τροφήν πάντῃ ἰχθύν ἀπό πηγῆς πανμεγέθη καθαρόν, ὅν ἐδράξατο παρθένος ἁγνή˙ καί τοῦτον ἐπέδωκε φίλοις ἔσθειν διά παντός οἶνον χρηστόν ἔχουσα κέρασμα διδοῦσα μετ’ ἄρτου…». 


Από τα ιερά λείψανα του Αγίου Αβερκίου διασώθηκε η τιμία κάρα του, η οποία φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Παναχράντου της νήσου Άνδρου, ενώ αποτμήματα λειψάνων του φυλάσσονται στις Ιερές Μονές Καρακάλου του Αγίου Όρους, Προυσού Ευρυτανίας, Παναγίας Φανερωμένης Σαλαμίνος και Κύκκου Κύπρου, όπου κατόπιν παρακλήσεως του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρου, του και Καθηγουμένου της Μονής, εποιήθη Ακολουθία προς τιμήν του Αγίου από τον Μέγα Υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπη Μ. Μπούσια. Επίσης στο χωριό Ελεγμοί (Κουρσουνλού) της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας σώζεται το ερειπωμένο Καθολικό της ιστορικής Ιεράς Μονής του Αγίου Αβερκίου που είναι κτίσμα της κομνήνειας εποχής και χρονολογείται από τον 9ο μ.Χ. αιώνα. 


Ο Άγιος Αβέρκιος εορτάζεται πανηγυρικά στη Σαντορίνη, θεωρούμενος μάλιστα ως ο προστάτης άγιος των κρασιών, αφού ο εορτασμός της μνήμης του στις 22 Οκτωβρίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το άνοιγμα των νέων κρασιών. Άλλωστε από παλαιοτάτων χρόνων την ημέρα της εορτής του Αγίου άνοιγαν στη Σαντορίνη οι κάναβες που ήταν συνήθως υπόσκαφες αποθήκες για να δοκιμάσουν τα κρασιά της νέας σοδειάς. Η ιδιαίτερη τιμή που απολαμβάνει ο Άγιος Αβέρκιος στη Σαντορίνη οδήγησε το 1826 στη σύνταξη Ασματικής Ακολουθίας προς τιμήν του, η οποία επανεκδόθηκε το 1867. Επ’ ονόματί του στο κυκλαδίτικο αυτό νησί υπάρχουν δύο ιεροί ναοί, οι οποίοι είναι και οι μοναδικοί ναοί του Αγίου σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Ο ένας ναός βρίσκεται στο χωριό Πύργος πάνω από την κεντρική πλατεία, ενώ ο δεύτερος ναός που ανεγέρθηκε το 1995, βρίσκεται στο χωριό Εμπορείο. Αλλά στο όνομα του θαυματουργού Αγίου είναι εγκαινιασμένο ήδη από τις 10 Φεβρουαρίου του 1798 και το δεξιό κλίτος του ιερού ναού Μεταμορφώσεως Σωτήρος Εμπορείου, γεγονός που αποδεικνύει την ξεχωριστή λατρευτική τιμή που αποδίδουν οι κάτοικοι της οινοπαραγωγικής Σαντορίνης στον ισαπόστολο του Χριστού Άγιο Αβέρκιο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η τιμή του Αγίου στην Ερμιόνη Αργολίδος, όπου στον ιερό ενοριακό ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου υπάρχει σε περίτεχνο προσκυνητάρι φορητή εικόνα του Αγίου, έργο του εξ Ύδρας ιερέως Λαζάρου Καρβελά, η οποία αποτελεί δωρεά των οινοπωλών της Ερμιόνης το 1908. Ενδεικτικό είναι ότι κατά την ημέρα της εορτής του στην Ερμιόνη άνοιγαν τα νέα κρασιά και μετά τη Θεία Λειτουργία διαβαζόταν η σχετική ευχή για να γίνει ο μούστος «καλόπιστο» κρασί. 


Εκτός όμως από την πράγματι ενδιαφέρουσα λαογραφική προσέγγιση της εορτής του Αγίου Αβερκίου, η ολόθερμη ευχή μας είναι, επικαλούμενοι τις πρεσβείες του στη σημερινή αλλοπρόσαλλη εποχή, να διατηρήσουμε ακραιφνή τον απαράμιλλο θησαυρό της χριστιανικής πίστεως, αφού ο σωτηριώδης λόγος του Ευαγγελίου του Χριστού, τον οποίο με τόσο ένθερμο ιεραποστολικό ζήλο κήρυξε ο θεοφόρος ισαπόστολος και θεοπρόβλητος ιεράρχης της Ιεραπόλεως, είναι ο μόνος που νοηματοδοτεί την επίγεια πορεία και τον πνευματικό μας αγώνα για τη σωτηρία της ψυχής μας. 


Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός 

Βιβλιογραφία

·Μπούσια Χαραλάμπους Μ., Ακολουθία του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Αβερκίου Επισκόπου Ιεραπόλεως, χ.χ.

· Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος Δεύτερος- Οκτώβριος, Εκδόσεις Ίνδικτος, Β΄ Έκδοση, Αθήναι 2011.

Εικόνες

[01] Ο Άγιος Αβέρκιος. Φορητή εικόνα του 1942, έργο του αγιογραφείου της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου Κύπρου, από τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Βατυλής Αμμοχώστου Κύπρου.

[02] Παλαιά φορητή εικόνα του Αγίου Αβερκίου από τον Ιερό Ναό της Ευρέσεως του Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου.

[03] Ο Άγιος Αβέρκιος έλαβε το χάρισμα από τον Θεό να εκδιώκει τα δαιμόνια.

[04] Ο Άγιος Αβέρκιος αναδείχθηκε «ομόζηλος των Αποστόλων» και έλαβε τον τίτλο «ισαπόστολος». agiografikesmeletes.blogspot.gr

[05] Ο Άγιος Αβέρκιος διέταξε το δαιμόνιο που βασάνιζε την κόρη του Μάρκου Αυρηλίου να μεταφέρει στην Ιεράπολη έναν τεράστιο ειδωλολατρικό βωμό. pgdorbas.blogspot.gr

[06] Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αβερκίου στο χωριό Πύργος Σαντορίνης.

[07] Εσωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Αβερκίου Πύργου Σαντορίνης.

[08] Ανθοστόλιστη φορητή εικόνα του Αγίου Αβερκίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του Πύργου Σαντορίνης. armenisths.blogspot.gr

[09] Ανθοστόλιστη φορητή εικόνα του Αγίου Αβερκίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του Πύργου Σαντορίνης. armenisths.blogspot.gr

[10] Ο ανεγερθείς το 1995 Ιερός Ναός του Αγίου Αβερκίου στο χωριό Εμπορείο Σαντορίνης. www.armenisths.blogspot.gr

[11] Εσωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Αβερκίου Εμπορείου Σαντορίνης.

[12] Φορητή εικόνα του Αγίου Αβερκίου στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων πόλεως Τήνου. 

[13] Φορητή εικόνα του Αγίου Αβερκίου στην Ιερά Μονή Διονυσίου Αγίου Όρους. 

[14] Φορητή εικόνα του Αγίου Αβερκίου στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου Προδρόμου πόλεως Τήνου. 

[15] Το χρονολογούμενο από τον 9ο αιώνα ερειπωμένο Καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Αβερκίου στη Βιθυνία της Μικράς Ασίας. www.panoramio.com

Η αναδημοσίευση επιτρέπεται με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης: http://kallimasia.blogspot.gr

Ο ΑΓΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ Ο «ἐκ τελώνου κληθείς εἰς μαθητείαν καί Εὐαγγελιστής γενόμενος» πανεύφημος Απόστολος του Χριστού

Ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος υπήρξε ο συγγραφέας του πρώτου ιερού Ευαγγελίου, αφού οκτώ χρόνια μετά την Ανάληψη του Κυρίου συνέγραψε στην εβραϊκή γλώσσα που την εποχή εκείνη ήταν η καθομιλουμένη στην Παλαιστίνη αραμαϊκή το πρώτο Ευαγγέλιο, το οποίο φέρει και το όνομά του. Ο εξαίσια υμνηθείς από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας ως «τῶν πεπλανημένων ὁδηγός πρός σωτηρίαν καί πρεσβευτής παντός τοῦ κόσμου θερμότατος» ονομαζόταν αρχικά Λευί και καταγόταν από την Κανά της Γαλιλαίας. Ήταν γιος του Αλφαίου και προτού κληθεί στο αποστολικό αξίωμα, εξασκούσε το επάγγελμα του τελώνη, δηλαδή του φοροεισπράκτορα. Μάλιστα οι Εβραίοι θεωρούσαν το επάγγελμα αυτό άδικο και μισητό, αφού οι τελώνες πλούτιζαν από τις αδικίες που έκαναν με την υπερβολική είσπραξη των φόρων. Γι’ αυτό και μαζί με τις πόρνες θεωρούνταν ως οι πλέον αμαρτωλοί. Κάποια ημέρα όμως που ο Λευί καθόταν στο τελωνείο, πέρασε από εκεί ο Κύριος, ο Οποίος μόλις τον είδε, του είπε: «Ἀκολούθει μοι» (Ματθ. 9,9). Με το άκουσμα αυτής της πρόσκλησης ο τελώνης Λευί άφησε όχι μόνο το επάγγελμά του, αλλά και το σπίτι και την οικογένειά του και ακολούθησε τον Ιησού Χριστό, γενόμενος πιστός μαθητής και απόστολος Του και λαμβάνοντας το όνομα Ματθαίος που σημαίνει δώρο του Θεού. Μάλιστα προτού ακολουθήσει τον Κύριο, παρέθεσε στο σπίτι του ένα πλούσιο γεύμα, στο οποίο ἐλαβαν μέρος όχι μόνο ο Ιησούς Χριστός, αλλά και συγγενείς του και πολλοί τελώνες, γεγονός που προκάλεσε τον σκανδαλισμό και την κατάκριση των Φαρισαίων. Αλλά ο Κύριος τους απάντησε: Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες˙ πορευθέντες δέ μάθετε ἐστιν ἔλεον θέλω καί οὐ θυσίαν, οὐ γάρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλά ἀμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν (Ματθ. 9, 13-14). 


Ο Ματθαίος έγινε πιστός μαθητής του Ιησού Χριστού και Τον ακολούθησε σε όλη την πορεία Του στην Παλαιστίνη, γενόμενος αυτόπτης μάρτυρας και κοινωνός της σωτηριώδους διδασκαλίας Του και των πολυάριθμων θαυμάτων Του, τόσο πριν από τη Σταύρωση όσο και μετά την ένδοξο Ανάστασή Του. Κατά την ευφρόσυνο ημέρα της Πεντηκοστής, κατά την οποία κατήλθε το Άγιο Πνεύμα επί των Αγίων Αποστόλων, έλαβε την εντολή να κηρύξει το Ευαγγέλιο του Χριστού στους συμπατριώτες του, τους Εβραίους, τους οποίους αγαπούσε ιδιαίτερα. Γι’ αυτό τον λόγο συνέγραψε το πρώτο Ευαγγέλιο μεταξύ των ετών 42-65μ.Χ., χρονολογία όμως που μέχρι σήμερα δεν είναι επαρκώς επιβεβαιωμένη. Το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο γράφτηκε στην αραμαϊκή γλώσσα που μιλούσαν την εποχή εκείνη οι κάτοικοι της Παλαιστίνης, ενώ λίγα χρόνια αργότερα και σύμφωνα με τον Μέγα Αθανάσιο μεταφράσθηκε στην ελληνική γλώσσα από τον Άγιο Ιάκωβο τον Αδελφόθεο, τον και πρώτο ιεράρχη των Ιεροσολύμων, κατόπιν δε αντιγράφηκε από τον Άγιο Απόστολο Βαρθολομαίο. Μάλιστα το κείμενο του Ευαγγελίου στην ελληνική γλώσσα αντικατέστησε το εβραϊκό πρωτότυπο κείμενο, του οποίου αντίγραφο δεν μας διασώθηκε. Γι’ αυτό και η ελληνική μετάφραση του Ευαγγελίου του Ματθαίου διαδόθηκε και έξω από την Παλαιστίνη και στα τέλη του 1ου μ.Χ. αιώνος είχε καταστεί ιδιαίτερα λαοφιλής και διαδεδομένη. 


Ο Απόστολος Ματθαίος απευθύνεται με το Ευαγγέλιο του στους Εβραίους, θέλοντας να τους αποδείξει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Μεσσίας που αναμένουν ότι θα έρθει. Έτσι το συγγραφέν από τον Ματθαίο Ευαγγέλιο αποτελεί τον συνδετικό κρίκο της Παλαιάς με την Καινή Διαθήκη, αφού κάθε αναφορά στη ζωή, τη διδασκαλία, τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Κυρίου αποσκοπεί στο να πείσει τους Εβραίους ότι όλα αποτελούν εκπλήρωση των προφητειών της Παλαιάς Διαθήκης. Γι’ αυτό και τονίζεται ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο ερχόμενος Μεσσίας και Εκείνος που χαρίζει την αιώνια ζωή. Όσοι λοιπόν ασπασθούν τη σωτηριώδη διδασκαλία Του, θα κληρονομήσουν τη Βασιλεία των Ουρανών, ενώ δεν παραλείπει να διακηρύξει την παγκοσμιότητα του μηνύματος του Ευαγγελίου του Χριστού: Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη (Ματθ. 28, 19). Στο Ευαγγέλιο του, το οποίο γράφτηκε οκτώ χρόνια μετά την Ανάληψη του Κυρίου, ο Απόστολος Ματθαίος αναφέρεται στην κατά σάρκα Γέννηση του Ιησού Χριστού και τα γεγονότα που επακολούθησαν (Κεφ. 1-2), στο κήρυγμα του Ιωάννου του Προδρόμου, τη Βάπτιση του Κυρίου και τους πειρασμούς στην έρημο (Κεφ. 3,1 - 4,11), στη δράση του Κυρίου στη Γαλιλαία, την επί του Όρους Ομιλία Του και την κλήση του από τον ίδιο τον Κύριο (Κεφ. 4,12 -10, 42), στη διδασκαλία και τα θαύματα του Κυρίου στη Γαλιλαία (Κεφ. 19-20), στη θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα και τη σύγκρουσή Του με το θρησκευτικό κατεστημένο της εποχής (Κεφ. 21-25), στη σύλληψη, την καταδίκη, τη Σταύρωση και την Ανάστασή Του (Κεφ. 26,1 -28, 15) και τέλος στην αποστολή των μαθητών Του στον κόσμο (28, 16-20). 


Μετά τη συγγραφή του Ευαγγελίου ο Απόστολος Ματθαίος συνέχισε το ιεροκηρυκτικό του έργο στη χώρα των Πάρθων και των Μήδων, όπου ίδρυσε Τοπικές Εκκλησίες, αλλά υπέστη και πολλές δοκιμασίες από τους ειδωλολάτρες. Όταν έφθασε στην ευρισκόμενη επί του Ευφράτη ποταμού Ιεράπολη της Συρίας, διέδωσε με το πύρινο κήρυγμά του το μήνυμα του Ευαγγελίου του Χριστού σε τέτοιο βαθμό, ώστε πολυάριθμοι ειδωλολάτρες ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη, ενώ χειροτόνησε διακόνους, ιερείς και επίσκοπους και δια της χάριτος του Θεού τέλεσε πολλά θαύματα. Εκοιμήθη εν ειρήνη σε προχωρημένη ηλικία και ενταφιάσθηκε με τις πρέπουσες τιμές, ενώ η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 16 Νοεμβρίου. 


Σύμφωνα με μεταγενέστερη συναξαριακή παράδοση, η οποία στηρίχθηκε στη συνταχθείσα βιογραφία του Αγίου από τον ιστορικό, αγιολόγο και λειτουργιολόγο Νικηφόρο Κάλλιστο Ξανθόπουλο, αλλά δεν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη, ο Απόστολος Ματθαίος υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια και υπέστη τον δια πυρός θάνατο. Σύμφωνα μ’ αυτή την εκδοχή μετά την ιεραποστολική του δράση στη χώρα των Πάρθων και των Μήδων αποφάσισε να αποσυρθεί σε απομονωμένο τόπο για να επιδοθεί με μεγαλύτερη αφοσίωση και επιμέλεια στην άσκηση και την προσευχή. Έτσι κατέφυγε σε ερημική περιοχή ενός βουνού, όπου εκεί μία ημέρα ο Κύριος του φανερώθηκε με τη μορφή ενός παιδιού. Μάλιστα του έδωσε ένα ραβδί, λέγοντάς του να πάει να το φυτεύσει πλησίον της εκκλησίας στην πόλη Μυρμήνη. Επιπλέον του είπε ότι το ραβδί αυτό θα γίνει με τη δύναμή Του πολύκαρπο δένδρο με κλαδιά που θα στάζουν γλυκύτατο μέλι, ενώ από τη ρίζα του θα ρέει νερό, με το οποίο θα λούζονται οι κακόψυχοι άνθρωποι για να αναγεννηθούν πνευματικά. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα αλλάξουν τρόπο ζωής και συμπεριφοράς. Ο Απόστολος Ματθαίος πήρε τότε το ραβδί από τον Κύριο, αλλά στην πορεία του συνάντησε τη βασίλισσα της πόλεως που ονομαζόταν Φουλβάνα, η οποία συνοδευόταν από τον γιο και τη νύφη της. Και οι δύο όμως ήταν δαιμονισμένοι. Μάλιστα απευθυνόμενοι στον Ματθαίο, τον ρώτησαν ποιος τον ανάγκασε να έρθει στον τόπο τους και προσπαθεί μ’ αυτό το ραβδί να τους καταστρέψει. Τότε ο πανεύφημος Απόστολος του Χριστού τους θεράπευσε από την επήρεια των δαιμόνων και κατόπιν τον ακολούθησαν με απόλυτη ευταξία. Μόλις πληροφορήθηκε ο επίσκοπος της πόλεως Πλάτων την παρουσία του Αποστόλου Ματθαίου, τον υποδέχθηκε μαζί με όλους τους κληρικούς. Αφού φυτεύθηκε το ραβδί, αυτό πράγματι βλάστησε και έγινε πολύκαρπο δένδρο, ενώ νερό ανέβλυσε από τη ρίζα του. Το θαυμαστό αυτό γεγονός διαδόθηκε αμέσως σε ολόκληρη την πόλη και πλήθος κόσμου άρχισε να συρρέει για να γευθούν τον γλυκό καρπό και να λουσθούν με το αναβλύζον νερό για να απελευθερωθούν από το σκότος της αμαρτίας και να αποκτήσουν πραότητα στην ψυχή τους. 


Μόλις ο βασιλιάς πληροφορήθηκε τα γενόμενα, αποφάσισε να θανατώσει τον Απόστολο Ματθαίο, ρίχνοντάς τον στη φωτιά. Όμως ο Κύριος του παρουσιάσθηκε μία νύκτα και τον εμψύχωσε, λέγοντάς του ότι θα βρίσκεται δίπλα του βοηθός και συμπαραστάτης. Η προστασία του Κυρίου στον Απόστολο και μαθητή Του φάνηκε, όταν συνολικά οκτώ στρατιώτες που στάλθηκαν για να τον συλλάβουν, τυφλώθηκαν από την υπερβολική λάμψη που εξέπεμψε ο ίδιος ο Κύριος που εμφανίσθηκε με τη μορφή παιδιού. Τότε εξοργισμένος ο βασιλιάς αποφάσισε να τον θανατώσει με τα ίδια του τα χέρια, αλλά μόλις τον πλησίασε, τυφλώθηκε και ο ίδιος. Αμέσως όμως έπεσε στα πόδια του Απόστολου, παρακαλώντάς τον να τον συγχωρήσει και να του χαρίσει και πάλι την όρασή του, όπως και έγινε. Μόλις όμως επανέκτησε το φως του, διέταξε ο βασιλιάς να τον υποβάλλουν σε φρικτά βασανιστήρια. Αλλά με τη χάρη του Θεού το καμίνι που ετοιμάστηκε για να κάψουν τον Απόστολο, δεν έκαιγε καθόλου. Τότε ο βασιλιάς αποφάσισε να αποδείξει την παντοδυναμία του, υποβάλλοντας τον Απόστολο σε νέα δοκιμασία. Η προσπάθειά του όμως έπεσε στο κενό, αφού η φωτιά κατέκαψε τα αγάλματα των ειδωλολατρικών θεών, ενώ απείλησε και τον ίδιο τον βασιλιά, ο οποίος διασώθηκε με τη δύναμη της προσευχής του Αποστόλου, ο οποίος κατόπιν παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο. 


Το πάνσεπτό του λείψανο έμεινε αβλαβές από τη φωτιά και κατ’ εντολήν του βασιλιά τοποθετήθηκε μέσα σε μία σιδερένια θήκη και ρίχθηκε στη θάλασσα για να αποδειχθεί, εάν θα καταποντισθεί ή εάν θα το προστατεύσει ο Θεός. Τότε ο Απόστολος Ματθαίος παρουσιάσθηκε τη νύχτα στον Επίσκοπο Πλάτωνα και του ζήτησε να μεταβεί σε συγκεκριμένο τόπο για να βρει το ιερό του λείψανο μαζί με τη σιδερένια θήκη, όπως και έγινε. Το νέο συγκλονιστικό αυτό θαύμα έκανε τον βασιλιά να πιστέψει στον Ιησού Χριστό και να ζητήσει από τον Επίσκοπο να τον βαπτίσει. Μάλιστα του δόθηκε το όνομα Ματθαίος, ο δε Επίσκοπος Πλάτων έλαβε την εντολή από τον πανεύφημο Απόστολο που του εμφανίσθηκε σε όραμα, να χειροτονήσει τον βασιλιά πρεσβύτερο και τον γιο του διάκονο. Του είπε επίσης ότι μετά την έλευση τριών ετών, όπου ο Κύριος θα τον καλέσει κοντά Του, ο βασιλιάς Ματθαίος θα γίνει επίσκοπος, ενώ διάδοχός του θα γίνει αργότερα ο γιος του, όπως και έγινε. 


Ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος είναι ο προστάτης άγιος των τελωνειακών υπαλλήλων και η ημέρα της μνήμης του καθιερώθηκε ως επίσημη εορτή των τελωνειακών με το υπ’ αριθμόν 109 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 25/Α/8-2-1979). Μάλιστα με δαπάνη των τελωνειακών της Μακεδονίας ανεγέρθηκε περίτεχνο μαρμαρόγλυπτο προσκυνητάριο με την εικόνα του Αγίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά Θεσσαλονίκης, όπου κατ’ έτος οι τελωνειακοί της Μακεδονίας εορτάζουν τον προστάτη τους άγιο, ενώ παρεκκλήσιο επ’ ονόματί του έχει ανεγερθεί στο Τελωνείο Κήπων Έβρου. Επίσης το 1993 η Ένωση Τελωνειακών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης εξέδωσε την Ακολουθία, τον Παρακλητικό Κανόνα και τους Χαιρετιστήριους Οίκους που ποιήθηκαν προς τιμήν του Αγίου από τον αείμνηστο Μέγα Υμνογράφο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, Μοναχό Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη. Ακολουθίες προς τιμήν του Αγίου έχουν επίσης συντάξει ο Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας και η Μοναχή Ισιδώρα Αγιεροθεΐτισσα. 


Το όνομα του Αγίου Ματθαίου φέρει ένα από τα μεγαλύτερα και ωραιότερα χωριά της Κέρκυρας, γνωστό στην κερκυραϊκή ντοπιολαλιά ως «Αη Μαθιάς», όπου υπάρχει και ομώνυμος ενοριακός ναός με επιβλητικό κωδωνοστάσιο, ο οποίος αποτέλεσε το λατρευτικό κέντρο των πρώτων κατοίκων του χωριού. Σύμφωνα με την επιχώρια προφορική παράδοση το χωριό ονομαζόταν αρχικά Άγιος Νικόλαος (Αη Νικόλας) χάρη σ’ έναν ομώνυμο μικρό ναό. Αργότερα όμως μετονομάσθηκε σε Άγιος Ματθαίος (Αη Μαθιάς) και ανεγέρθηκε μεγάλος ναός προς τιμήν του, αφού σύμφωνα με την τοπική παράδοση ένας γέροντας εμφανίσθηκε ξαφνικά ενώπιον κάποιων εμπόρων κρασιού που πήγαιναν στο χωριό, αλλά έχασαν τον προσανατολισμό τους εξαιτίας μιας σφοδρότατης κακοκαιρίας. Μάλιστα ο γέροντας αυτός τους υπέδειξε και τον σωστό δρόμο για να μεταβούν στο χωριό. Όταν έφτασαν εκεί, αναζήτησαν την εκκλησία για να ευχαριστήσουν τον Θεό που τους έσωσε, αλλά και που έφτασαν με ασφάλεια στον σωστό προορισμό. Όταν όμως μπήκαν στον ναό, είδαν σε μία εικόνα τη μορφή του γέροντα που είχε παρουσιασθεί ξαφνικά μπροστά τους και τους είχε βοηθήσει να σωθούν. Η μορφή αυτή δεν ήταν άλλη από τον Άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο. Το υπερφυές αυτό γεγονός θεωρήθηκε από τους κατοίκους ως θαύμα και έτσι το χωριό μετονομάσθηκε σε Άγιος Ματθαίος. 


Επ’ ονόματι του Αγίου είναι αφιερωμένοι επίσης οι ενοριακοί ναοί στα χωριά Άνω Γαρέφι Αλμωπίας του νομού Πέλλης και Πτελεώνας Εορδαίας του νομού Κοζάνης, αλλά και ο σταυροειδής μετά τρούλου περικαλλής ενοριακός ναός του Αγίου στη συνοικία Κοφινάς της πόλεως Χίου, ο οποίος ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων από το Σωματείο των «Κουντουράδων», ενώ στο χωριό Βασιλεώνοικο της Χίου υπάρχει και εξωκκλήσιο επ’ ονόματί του. Διάσπαρτα είναι τα εξωκκλήσια του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου και σε διάφορα νησιά των Κυκλάδων και συγκεκριμένα στην Άνδρο, την Τήνο, τη Μύκονο, τη Νάξο και τη Σαντορίνη. Αξιομνημόνευτο είναι το εξωκκλήσιο του Αγίου στην περιοχή του χωριού Βίβλος (Τρίποδες) Νάξου, αφού είναι κτισμένο πάνω σε παλαιοχριστιανική βασιλική, ενώ έξω από τον ναό σώζεται μία μεγάλη μαρμάρινη κολυμβήθρα με ανάγλυφους σταυρούς. Ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και το χρονολογούμενο από το 1638 εξωκκλήσιο του Αγίου στο Παλιό Χωριό (Μέσα ή Επισκοπή Γωνιά) Σαντορίνης, όπου κάθε χρόνο στις 16 Νοεμβρίου τελείται ο εορτασμός, της μνήμης του. Επίσης στην παλαίφατη Ιερά Μονή Μεγάλης Παναγίας της νήσου Σάμου υπάρχει εντός των κελλίων παρεκκλήσιο επ’ ονόματι του Αγίου Ματθαίου του Ευαγγελιστού και της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας.


Στο όνομα του Αγίου Ματθαίου είναι αφιερωμένος και ο ευρισκόμενος ναός επί της οδού Ταξιάρχου Μαρκοπούλου στο Ηράκλειο Κρήτης, ο οποίος στην πρώτη του μορφή χρονολογείται από τη Β΄ βυζαντινή περίοδο, ενώ το σημερινό κτίσμα ανεγέρθηκε μετά το σεισμό του 1508. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας παραχωρήθηκε σε μοναχούς της Μονής Σινά, αφού οι Οθωμανοί είχαν μετατρέψει σε τζαμί το Σιναΐτικο μετόχιο της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο. Σ’ αυτόν τον ναό, ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη ζωή του Ηρακλείου και είναι γνωστός ως «Άγιος Ματθαίος των Σιναϊτών» εκκλησιάζονταν όλοι οι χριστιανοί μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς. Σήμερα φιλοξενεί μία σπάνια συλλογή εξαίρετων φορητών εικόνων της Κρητικής Σχολής. Στον Άγιο Ματθαίο είναι επίσης αφιερωμένος και ναός στο Ακρωτήρι Χανίων, όπου κατ’ έτος εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα η μνήμη του. Πρόκειται για παρεκκλήσιο της ενορίας Αγίου Νικολάου Χαλέπας στην περιοχή «Φρούδια», το οποίο κτίσθηκε στη δεκαετία του 1960 πάνω σε ερείπια ομώνυμου παλαιού ναού που αποτελούσε καθολικό γυναικείας μονής, η οποία καταστράφηκε από τους Τούρκους κατά την κατάληψη της Κρήτης. Στον χώρο που βρίσκεται σήμερα ο ναός, λειτούργησε το 1974 Εκκλησιαστική Σχολή, η οποία το 2005 μετονομάσθηκε σε Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο και Εκκλησιαστικό Γυμνάσιο Κρήτης. Ενδεικτικό είναι ότι η τιμή που απολαμβάνει ο Άγιος Ματθαίος στην Κρήτη, οδήγησε τον αοίδιμο λόγιο και φιλάγιο Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Ιλαρίωνα να συμπεριλάβει την Ακολουθία του Αγίου στο βιβλίο των Κρητών Αγίων, το οποίο εκδόθηκε το 1877 με δική του δαπάνη και επιμέλεια. 


Η καλύτερη τιμή όμως στον Άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ματθαίο είναι να παραδειγματιστούμε από τη μετάνοια και τη μεταστροφή του, αφού από αμαρτωλός αρχιτελώνης κατέστη πιστός μαθητής και ακόλουθος του Ιησού Χριστού, αφήνοντας πίσω το αμαρτωλό παρελθόν του και μαζί μ’ αυτό ακόμη και φίλους, συγγενείς και περιουσίες, προκειμένου να κερδίσει κοντά στον Κύριο τη Βασιλεία των Ουρανών. Άλλωστε η κατάκτηση της αιώνιας ζωής κοντά στον Ιησού Χριστό είναι η κυρίαρχη έννοια και διδασκαλία του Ευαγγελίου του, αφού όπως τονίζει, αυτή τη Βασιλεία ήρθε και αποκάλυψε ο προαναγγελθείς από τους προφήτες Μεσσίας. Γι’ αυτό και καλεί τους χριστιανούς να βρίσκονται σε διαρκή εγρήγορση, να επιδίδονται σε αγαθοεργίες και να αγωνίζονται πνευματικά, ώστε να κερδίσουν την αιωνιότητα.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία 

· Βίος και Ακολουθία του Ευαγγελιστού Ματθαίου Προστάτου Τελωνειακών, Έκδοση Ενώσεως Τελωνειακών Υπαλλήλων Β΄ Περιφέρειας, Θεσσαλονίκη 1993.

· Λέκκου Ευαγγέλου Π., Οι 4 Ευαγγελιστές, Εκδόσεις Σαΐτης, χ.χ.

Εικόνες

[01]Ο Άγιος Ματθαίος ο Ευαγγελιστής. Τοιχογραφία δια χειρός Στεφάνου Ασμάνη στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής ομωνύμου δήμου Αττικής.

[02] Φορητή εικόνα του Αγίου λαϊκής τεχνοτροπίας-Ιδιωτική συλλογή.

[03]Φορητή εικόνα του Αγίου λαϊκής τεχνοτροπίας-Ιδιωτική συλλογή.

[04]Φορητή εικόνα του Αγίου λαϊκής τεχνοτροπίας-Ιδιωτική συλλογή.

[05] Φορητή εικόνα του Αγίου λαϊκής τεχνοτροπίας-Ιδιωτική συλλογή.

[06]Ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος. Μικρογραφία από βυζαντινό Ευαγγέλιο της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.

[07]Ο Άγιος Ματθαίος ο Ευαγγελιστής σε Τετραευαγγέλιο (κωδ.588). Χρονολογείται στα τέλη 10ου με αρχές του 11ου αιώνα και φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους. www.xanthi.ilsp.gr

[08] Ο Άγιος Ματθαίος ο Ευαγγελιστής. Μικρογραφία του 10ου αιώνα από την Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους.

[09]Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος ενώπιον του Ιησού Χριστού. Μικρογραφία του 1346 από την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά.

[10]Μαρμάρινο προσκυνητάριο με εικόνα του Αγίου Ματθαίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Θεσσαλονίκης.

[11]Ο Άγιος Απόστολος Ματθαίος υπήρξε ο συγγραφέας του πρώτου Ευαγγελίου. www.diakonima.gr

[12]Φορητή εικόνα του Αγίου Ματθαίου δια χειρός Νικολάου Βράνου.

[13]Ο Άγιος Ματθαίος ο Ευαγγελιστής σε ρωσική λιθογραφία-Ιδιωτική συλλογή.

[14]Ο Άγιος Ματθαίος ο Ευαγγελιστής σε ρωσική λιθογραφία-Ιδιωτική συλλογή.

[15]Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος κηρύττει στους Εβραίους. Τοιχογραφία δια χειρός Αγγέλου Αλιμπέρτη στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Γλυκών Νερών Αττικής.

[16] Η άσκηση του Αγίου Ματθαίου. Τοιχογραφία δια χειρός Αγγέλου Αλιμπέρτη στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Γλυκών Νερών Αττικής.

[17]Το μαρτύριο του Αγίου και η καταστροφή των ειδώλων. Τοιχογραφία δια χειρός Αγγέλου Αλιμπέρτη στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος Γλυκών Νερών Αττικής.

[18]Ο Ιερός Ενοριακός Ναός του Αγίου Ματθαίου στη συνοικία Κοφινάς της πόλεως Χίου. www.naoschios.blogspot.gr

[19]Άποψη από το εσωτερικό του Ιερού Ενοριακού Ναού του Αγίου Ματθαίου στη συνοικία Κοφινάς της πόλεως Χίου. 

[20]Ο ανεγερθείς στη δεκαετία του 1970 Ιερός Ενοριακός Ναός του Αγίου Ματθαίου στο χωριό Άνω Γαρέφι Αλμωπίας Πέλλης.

[21]Ο ιστορικός Ιερός Ναός του Αγίου Ματθαίου Σιναϊτών στο Ηράκλειο Κρήτης.

[22]Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ματθαίου στο Ακρωτήρι Χανίων Κρήτης.

[23]Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Ματθαίου στο ομώνυμο χωριό της Κέρκυρας.

[24]Το επιβλητικό κωδωνοστάσιο του Ιερού Ναού Αγίου Ματθαίου στο ομώνυμο χωριό της Κέρκυρας.

[25]Εσωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Ματθαίου στο ομώνυμο χωριό της Κέρκυρας.

[26]Η εφέστια εικόνα του Αγίου Ματθαίου στον Ιερό Ναό Αγίου Ματθαίου στο ομώνυμο χωριό της Κέρκυρας.

[27]Φορητή εικόνα του Αγίου Ματθαίου στον Ιερό Ναό Αγίου Ματθαίου στο ομώνυμο χωριό της Κέρκυρας.

[28]Το εξωκκλήσιο του Αγίου Ματθαίου στην περιοχή Φανερωμένη Τριαντάρου Τήνου.

[29]Άποψη από το εσωτερικό του εξωκκλησίου του Αγίου Ματθαίου στην περιοχή Φανερωμένη Τριαντάρου Τήνου.

[30]Το εξωκκλήσιο του Αγίου Ματθαίου στην περιοχή του χωριού Τρίποδες (Βίβλος) Νάξου. www.tripodesnaxou.gr

[31]ΤΟ εξωκκλήσιο του Αγίου Ματθαίου στο Παλιό Χωριό (Μέσα ή Επισκοπή Γωνιά) Σαντορίνης. armenisths.blogspot.gr

[32]Το εξωκκλήσιο του Αγίου Ματθαίου στο χωριό Βασιλεώνοικο της Χίου.
______________________________

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση υπό την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης kallimasia.blogspot.gr 

Δελτίο τύπου 9-12-2015 Το Δ.Σ. του Ι.Σ.Κ.Ε. για Γενική Συνέλευση και Μάθημα Θρησκευτικών

9-12-2015
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2015 συνεδρίασε το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος.

Το Δ. Σ. κατάρτισε την ημερήσια διάταξη της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2016 στον Ιερό Ναό Αγίου Κοσμά Αιτωλού Αμαρουσίου. 

Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Σπυρίδων Κατραμάδος γραμματέας της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Στην Γενική Συνέλευση θα γίνει ενημέρωση για οικονομικά θέματα, και θα κατατεθούν προς ψήφιση ο απολογισμός του οικονομικού έτους 2015, και ο προϋπολογισμός οικον. έτους 2016. 

Το Δ. Σ. απέστειλε επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νικόλαο Φίλη, στον οποίο εκφράζεται ο προβληματισμός του Ι. Σ. Κ. Ε. για το μάθημα των θρησκευτικών και τα όσα έχουν ειπωθεί για το μείζον αυτό ζήτημα το τελευταίο διάστημα. 

Με σοβαρή και συστηματική επιχειρηματολογία υποστηρίζεται ότι το μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι προαιρετικό αλλά υποχρεωτικό και ασφαλώς ομολογιακής κατεύθυνσης για τους Ορθοδόξους μαθητές διότι το Σύνταγμα επιβάλλει θετικά την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνειδήσεως μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος. Η απαγόρευση ή νόθευσή του μαθήματος των θρησκευτικών, θα σήμαινε καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των παιδιών μας, καθότι η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων, επιθυμούν την διδασκαλία των Θρησκευτικών, ενός μαθήματος που οδηγεί τον διδασκόμενο στην ελεύθερη και πέρα από φανατισμούς ανάπτυξη της προσωπικότητας και της θρησκευτικής του συνείδησης, που τόσο ανάγκη έχουν τα παιδιά μας στην σημερινή δύσκολη εποχή που ζούμε. 

Η Ορθόδοξη Χριστιανική αγωγή σε όλες τις βαθμίδες του σχολείου είναι, μέσα από το μάθημα των θρησκευτικών, η καλύτερη μέθοδος για να δώσουμε στα παιδιά μας ελπίδα και αισιοδοξία και να τα απομακρύνουμε από απάνθρωπους ολοκληρωτισμούς, από ρατσιστικές ιδέες που οδηγούν σε ακραίες συμπεριφορές και πράξεις. 

Γίνεται επίσης εκτενής και εμπεριστατωμένη αναφορά στη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στις Ευρωπαϊκές χώρες και η επιστολή καταλήγει με προτάσεις του Ι. Σ. Κ. Ε. προς τον κ. Υπουργό για ένα πραγματικό και φυσικά εποικοδομητικό διάλογο, για την συγγραφή νέων βιβλίων του μαθήματος των Θρησκευτικών, για όλες τις βαθμίδες, με καθαρά παιδαγωγικά και θεολογικά κριτήρια, σύμφωνα με το αναθεωρημένο Πρόγραμμα του 2003-2006, υπό την αιγίδα του Υπουργείου, με τη συμμετοχή του ΙΕΠ, της αρμόδιας Συνοδικής Επιτροπής της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπως ορίζει ο Καταστατικός της χάρτης, του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος, των Θεολογικών Σχολών και της Πανελλήνιας Ενώσεως Θεολόγων. 

ΕΚ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΥΠΟΥ

Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ Ο ΛΑΤΡΙΝΟΣ Ο «ἐν τοῖς ὄρεσι Λάτρῳ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί Κερκετεῖ τῆς Σάμου ἀσκήσας» υπέρλαμπρος και θεοφόρος πατήρ της Εκκλησίας

Ανάμεσα στους θεσπέσιους και μακάριους ασκητές της αμωμήτου χριστιανικής πίστεως, οι οποίοι χάρη στην αδιάλειπτη άσκηση και τα ουράνια χαρίσματα αναδείχθηκαν φαεινοί αστέρες μέσα στο πνευματικό στερέωμα της Εκκλησίας μας, συγκαταλέγεται και ο Όσιος πατήρ ημών Παύλος ο Λατρινός, ο οποίος κατέστη «βλάστημα τερπνόν τῆς ἐρήμου», «μοναχῶν ἡ καλλονή καί ὁσίων καύχημα», «πιστῶν τό στήριγμα», «Λάτρου τό σεμνολόγημα καί τοῦ Κέρκη τό κλέος», όπως τόσο γλαφυρά υμνείται και γεραίρεται μέσα από την υμνογραφία. Ο «τήν ἡσυχίαν, τήν ἐγκράτειαν καί τήν νοεράν προσευχήν ποθήσας» Όσιος Παύλος ο Λατρινός, ο και ιδρυτής και ηγούμενος της επί του όρους Λάτρος ομωνύμου Μονής, γεννήθηκε περί τα τέλη του 9ου μ.Χ. αιώνα στην πόλη Ελαία της Μικράς Ασίας, η οποία βρίσκεται κοντά στην Πέργαμο. Μετά τον θάνατο του πατέρα του Αντιόχου, ο οποίος σκοτώθηκε σε μία ναυμαχία εναντίον των Αγαρηνών κοντά στη Χίο, η μητέρα του Ευδοκία εγκαταστάθηκε μαζί με τα δύο παιδιά της, τον Παύλο και τον Βασίλειο, στο χωριό Μαρικάτο της Βιθυνίας που ήταν και η γενέτειρα του Οσίου Ιωαννικίου του Μεγάλου, ο οποίος ήταν συγγενής της. Η ευσεβής Ευδοκία έστειλε τους δύο γιους της στη Μονή του Αγίου Στεφάνου για να λάβουν την απαιτούμενη παιδεία. Ο Βασίλειος που ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός, αναγκάσθηκε παρά τη θέλησή του να παντρευτεί, υπακούοντας τις προτροπές της μητέρας του. Έχοντας όμως ένθερμο πόθο για τον μοναχικό βίο, έφυγε κρυφά για το όρος Όλυμπος της Βιθυνίας, όπου εγκαταβίωσε στη Λαύρα του Προφήτου Ηλιού, γενόμενος μοναχός. Κατόπιν όμως αναγκάσθηκε να καταφύγει στο όρος Βραχιανό στην περιοχή της Μιλήτου, αφού οι συχνές επισκέψεις των συγγενών και φίλων του, διέκοπταν την αφοσίωσή του στην κατά Χριστόν άσκηση. 

Κάποια στιγμή ο Βασίλειος θέλησε να συναντήσει τον Παύλο, δεδομένου ότι τρεις φορές έλαβε από τον Θεό την εντολή να μεριμνήσει για την τύχη του αδελφού του, ο οποίος μετά τον θάνατο της μητέρας του ζούσε μέσα στη φτώχεια και την εξαθλίωση και είχε αναγκασθεί να βόσκει τους χοίρους των κατοίκων του χωριού. Έτσι ο Βασίλειος έστειλε έναν μοναχό για να παραλάβει τον αδελφό του και να τον μυήσει κατόπιν στην αγγελική πολιτεία. Όμως ο μοναχός εξεδιώχθηκε δύο φορές από τους κατοίκους του χωριού με το πρόσχημα ότι ο Βασίλειος θα πουλούσε τον αδελφό του για χρήματα. Η τρίτη όμως προσπάθεια του μοναχού να παραλάβει τον Παύλο και να τον οδηγήσει στον αδελφό του, υπήρξε επιτυχής και έτσι ο νεότερος αδελφός που η ψυχή του φλογιζόταν από τη χάρη του Θεού, οδηγήθηκε στον αδελφό του Βασίλειο. Μετά από τη συνάντηση των δύο αδελφών ο Βασίλειος εμπιστεύτηκε τον Παύλο στην πνευματική καθοδήγηση του ηγουμένου Πέτρου της Μονής της καλουμένης Καρύα. Η Μονή αυτή βρισκόταν στην περιοχή του όρους Λάτρος που είναι ορεινός όγκος στη δυτική Μικρά Ασία πλησίον της αρχαίας πόλεως της Μιλήτου και απέναντι από τη Σάμο και την Πάτμο. Στο μεταξύ ο Βασίλειος επέστρεψε και εγκαταβίωσε και πάλι στο όρος Όλυμπος της Βιθυνίας, όπου έγινε ηγούμενος και πνευματικός καθοδηγητής στη Λαύρα του Προφήτου Ηλιού, στην οποία και εκοιμήθη εν Κυρίῳ. 


Ο Παύλος βρήκε την ψυχική ανάπαυση και στήριξη στον ενάρετο ηγούμενο Πέτρο, τον οποίο διακονούσε, ενώ προσπαθούσε να μιμηθεί με ακρίβεια την ενάρετη πολιτεία του. Μάλιστα πυρπολούμενος από θεϊκό ζήλο και έχοντας διακαή έρωτα προς την αρετή, επιδόθηκε στην κατά Χριστόν άσκηση και μιμείτο τον πνευματικό του πατέρα ακόμη και στην ένδυση, αφού φορούσε εναλλάξ τα δύο τρίχινα ράσα του ηγουμένου Πέτρου. Παράλληλα διδάχθηκε την υποταγή της σαρκός στο πνεύμα και ασκήθηκε στον αγώνα κατά του ύπνου. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο θεσπέσιος Παύλος νίκησε την υπνηλία, ταπείνωσε τη σάρκα, κατενίκησε τα πάθη και εξάσκησε τον εαυτόν του στην αγρυπνία και την ολονύκτια άσκηση. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ο ηγούμενος Πέτρος τον ράπισε δυνατά στο πρόσωπο, διότι μία φορά αποκοιμήθηκε κατά τη διάρκεια ακολουθίας. Έτσι αποκόπηκε από τη νοσηρή συνήθεια του ύπνου. Στον Παύλο είχε ανατεθεί επίσης και η διακονία του μαγειρέματος, στην οποία επιδιδόταν με ιδιαίτερη επιμέλεια, ενώ κάθε φορά που έβλεπε τη φωτιά που έψηνε το φαγητό, δάκρυζε σκεπτόμενος το αιώνιο πυρ που κατακαίει τους αμαρτωλούς, όπως θεωρούσε και τον ίδιο του τον εαυτό. Συχνά πήγαινε σ’ ένα δάσος και προσευχόταν μπροστά σ’ ένα δένδρο, το οποίο φαινόταν να καίγεται ολόκληρο. Το άυλο αυτό πυρ τον περιέλουζε ολόκληρο, ενώ τα δάχτυλά του έμοιαζαν με φλεγόμενες λαμπάδες. Γι’ αυτό και ο Παύλος φλεγόμενος από τον έρωτα του Χριστού, ζήτησε από τον ηγούμενο Πέτρο να του επιτρέψει να αποσυρθεί σε ερημικό τόπο και να επιδοθεί με πλήρη αφοσίωση στον μοναχικό βίο και την απόλυτη ησυχία. Η επιθυμία του όμως αυτή δεν εκπληρώθηκε όσο ήταν εν ζωῄ ο Πέτρος, ο οποίος πίστευε ότι ο Παύλος δεν θα αντέξει τους ποικίλους δαιμονικούς πειρασμούς. 

Όταν εκοιμήθη ο Πέτρος, οι υπόλοιποι αδελφοί της Μονής ζήτησαν επίμονα από τον Παύλο να αναλάβει την ηγουμενία, θεωρώντάς τον ως τον πλέον κατάλληλο. Εκείνος όμως αναλογιζόμενος τη βαριά πνευματική ευθύνη και αναζητώντας διακαώς την πλήρη απομόνωση και την αυστηρή άσκηση, αναχώρησε μαζί μ’ έναν πνευματικό του αδελφό, τον Δημήτριο, για μία ερημική περιοχή στο νότιο μέρος του όρους Λάτρος. Εκεί υπήρχαν πολλά σπήλαια ερημιτών, όπου είχαν καταφύγει πολλοί ασκητές από το Σινά και τη Ραϊθώ για να διασωθούν από τους Σαρακηνούς, οι οποίοι όμως τελικά τους κατέσφαξαν. Φτάνοντας σ’ αυτόν τον τόπο ο Παύλος και ο Δημήτριος εγκαταστάθηκαν σ’ ένα σπήλαιο, αλλά οι συνθήκες διαβίωσης ήταν τόσο σκληρές, ώστε ο Δημήτριος αποφάσισε να εγκαταλείψει την υπερβολική άσκηση μέσα στο σπήλαιο και να μεταβεί στη Λαύρα των Καλλιβάρων. Στην πορεία του όμως συνάντησε κάποιον ασκητή, ονόματι Ματθαίο, ο οποίος τον παρότρυνε να μείνει μαζί του και να χορηγεί στον Παύλο την απαιτούμενη τροφή που χαρίζει ο Θεός. Ο Παύλος έμεινε στο σπήλαιο επιδιδόμενος με ξεχωριστή αφοσίωση στον αγώνα κατά του σαρκικού φρονήματος. Η αγρυπνία, η νηστεία, η προσευχή, η ορθοστασία και οι γονυκλισίες αποτελούσαν τα ασκητικά του παλαίσματα, ενώ στον αδιάλειπτο ασκητικό του αγώνα δεχόταν συνεχείς δαιμονικούς πειρασμούς, οι οποίοι δεν περιορίζονταν μόνο στον λογισμό και τη φαντασία, αλλά μεταμορφώνονταν σε άγρια θηρία που λάμβαναν τη μορφή ανθρώπου και επιτίθονταν εναντίον του με πάθος και ορμή, προκαλώντας συχνά θορύβους και ταραχές. 


Στην έρημο ο θεοφόρος και μακάριος Παύλος έμεινε οκτώ μήνες και κατόπιν μαζί με τον πνευματικό του αδελφό Δημήτριο που είχε μείνει κοντά στον ασκητή Ματθαίο, επέστρεψαν στη Μονή, την επικαλουμένη Καρύα, κατόπιν εντολής του ηγουμένου Παύλου. Προτού όμως φτάσουν εκεί, έλαβαν και οι δύο την ευλογία του ασκητού Ματθαίου, ο οποίος τους προείπε για όσα θα τους συμβούν στο μέλλον. Ο Παύλος έμεινε λίγες ημέρες στο μοναστήρι, διότι αναχώρησε για το Λάτρος, όπου ακολουθώντας τη συμβουλή του ηγουμένου Αθανασίου της Μονής του Σωτήρος, εγκαταβίωσε σε σπήλαιο που βρισκόταν σε «αχειροποίητο» στύλο και σε υψόμετρο 740μ., όπου παλαιότερα είχε εγκαταβιώσει κάποιος άλλος ασκητής για είκοσι δύο χρόνια. Ένας βοσκός που ανακάλυψε τον Παύλο τυχαία στο σπήλαιο, φρόντιζε να του φέρνει τροφή, αλλά όταν ο βοσκός αναχώρησε για τη Μίλητο, ο Παύλος έμεινε «ἔρημος καί ἀτημέλητος» χωρίς να φροντίζει και να προνοεί γι’αυτόν κανείς. Αλλά ο Θεός βλέποντας τους σκληρούς ασκητικούς του αγώνες, τον ευσπλαχνίσθηκε και απέστειλε διά μέσου του ηγουμένου Αθανασίου της Μονής του Σωτήρος τροφή και ό,τι άλλο ήταν απαραίτητο. Πολυάριθμες ήταν και οι δαιμονικές επιθέσεις εναντίον του, τις οποίες όμως αντιμετώπιζε με αξιοθαύμαστη δύναμη, αφού η χάρις του Θεού τον επισκίαζε διαρκώς και γι’ αυτό και επιτελούνταν θαύματα. Έτσι όταν ήρθε ιερέας και τέλεσε μέσα στο σπήλαιο τη Θεία Λειτουργία, μετά το πέρας της θείας μεταλήψεως έγινε μεγάλος σεισμός, ο οποίος έγινε αντιληπτός μόνο από εκείνους που βρίσκονταν μέσα στο σπήλαιο. Αλλά και διά της προσευχής του Οσίου ανέβλυσε ύδωρ κοντά στο σπήλαιο, αφού καθ’ υπόδειξή του ένας βοσκός έσκαψε σε συγκεκριμένο σημείο και βρήκε νερό. 


Σύντομα ο μακάριος Παύλος έγινε ονομαστός στην περιοχή για την αρετή, τις ουράνιες οπτασίες και τα θαύματά του και ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι τον πλησίαζαν για να ασκηθούν στην αρετή και να μιμηθούν τον μοναχικό του βίο. Έτσι προστέθηκαν υπό την πνευματική του καθοδήγηση άνθρωποι, από τους οποίους άλλοι ζούσαν κοινοβιακά και συγκεντρώνονταν στον επ’ ονόματι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ ανεγερθέντα ναό για να τελέσουν τις ιερές ακολουθίες, ενώ άλλοι προτίμησαν να ζήσουν ως ερημίτες. Το σημαντικό όμως ήταν ότι και οι δύο τάξεις των μοναχών τηρούσαν τον κανόνα της ακτημοσύνης και έπρατταν οτιδήποτε μόνο με την ευχή και την ευλογία του Παύλου. Όταν όμως ο αριθμός των υποτακτικών του άρχισε να αυξάνει, αλλά και όταν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να προστρέχουν σ’ αυτόν για να οικοδομηθούν πνευματικά, ο θεοφόρος Παύλος επιζητώντας την ησυχία αποφάσισε να φύγει από το σπήλαιο, όπου είχε εγκαταβιώσει δώδεκα χρόνια. Γι’ αυτό και κατευθύνθηκε σε απομονωμένα μέρη του όρους Λάτρος, όπου για συντροφιά είχε τα άγρια θηρία. Μερικές φορές επισκεπτόταν τη Λαύρα του Στύλου για να καθοδηγήσει τους υποτακτικούς του και να τους στηρίξει στον ασκητικό τους αγώνα και τον δρόμο της αρετής. Ο Όσιος Παύλος είχε αποβάλει κάθε είδους φόβο, παρόλο που ζούσε ολομόναχος σε ερημικό τόπο, αφού είχε συμπαραστάτη διαρκώς τον φύλακα άγγελό του, ο οποίος φρόντιζε για τις υλικές του ανάγκες. Άλλωστε ο Θεός είναι Εκείνος που μεριμνά και ικανοποιεί τις επιθυμίες των ανθρώπων, όταν αυτές δεν βλάπτουν την ψυχή. 

Ο ολοένα και αυξανόμενος αριθμός των υποτακτικών του, αλλά και οι πολυάριθμοι επισκέπτες που αναζητούσαν στο πρόσωπο του Οσίου την αρετή και την άσκηση, του προκαλούσαν «πολλή ἀνία καί καρδίας ἰσχυρόν ἄλγημα». Γι’ αυτό και αποφάσισε να αναχωρήσει κρυφά και να μεταβεί στη νήσο Σάμο, επιζητώντας εκεί περισσότερη ησυχία. Φτάνοντας στο ορεινό αυτό αιγαιοπελαγίτικο νησί, κατευθύνθηκε στο όρος Κέρκης που η υψηλότερη κορυφή του, η Βίγλα, έχει υψόμετρο 1433μ. Το όρος αυτό, γνωστό και ως «Κερκετεύς» κατά τον Στράβωνα και «Κερκήτιος» κατά τον Πλίνιο, είναι το δεύτερο υψηλότερο βουνό του Αιγαίου μετά το όρος Σάος ή Φεγγάρι της Σαμοθράκης που η υψηλότερη του κορυφή φτάνει τα 1611μ. Η ανάβαση του Οσίου στο δυσπρόσιτο και υψηλό αυτό όρος της Σάμου υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη και αφού περιήλθε διάφορα μέρη, εγκαταστάθηκε σε σπήλαιο που βρίσκεται σε απόκρημνη χαράδρα, γνωστό μέχρι σήμερα με την προσωνυμία «Σπήλαιο του Πυθαγόρα», όπου σύμφωνα με την παράδοση είχε καταφύγει ο ονομαστός Σάμιος φιλόσοφος και μαθηματικός Πυθαγόρας (570-495π.Χ.), την εποχή που τον καταδίωκε ο τύραννος της Σάμου Πολυκράτης. Στον Κέρκη ο Όσιος Παύλος γνώρισε τον «πρώτο» του νησιού που ονομαζόταν Θεοφάνης, ο οποίος ήταν δεινός κυνηγός. Αφού ανακάλυψε τον Όσιο μέσα σε καλαμώνα και εντυπωσιάσθηκε από την πραότητα και την αγάπη του, τον οδήγησε στο σπήλαιο του Πυθαγόρα. Το νέο ασκητήριο του Οσίου αποτέλεσε πόλο έλξης για νέους ασκητές, τους οποίους προέτρεψε να εγκατασταθούν και να επανιδρύσουν τρεις Λαύρες που υπήρχαν στη δυσπρόσιτη περιοχή του όρους Κέρκης και που είχαν καταστραφεί από τις επιδρομές των Αγαρηνών. Οι τρεις αυτές Λαύρες ταυτίζονται σύμφωνα με την άποψη του επιφανούς Σαμίου ιστορικού μελετητή Επαμεινώνδα Σταματιάδη με τρεις σωζόμενους μέχρι σήμερα βυζαντινούς ναούς στη βορειοδυτική περιοχή του επιβλητικού αυτού όρους της Σάμου. Πρόκειται για την Παναγία Μακρινή, τον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Χαράλαμπο. Η Παναγία Μακρινή είναι κτισμένη μέσα σε σπήλαιο και σε υψόμετρο 800μ. νοτιοανατολικά από το χωριό Καλλιθέα. Ο παλαιότερος μονόχωρος ναός που κοσμείται με τοιχογραφίες του 13ου αιώνα, χρησιμεύει σήμερα ως ιερό βήμα ενός νεὀτερου ναού που ανεγέρθηκε το 1764. Ο Άγιος Γεώργιος βρίσκεται βορειοανατολικά και σε μικρή απόσταση από το χωριό Δρακαίοι και αποτελεί σήμερα τον κοιμητηριακό ναό του χωριού. Πρόκειται για μικρό καμαροσκέπαστο ναό με σημαντικές βυζαντινές τοιχογραφίες που χρονολογούνται τον 13ο αιώνα, ενώ ο Άγιος Χαράλαμπος βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού Καλλιθέα και διαθέτει νεότερες τοιχογραφίες που χρονολογούνται τον 18ο αιώνα. 


Ο Όσιος Παύλος συνήθιζε επίσης να επισκέπτεται συχνά και το σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, το οποίο ταυτίζεται με το σπήλαιο «Καντήλι» στη βόρεια απόκρημνη πλευρά του Κέρκη. Σύμφωνα μάλιστα με την τοπική παράδοση και τις σχετικές αναφορές του Γάλλου περιηγητού Τεβενό το 1655, του Αρχιεπισκόπου Σάμου Ιωσήφ Γεωργειρήνη το 1666 και του πολυγραφότατου ιερομόναχου Καισαρίου Δαπόντε το 1757, στο σπήλαιο αυτό βρίσκονταν τα ιερά λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, τα οποία τις νύχτες εξέπεμπαν ένα υπερφυσικό φως, ορατό στους ναυτικούς που περνούσαν από την περιοχή αυτή. Κατά την παραμονή στο όρος Κέρκης της Σάμου ο Όσιος Παύλος δέχθηκε πάμπολλες δαιμονικές επιθέσεις, τις οποίες αντιμετώπισε με ξεχωριστή γενναιότητα και με όπλο το σημείο του Σταυρού. Μόλις όμως πληροφορήθηκαν οι μοναχοί του όρους Λάτρος ότι ο θεσπέσιος και μακάριος πνευματικός τους καθοδηγητής βρίσκεται στη Σάμο, απέστειλαν γράμματα μέσω του ιερομονάχου Ιωάννου με τη θερμή παράκληση να επιστρέψει ο Όσιος στο Λάτρος. Φτάνοντας όμως ο Ιωάννης στη Σάμο και στην προσπάθειά του να βρει τον Όσιο Παύλο, τον δάγκωσε στο πόδι μία οχιά με αποτέλεσμα να πέσει κάτω «ἡμιθανής», σπαράζοντας από φρικτούς πόνους. Το θλιβερό αυτό συμβάν γνωστοποιήθηκε στον Όσιο, ο οποίος έστειλε στον Ιωάννη ένα δοχείο με νερό που το είχε ευλογήσει. Ο ασθενής θεραπεύθηκε πίνοντας από το ευλογημένο νερό, κατόπιν δε μετέβη στον χώρο που ασκείτο ο Όσιος και του παρέδωσε την επιστολή των ασκητών του όρους Λάτρος. 

Έτσι ο Όσιος κάτω από τις έντονες παρακλήσεις των Λατρινών μοναχών αναχώρησε από τη Σάμο και επέστρεψε στο όρος Λάτρος. Εκεί επιδόθηκε με ακόμη μεγαλύτερο ζήλο στην άσκηση και έφθασε στο σημείο να βλέπει τις τιμωρίες των αμαρτωλών, τις οποίες διηγείτο ένδακρυς στους μοναχούς, συμβουλεύοντάς τους να ζουν κατά το θέλημα του Ιησού Χριστού. Η θεάρεστη ασκητική του πολιτεία συντέλεσε στο να αποκτήσει φήμη εναρέτου πνευματικού ανδρός που διαδόθηκε στην Κρήτη, τη Βουλγαρία και την Ιταλία. Παράλληλα αξιώθηκε και του προορατικού χαρίσματος, αφού στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ τον Πορφυρογέννητο (913-959), με τον οποίο διατηρούσε αλληλογραφία, είχε διαμηνύσει να μην επιχειρήσει εκστρατεία εναντίον των Αράβων στην Κρήτη το 949. Ο αυτοκράτορας δεν έλαβε όμως σοβαρά υπόψη του την προτροπή του Οσίου με αποτέλεσμα να υποστεί οικτρή ήττα. Στο μεταξύ στο όρος Λάτρος άρχισαν και πάλι να συγκεντρώνονται πολυάριθμοι επισκέπτες για να λάβουν ευλογία και πνευματικές νουθεσίες από τον Όσιο, γεγονός που του προκάλεσε μεγάλη ενόχληση. Γι’ αυτό και μαζί με τρεις συνοδούς κατέβηκε από το όρος Λάτρος και μέσα σε μία νύχτα απέπλευσε με πλοίο για τη Σάμο. Οι συνοδοί του όμως άρχισαν να δυσανασχετούν με το επιχείρημα ότι μεταβαίνουν σε ερημική περιοχή, όπου θα αντιμετώπιζαν το πρόβλημα της επιβίωσης. Ο Όσιος τους επέπληξε με πραότητα, τονίζοντάς τους ότι εφόσον βρίσκονται μαζί του, δεν θα πρέπει να είναι μικρόψυχοι. Φτάνοντας όμως στην απόμερη ακτή της Σάμου, είδαν έναν άνδρα να προσεύχεται, ο οποίος μάλιστα τους καλωσόρισε και τους προσφώνησε τρεις φορές, διότι όπως αποκάλυψε, την προηγούμενη νύχτα ακούσθηκε κάποια φωνή που τον καλούσε να μεταβεί στην παραλία για να υποδεχθεί τον «κύριο Παύλο». Την ίδια φωνή άκουσαν και οι δύο πιο ονομαστοί μοναχοί της Σάμου, ο Νικόδημος και ο Κοσμάς, οι οποίοι υποδέχθηκαν τον Όσιο με τη συνοδεία του κατά την πορεία του στο σπήλαιο, όπου παλαιότερα είχε εγκαταβιώσει ο θεσπέσιος Παύλος. Έτσι για δεύτερη φορά επισκέφθηκε την εύανδρο νήσο Σάμο ο «τάς τοῦ Κέρκη Μονάς ἀναδείξας» Όσιος πατήρ ημών Παύλος ο Λατρινός, ο οποίος υμνείται ως «τοῦ Κέρκη ὁ θεῖος μύστης, τό κλέος καί τό περιφανέστατον καύχημα», αφού η ασκητική παρουσία και η απαστράπτουσα αρετή του αναζωογόνησε τον σαμιακό μοναχισμό, ενώ χάρη σ’ αυτόν επανιδρύθηκαν τα τρία ερειπωμένα μοναστήρια στην περιοχή του ορεινού όγκου του Κέρκη. Γι’ αυτό και έχει συναριθμηθεί από την Τοπική Εκκλησία της Σάμου στη χορεία των εν Σάμῳ διαλαμψάντων αγίων, ενώ συνεορτάζεται μαζί και με τους υπόλοιπους τοπικούς αγίους του νησιού κατά την εορτή της Συνάξεως των εν Σάμῳ Αγίων, η οποία καθιερώθηκε το 1996 επί αρχιερατείας του νυν Μητροπολίτου Σάμου και Ικαρίας κ. Ευσεβίου και τελείται κατ’ έτος την πρώτη Κυριακή του Αυγούστου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Βαθέος Σάμου. 


Μετά τη σύντομη δεύτερη επίσκεψη του στη Σάμο επέστρεψε στο όρος Λάτρος. Μάλιστα είχε φθάσει σε τέτοιο ύψος αρετής, ώστε υψωνόταν από τη γη «ἕνα πῆχυν, ὁτέ δέ καί δύο εἰς ἀέρα», ενώ έβλεπε «καθαρῶς τήν τοῦ Χριστοῦ εἰκόνα», όπως ήταν αποτυπωμένη στο Άγιο Μανδήλιο. Ενδεικτικό του ύψους της αρετής του ήταν ότι μπορούσε να διακρίνει το καπνώδες και πυροειδές φως, το οποίο προέρχεται από δαιμονική ενέργεια σε σύγκριση με το αγαθό και θείο φως, το οποίο αγιάζει την ψυχή και τη γεμίζει με χαρά και ιλαρότητα. Παράλληλα διακρίθηκε για την ελεημοσύνη, τη συγχωρητικότητα και την αποστροφή του στην ανθρώπινη δόξα, αλλά και για την αμέριστη φροντίδα και επιμέλεια στα πνευματικά του τέκνα. Κάποια στιγμή προαισθανόμενος την επικείμενη εκδημία του, υπαγόρευσε στους μοναχούς με τη μορφή διαθήκης τους κανόνες του μοναχικού βίου με την προτροπή να τους μελετούν και να τους εφαρμόζουν. Όταν μάλιστα ασθένησε με πυρετό, ζήτησε να έρθουν όλοι οι μοναχοί κοντά του. Αφού τους καθοδήγησε με τις κατάλληλες πνευματικές συμβουλές, τονίζοντάς τους ότι θα είναι σωματικά και πνευματικά μαζί τους και θα προσεύχεται διαρκώς για τη σωτηρία τους, σήκωσε τα χέρια του και παρέδωσε «εἰς χεῖρας Θεοῦ τήν ἁγίαν αὐτοῦ ψυχήν». Η οσιακή του κοίμηση έλαβε χώρα στις 15 Δεκεμβρίου του 995 (έτος 6464 από κτίσεως κόσμου) που είναι και η ημέρα εορτασμού της μνήμης του από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι κατά τη στιγμή που η μακαρία ψυχή του μετέβαινε στον Ουρανό, κάποιοι μοναχοί που βρίσκονταν σε άλλους τόπους, είδαν τους αγγέλους να οδηγούν την ψυχή του στον θρόνο του Θεού. Η φανερή όμως απόδειξη της αγιότητος του Οσίου Παύλου είναι τα πάμπολλα θαύματα που τελέσθηκαν διά πρεσβείων του, αφού και «θανών ἐκεῖνος ἐν Χριστῷ ζῇ καί ποιητής ἔργων γίνεται θαυμασίων». Προς τιμήν του μάλιστα ανεγέρθηκε ναός, όπου μετεκομίσθηκε το ιερό του σκήνωμα, από το οποίο εξέπεμψε άρρητη ευωδία προς δόξαν Θεού. Ο επ’ ονόματί του ναός κτίσθηκε στην ιδρυθείσα το 940 από τον Όσιο Μονή, η οποία αποκαλείτο Μονή του Αγίου Παύλου ή Λαύρα του Στύλου ή της Θεοτόκου και ήταν η σπουδαιότερη στο όρος Λάτρος. Οι σκληροί ασκητικοί αγώνες, τα ουράνια χαρίσματα και τα θαύματα του Οσίου και θεοφόρου πατρός ημών Παύλου του «ἐν τοῖς ὄρεσι Λάτρῳ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί Κερκετεῖ τῆς Σάμου ἀσκήσαντος» υμνούνται και γεραίρονται και μέσα από την ασματική του ακολουθία, η οποία εποιήθη υπό του λογίου Ιερομονάχου Αθανασίου Σιμωνοπετρίτου, Υμνογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, ενώ αριστουργηματική είναι η μορφή του Οσίου, όπως την ιστόρησε ο περίφημος ζωγράφος Μανουήλ Πανσέληνος στον Ναό του Πρωτάτου στο Άγιον Όρος.


Ο Όσιος πατήρ ημών Παύλος ο Λατρινός προβάλλει στη σημερινή εποχή μας ως ολόφωτο πρότυπο αρετής, αφού αγωνίσθηκε να υποτάξει τη σάρκα στο πνεύμα και αξιώθηκε να καταστεί «συμμέτοχος τῶν Ἀγγέλων» «ὁμόσκηνος τῶν Ὁσίων καί τῶν Δικαίων», «κοινωνός θαβωρίου ἐλλάμψεως» και «θεῖος μυστολέκτης ἡσυχασμοῦ». Ας αποτελέσει και για τον κάθε αγωνιζόμενο χριστιανό της πνευματικά αλλοτριωμένης εποχής μας ένα ολόλαμπρο παράδειγμα που θα εμπνέει, θα στηρίζει και θα καθοδηγεί στην εν Χριστῴ ζωή και σωτηρία.

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία 

· Θεοδωροπούλου Αριστείδου Γ., Παναγία η Μακρινή –Ένα σπάνιο βυζαντινό μνημείο της Σάμου, Περιοδικό «Μεταμόρφωση», τεύχος 103, Αύγουστος –Σεπτέμβριος 2004.

· Λαυριώτου Παύλου Μοναχού, Ο Όσιος Παύλος ο εν Λάτρῳ, Άγιον Όρος 1995.

· Μπαρδάκου Παντελεήμονος Δ., Μητροπολίτου Σάμου και Ικαρίας, Φάσεις αγωνιστικές μιας δεκαετίας 1974-1984, Έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας, Σάμος χ.χ.

· Παπάλη Ιωάννου, Μητροπολίτου Σιδηροκάστρου, Η Εκκλησία της Σάμου από της ιδρύσεως αυτής μέχρι σήμερον, Σάμος 1967.

· Σταματιάδου Επαμεινώνδα, Σαμιακά, ήτοι Ιστορία της Σάμου από των παναρχαίων χρόνων μέχρι των καθ’ ημάς, τόμος 4, Εν Σάμῳ 1886.

Εικόνες

[01] Ο Άγιος Παύλος ο εν τῳ Λάτρῳ. Τοιχογραφία δια χειρός Δημητρίου Κεντάκα στον Ιερό Ναό Αγίου Αρτεμίου Παγκρατίου Αθηνών.

[02] Ο Άγιος Παύλος ο Λατρινός. Φορητή εικόνα δια χειρός Κωνσταντίνου Σπανοδήμου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Βαθέος Σάμου.

[03] Τοιχογραφία του Αγίου δια χειρός Μανουήλ Πανσελήνου στον Ιερό Ναό Πρωτάτου Καρυών Αγίου Όρους.

[04] Τοιχογραφία του Αγίου δια χειρός Θεοφάνους στην Τράπεζα της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους.

[05] Πανοραμική αεροφωτογραφία του όρους Κέρκης στη Σάμο, όπου ο Όσιος Παύλος ο Λατρινός διέλαμψε με την ασκητική του παρουσία. www.panoramio.com 

[06] Το όρος Κέρκης της Σάμου με τις απόκρημνες πλαγιές, τα βαθύσκιωτα δάση και τα πολυάριθμα  σπήλαια προσέλκυσε πολλούς νέους ασκητές χάρη στην ακτινοβολούσα αρετή του Οσίου Παύλου του Λατρινού.

[07] Το βραχώδες και επιβλητικό όρος Κέρκης της Σάμου αναδείχθηκε σπουδαίο κέντρο του μοναχικού βίου χάρη στον Όσιο Παύλο τον Λατρινό, ο οποίος επανίδρυσε τρία ερειπωμένα μοναστήρια στη δυσπρόσιτη αυτή περιοχή του νησιού. www.panoramio.com

[08] Άποψη της δυσπρόσιτης περιοχής του όρους Κέρκης, όπου βρίσκεται το περίφημο σπήλαιο του Πυθαγόρα, στο οποίο σύμφωνα με την παράδοση εγκαταβίωσε ο Όσιος Παύλος ο Λατρινός. www.panoramio.com

[09] Ο Όσιος Παύλος ο Λατρινός αναδείχθηκε το «κλέος του Κέρκη», αφού διέλαμψε με την ασκητική του παρουσία στο σπήλαιο του Πυθαγόρα.

[10] Η Παναγία Μακρινή είναι κτισμένη μέσα σε σπήλαιο στην περιοχή του χωριού Καλλιθέα Σάμου και μνημονεύεται ως μονή, την οποία επανίδρυσε ο Όσιος Παύλος ο Λατρινός. Νίκος Χατζηιακώβου – 11077

[11] Ο ναός της Παναγίας Μακρινής στη δυτική πλευρά του όρους Κέρκης αποτελεί σημαντικό βυζαντινό μνημείο της Σάμου και συνδέεται με τον Όσιο Παύλο τον Λατρινό, ο οποίος εγκαταβίωσε στην περιοχή.

[12] Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στην περιοχή του χωριού Δρακαίοι Σάμου υπήρξε παλαιά μονή, η οποία καταστράφηκε από τους Αγαρηνούς και επανιδρύθηκε από τον Όσιο Παύλο τον Λατρινό. www.panoramio.com

[13] Ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού Καλλιθέα Σάμου και μνημονεύεται ως μονή, η οποία επανιδρύθηκε από τον Όσιο Παύλο τον Λατρινό κατά τη διάρκεια της ασκητικής του εγκαταβιώσεως στο όρος Κέρκης. www.panoramio.com

[14] Η αριστουργηματική μορφή του Οσίου Παύλου του Λατρινού, όπως την απεικόνισε στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους ο Μανουήλ Πανσέληνος._

________________________

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση υπό την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης kallimasia.blogspot.gr

Ο Μέγας Βασίλειος και ο αι-Βασίλης

Απόσπασμα από παλαιότερη ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου (πηγή: www.parembasis.gr )

1. Η προσωπικότητα του Μ. Βασιλείου

Ο Μ. Βασίλειος υπήρξε ένας μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας, αλλά και ένας οικουμενικός διδάσκαλος. Το σημαντικό είναι ότι ο τίτλος Μέγας του αποδόθηκε από τα αδέλφια του, πράγμα το οποίο δείχνει την μεγάλη επιρροή που είχε στα μέλη της οικογενείας του. Από τα εννέα αδέλφια της οικογενείας του οι πέντε είναι γνωστοί άγιοι της Εκκλησίας μας.

Δεν πρόκειται να παρουσιάσω τα στοιχεία της προσωπικότητος του, αλλά να αναπτύξω με συντομία τα τρία σημεία τα οποία περιγράφονται στο απολυτίκιό του. Το απολυτίκιο είναι το εξής:

«Εις πάσαν την γήν εξήλθεν ο φθόγγος σου,
ως δεξαμένην τον λόγον σου,
δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας,
τήν φύσιν των όντων ετράνωσας,
τά των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας,
Βασίλειον ιεράτευμα, πάτερ όσιε,
πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τα ψυχάς ημών» .

Τα τρία σημεία, τα οποία θα υπογραμμίσω, είναι τα εξής: Το ένα « δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας», το δεύτερο «τήν φύσιν των όντων ετράνωσας» και το τρίτο « τά των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας» .

«Δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας»

Ο Μ. Βασίλειος έζησε ως επίσκοπος σε μια πολύ δύσκολη περίοδο της Εκκλησιαστικής ιστορίας. Εννοώ την περίοδο μεταξύ της Α´ Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ., και της Β´ Οικουμενικής Συνόδου, που έγινε το 381 μ.Χ. Ο Μ. Βασίλειος αντιμετώπισε όλα τα θεολογικά ζητήματα της εποχής εκείνης με σοφία, διάκριση, σύνεση, αλλά και θεολογική προοπτική και ενώ εκοιμήθη σε ηλικία 49 ετών δύο μόλις χρόνια –τό 379– πριν συνέλθη η Β´ Οικουμενική Σύνοδος το έτος 381, εν τούτοις είχε προετοιμάσει όλο το θεολογικό έδαφος πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η Σύνοδος αυτή.

Ο Μ. Βασίλειος δογμάτισε για τον Τριαδικό Θεό χρησιμοποιώντας νέα ορολογία και αυτό έγινε για να αντιμετωπίση τις διάφορες αιρέσεις που εμφανίσθηκαν και οι οποίες χρησιμοποιούσαν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία για να κατανοήσουν την αποκεκαλυμμένη αλήθεια. Ο Φωστήρ της Καισαρείας δογμάτισε για το Άγιον Πνεύμα, για τις σχέσεις μεταξύ των Προσώπων της Αγίας Τριάδος. Το σημαντικό και πρωτόγνωρο, ακόμη και για την φιλοσοφία, είναι ότι για πρώτη φορά ο Μ. Βασίλειος ταύτισε την υπόσταση με το πρόσωπο. Μέχρι τότε το πρόσωπο σήμαινε το προσωπείο, την μάσκα που χρησιμοποιούσε ο ηθοποιός για να παίξη έναν ρόλο, δηλαδή το πρόσωπο ήταν ένα επίθεμα του όντος. Ο Μ. Βασίλειος ανέπτυξε την άποψη ότι το πρόσωπο δεν είναι επίθεμα του όντος, αλλά ταυτίζεται με την υπόσταση, δηλαδή είναι αυτό που κάνει το όν να είναι όντως όν.

Όλη αυτήν την θεολογία ο Μ. Βασίλειος την ανέπτυξε « θεοπρεπώς» , ακριβώς γιατί ζούσε την υπαρξιακή θεολογία, είχε εμπειρίες του Θεού, όπως φαίνεται στα κείμενά του. Η θεολογία του δεν ήταν ακαδημαϊκή, ορθολογιστική, συναισθηματική, αισθητική, αλλά καθαρά υπαρξιακή.

«Την φύσιν των όντων ετράνωσας» .

Στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία γινόταν διαρκώς λόγος για τα όντα, που υπάρχουν στον κόσμο, και το όν, του οποίου αντιγραφή είναι τα όντα. Βασικό κεντρικό ερώτημα της αρχαίας ελληνικής μεταφυσικής, όπως ισχυρίζεται ο Χάϊντεγκερ, είναι « γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτε» .
Ο Μ. Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά και όλη την επιστήμη της εποχής του, που ησχολείτο με τα όντα. Κατά την μαρτυρία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, που ήταν προσωπικός του φίλος και συμμαθητής του στην Αθήνα, έμαθε εννέα επιστήμες της εποχής εκείνης. Αν διαβάση κανείς την « εξαήμερό» του, δηλαδή την ερμηνεία που κάνει στην δημιουργία του κόσμου σε έξι ημέρες, θα διαπιστώση ότι μέσα στο βιβλίο αυτό κατόρθωσε να συγκεντρώση όλες τις επιστημονικές γνώσεις της εποχής του για τον κόσμο και την δημιουργία του. Ερεύνησε την φύση και τα όντα –τά φυτά, τα έντομα, τα πτηνά, τα ψάρια, τα ζώα κλπ.– είδε την ουσία των όντων, τις ενέργειες του Θεού στην κτίση, καθώς και την εντελέχεια και την τελολογία όλων των αισθητών πραγμάτων. Ο Μ. Βασίλειος αγάπησε την φύση και έκανε στις επιστολές του υπέροχες περιγραφές του τοπίου στο οποίο εμόναζε παρά τον Ίρι ποταμό.

«Τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας»

Ο Μ. Βασίλειος δεν ήταν ένας θεωρητικός Θεολόγος και επιστήμονας, αλλά ήταν και μεγάλος μεταρρυθμιστής. Ενδιαφερόταν για τους δούλους, τους πτωχούς, για την ελάφρυνση της φορολογίας του λαού, για τις αδικίες που υφίσταντο διάφοροι άνθρωποι, διοργάνωσε την φιλανθρωπία. Είναι ο θεμελιωτής των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Μέχρι τότε το Κράτος δεν είχε αναπτύξει την κοινωνική πρόνοια. Ο Μ. Βασίλειος εμφορούμενος από τις Χριστιανικές του αρχές ανέπτυξε σε μεγάλο βαθμό την φιλανθρωπία. Είναι γνωστή στην ιστορία η «Βασιλειάδα» του. Ο ιστορικός Σωζόμενος κάνει λόγο περί «Βασιλειάδος ό πτωχών εστιν επισημότατον καταγώγιον, υπό Βασιλείου κατασκευασθέν, αφ’ ου την προσηγορίαν την αρχήν έλαβε και εις έτι νυν έχει». Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κάνει λόγο για την « καινήν πόλιν» όπου «νόσος φιλοσοφείται και συμφορά μακαρίζεται και το συμπαθές δοκιμάζεται». Πρόκειται για μια καινούρια πόλη. Ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος σε μια επιστολή του (επιστολή 94 προς Ηλίαν) δίδει μια μαρτυρία για το κέντρο αυτό της φιλανθρωπίας. Μέσα στην «Βασιλειάδα» υπήρχε μεγαλοπρεπής καθεδρικός Ναός, οικήματα γύρω από τον Ναό για τον Επίσκοπο και τους Κληρικούς, οικήματα για την φιλοξενία των αρχόντων και των δημοσίων λειτουργών, ξενώνας για την φιλοξενία των ξένων και των περαστικών από την πόλη, νοσοκομείο για την θεραπεία των ασθενών με το αναγκαίο προσωπικό από ιατρούς, νοσοκόμους, οδηγούς, υποζύγια, οίκους για στέγαση των απαραιτήτων εργαστηρίων και τεχνητών. Υπάρχει πληροφορία που διασώζεται από τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο ότι τους λεπρούς, οι οποίοι την εποχή εκείνη ήταν απόβλητοι από την κοινωνία, διότι είχαν την αθεράπευτη και κολλητική ασθένεια της λέπρας, που ομοίαζε κάπως με την σημερινή ασθένεια του ααάέ, τους φρόντιζε ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος και μάλιστα αφού τους καθάριζε τις πληγές στην συνέχεια τις ασπαζόταν για να τους δείξη την αγάπη του. Ποιός θα το έκανε αυτό σήμερα για τους ασθενείς του;

Το σπουδαιότερο είναι ότι ο Μ. Βασίλειος έκανε όλο αυτό το έργο της φιλανθρωπίας, δείχνοντας το προσωπικό του παράδειγμα, αφού καίτοι ήταν εύπορος έδωσε όλην την περιουσία του σε όσους είχαν ανάγκη και μάλιστα όταν απέθανε είχε ως μόνα περουσιακά στοιχεία ένα τρίχινο ράσο και λίγα βιβλία. Αλλά η αγάπη του ήταν τέτοια, ώστε στην κηδεία του, από τον συνωστισμό του κόσμου, απέθαναν και άνθρωποι.

Η κοινωνική προσφορά του Μ. Βασιλείου σε συνδυασμό με την αγάπη του, την εξυπνάδα του και τις θαυματουργικές του επεμβάσεις φαίνεται και στο περιστατικό σύμφωνα με το οποίο υπάρχει η παράδοση της Βασιλόπιττας, όπως την διέσωσε ο Καθηγητής Φαίδων Κουκουλές, κατά την παρουσίαση του Δημήτρη Λουκάτου. Σύμφωνα με αυτήν «όταν ο άγιος Βασίλειος ήταν Επίσκοπος στην Καισάρεια, ο τότε Έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε με σκληρές διαθέσεις να εισπράξει φόρους. Οι κάτοικοι φοβισμένοι εζήτησαν την προστασία του ποιμενάρχη τους. –"Σάς προτρέπω ευθύς, τους είπε εκείνος, να μου φέρει έκαστος ό,τι πολύτιμον έχει αντικείμενον". Μάζεψαν πολλά δώρα, και βγήκαν μαζί με τον Δεσπότη τους οι Καισαρείς να προϋπαντήσουν τον Έπαρχο. Ήταν όμως τέτοια η εμφάνιση και η πειθώ του Μ. Βασιλείου, που ο Έπαρχος καταπραΰνθηκε, χωρίς να θελήσει να πάρει τα δώρα. Γύρισαν πίσω χαρούμενοι, κι ο άγιος Βασίλειος πήρε να τους ξαναδώσει τα τιμαλφή. Ο χωρισμός όμως ήτο δυσχερής, διότι πολλά όμοια είχον προσφέρει, δακτυλίους δηλαδή, νομίσματα κλπ. Ο Βασίλειος τότε σκέφθηκε ένα θαυματουργόν τρόπο: Διέταξε να κατασκευασθώσι την εσπέραν του Σαββάτου πλακούντια (δηλ. μικρές πίτες) και εντός ενός εκάστου έθηκεν ανά έν αντικείμενον, την δ’ επομένην έδωκεν ανά έν εις έκαστον Χριστιανόν. Ποίον θαύμα! Εντός του πλακουντίου του εύρεν έκαστος ό,τι είχε προσφέρει! Από τότε, λέγει η παράδοση, κάθε στη γιορτή του αγ. Βασιλείου κάνουμε κι εμείς πίτες και βάζουμε μέσα νομίσματα» .

Ο Μ. Βασίλειος υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα που δεν εξαντλείται στα λίγα που ανέφερα πιο πάνω. Αλλά ο χρόνος είναι περιορισμένος και δεν μπορώ να αναφερθώ και σε άλλα σημεία.

2. Η μορφή του αι-Βασίλη

Ενώ η Εκκλησία με την λατρεία της, την θεολογία της, την εικονογραφία της και το συναξάριο της τιμά σε μεγάλο βαθμό την μεγάλη προσωπικότητα του Μ. Βασιλείου, εν τούτοις η λαϊκή παράδοση και κυρίως η δυτική –ευρωπαϊκή και αμερικανική– νοοτροπία παρουσιάζει κατά ιδιαίτερο τρόπο τον Μ. Βασίλειο, δηλαδή από Μέγα Βασίλειο τον έκανε αι-Βασίλη, με πολλές παραλλαγές.

Όταν διαβάση κανείς σχετικά κείμενα και αναλύσεις θα διαπιστώση ότι η μορφή του Μ. Βασιλείου αλλοιώθηκε στην Ευρώπη και τον Νέο Κόσμο.

Ο καθηγητής της Λαογραφίας Δημήτρης Λουκάτος στο βιβλίο του « Χριστουγεννιάτικα και των γιορτών» γράφει ότι ο δικός μας άγιος Βασίλης « ήταν ένας καθαρά πρωτοχρονιάτικος άγιος, κάτι ανάμεσα στον πραγματικό Ιεράρχη της Καισάρειας και σ’ ένα πρόσωπο συμβολικό του Ελληνισμού, που ξεκινούσε από τα βάθη της ελληνικής Ασίας, κι έφτανε την ίδια μέρα σ’ όλα τα πλάτη, από τον Πόντο ώς την Επτάνησο κι από την Ήπειρο ώς την Κύπρο. Ξεκινούσε σαν μεσαιωνικός πεζοπόρος, αμέσως ύστερ’ από τα Χριστούγεννα, με το ραβδί στο χέρι, και περνούσε απ’ τους διάφορους τόπους, καλόβολος πάντα και κουβεντιαστής με όσους συναντούσε» . Και συνεχίζει ο Καθηγητής: « Δεν κρατούσε κοφίνι στην πλάτη του ούτε σακκί φορτωμένο με δώρα. Εκείνο που έφερνε στους ανθρώπους ήταν περισσότερο συμβολικό: η καλή τύχη ιδιαίτερα κι η ιερατική ευλογία του. Το μόνο κάπως συγκεκριμένο ήταν το μαγικό ραβδί του, απ’ όπου με θαυμαστόν τρόπο βλάσταιναν ή ζωντάνευαν κλαδιά και πέρδικες, σύμβολα των αντίστοιχων δώρων, που θα μπορούσε να μοιράσει στους ευνοουμένους του» . Και συνεχίζει ο Καθηγητής: “Δεν έφερνε τίποτα ο άγιος Βασίλης. Αντίθετα λές και ζητούσαν την ευλογία του, με το να μοιράζουν από δική τους πρόθεση οι άνθρωποι δώρα και λεφτά”, δηλαδή “γονείς και συγγενείς έδιναν στα παιδιά τους μπουναμάδες ή και μεταξύ τους τα δώρα"” (ένθ. ανωτ., σελ. 121). Γενικά στην δική μας παράδοση ο αι-Βασίλης ήταν « μικρασιάτης, μελαχρινός, αδύνατος, γελαστός, με μαύρα γένια και καμαρωτά φρύδια. Ντυμένος σαν βυζαντινός πεζοπόρος, με σκουφί και πέδιλα, στο χέρι του κρατούσε ένα ραβδί» (Σπύρος Δημητρέλης).

Η πατρίδα του ανατολικού αι-Βασίλη είναι η Μικρά Ασία, και είναι γραμματισμένος, κατάγεται από την Καισάρεια και « βαστάει κόλλα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι» και προσφέρει ως δώρο « τή σταθερή και διαχρονική χαρά της γνώσης» .

Στην Δύση υπήρχε άλλος τύπος του δικού μας αι-Βασίλη. Στην Ευρώπη και ιδίως στην Ολλανδία ήταν ο Sinter Klaas, ο οποίος ήταν « ο προστάτης των ναυτικών, των εμπόρων και των παιδιών, έτσι όπως αυτός λατρεύτηκε στις κάτω Χώρες, κυρίως από τον 12ο αιώνα και μετά» . Τον 17ο αιώνα Ολλανδοί Καλβινιστές « μεταναστεύοντας στην Αμερική έπαιρναν μαζί τους και την εικόνα του Αγίου Νικολάου» , και έγινε ο Saint Nick και ο Santa Claus. Μετακινήθηκε όμως μερικές εβδομάδες αργότερα για να επισκεφθή τα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων. Ο τύπος αυτός ταξίδευσε και σε άλλες Χώρες. « Γύρω στα 1870 η γλυκιά και γενναιόδωρη μορφή του ταξίδεψε και στην Βρεταννία, όπου και συγχωνεύτηκε με τον σκανδιναυϊκής προέλευσης, πατέρα των Χριστουγέννων και γέννησε μύθους, θρύλους, τραγουδάκια και αξεπέραστες συνήθειες» .

Ταυτιζόμενος ο Saint Nick, με τον Santa Claus και τον Father Christmas μεταφέρθηκε στην Αμερική από τους Ευρωπαίους μετανάστες και όπως ήταν επόμενο εκεί αλλάζει μορφή, αποκτά την μορφή «τού καλοθρεμμένου και ολοπόρφυρου αγίου, που επειδή δεν μπορεί να ζεί στις χιονισμένες πλαγιές του Άσπεν ή του Βερμόντ για λόγους παραδοσιακής αλλά και εμπορικής αποστασιοποίησης μένει κάπου στον Βόρειο Πόλο» .

Βεβαίως, εδώ πρέπει να σημειωθή ότι αυτός ο “τύπος”, που στην Ευρώπη και την Αμερική ονομάσθηκε Saint Nick, Santa Claus και Father Cristmas, από μας ονομάζεται αι-Βασίλης. Οι δυτικοί δεν τον ονομάζουν αι-Βασίλη, αλλά Saint Nick, Santa Claus και Father Cristmas. Εμείς ταυτίσαμε τον δυτικό αυτόν “τύπο” με τον αι-Βασίλη, αφού εξοβελίσαμε τον δικό μας Άγιο Βασίλειο. Ο Καθηγητής Δημ. Λουκάτος λέγει ότι αυτός ο δυτικός τύπος ήρθε σε μας “μέ πρωτοβουλία των αστικών τάξεων” και ονομάσθηκε αι-Βασίλης. Χάρη συννενοήσεως στα επόμενα θα τον τιτλοφορώ αι-Βασίλη.

Ο σημερινός αι-Βασίλης είναι δημιούργημα του αγγλοσαξωνικού κόσμου και απηχεί την νοοτροπία του. Ο αι-Βασίλης αυτός γεννήθηκε αρχές του 19ου αιώνα από έναν αστό προτεστάντη καθηγητή, τον Κλημέντιο Κλάρκ Μούρ « πού έγραψε για τα παιδιά του μια ιστορία με ήρωα έναν αι-Βασίλη, την The Night Before Christmas » και δημοσιεύθηκε την 23 Δεκεμβρίου του έτους 1823 στην εφημερίδα « Sentinel» . Η ιστορία αυτή εικονογραφήθηκε από τον πατέρα του χιουμοριστικού αμερικανικού σχεδίου Τόμας Νάστ, ο οποίος ήταν γερμανικής καταγωγής και « δανείστηκε στοιχεία από την γερμανική λαϊκή παράδοση των Χριστουγέννων αλλά και την παραδομένη μορφή του πλανόδιου γερμανού εμπόρου» .

Υπάρχουν αναλύσεις σύμφωνα με τις οποίες « ο Άγιος Βασίλης γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του αμερικανικού Εμφυλίου, όταν ο Νάστ εργαζόταν στο Harper’s Weekly, στο μεγαλύτερο περιοδικό της εποχής, και του είχε ανατεθεί να απεικονίζει με αλληγορικές εικόνες τα δρώμενα του πολέμου. Μία από αυτές ήταν “ο Άγιος Βασίλης στο στρατόπεδο”, όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά ο Άγιος με τα χαρακτηριστικά ενός ευτραφούς άνδρα, ολοστρόγγυλου και ροδαλού, καλυμμένου από άστρα, ο οποίος μοίραζε δώρα σε ένα στρατόπεδο των Βορείων. Ο Άγιος Βασίλης του Νάστ δεν εξελίχθηκε, παρέμεινε ο ίδιος με το κόκκινο κουστούμι με τα λευκά γουνάκια, την άσπρη γενιάδα και τα παιχνίδια του. Με αυτό το σκίτσο, τα Χριστούγεννα έγιναν ημέρα αργίας και ο Άγιος Βασίλης αναγορεύτηκε σε τοπική θεότητα - καλόκαρδο πνεύμα που αντιπροσώπευε την ευημερία και την οικογενειακή ζωή των Βορείων, σε αντίθεση με το μύθο της ιπποτικής παράδοσης και της βαθύτατα ιθαγενούς κολτούρας του Νότου.

Βασισμένος στην επιτυχία που γνώρισε το έργο του το 1862, ο Νάστ συνέχισε να παράγει σχέδια του Άγιου Βασίλη κάθε Χριστούγεννα κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου. Και η σύλληψή του έγινε αποδεκτή, διότι έδωσε στην παραδοσιακή ασκητική αυστηρή και αποστεωμένη εικόνα του Father Christmas του Pelze - Nicol και του Pere Noel, μια άλλη διάσταση που αντικατόπτριζε την αφθονία και την ευμάρεια.

Ο Ντίκενς είχε ήδη μετατρέψει τα Χριστούγεννα σε γιορτή της αστικής τάξης. Όμως ο Άγιος Βασίλης δεν διαδραματίζει κανένα ρόλο στις εορταστικές προετοιμασίες του Ντίκενς. Τα Χριστούγεννα του Ντίκενς στρέφονται ενάντια στον πυρήνα του βικτωριανού καπιταλισμού και υπογραμμίζουν την ατομική συνείδηση, το κοινωνικό σύνολο, την φιλανθρωπία. Τα Χριστούγεννα του Εμφυλίου του Νάστ –καί του Άγιου Βασίλη που τα συνοδεύει– βρίσκονται σε τέλεια συμφωνία με την ουσία της παράδοσης των Βορείων, η οποία είναι ο συγκερασμός της αρετής με το εμπόριο. Βέβαια ο Άγιος του Νάστ διανέμει δώρα αρχικά σε στρατιώτες και έπειτα σε παιδιά, μια ανταμοιβή για όποιον υπήρξε καλός κατά την διάρκεια της χρονιάς. Η πιο διάσημη απεικόνιση του Αγίου, κυκλοφόρησε το 1866 –στό τέλος του πρώτου ειρηνικού χρόνου– και εδραίωσε την εικονογραφία του χαρακτήρα. Τον βλέπουμε να διακοσμεί ένα έλατο, να φτιάχνει παιχνίδια, να διαβάζει το βιβλίο του με τα παραμύθια, να ράβει τα ρούχα του και τέλος να εξερευνά τον κόσμο με το τηλεσκόπιό του “πρός αναζήτηση σοφών παιδιών”. Με αυτόν τον τρόπο αποδίδεται η πολυάσχολη πλευρά του χαρακτήρα του και το πρότυπο του περιπετειώδους Yankee.

Ίσως αυτό που αποτελεί το πιο συμπαθητικό στοιχείο στον Άγιο Βασίλη του Νάστ είναι η τρυφερότητα που δείχνει απέναντι στα παιδιά. Τα παιδιά, τα οποία παρουσιάζονται τόσο συχνά όσο και ο Άγιος Βασίλης στο έργο του Νάστ, δεν μοιάζουν σε τίποτα με τα δυστυχισμένα παιδιά του δρόμου της βικτωριανής εποχής».

Είναι φανερό ότι ο αι-Βασίλης του Τόμας Νάστ δείχνει το όνειρο της αμερικανικής κοινωνίας, που στηρίζεται στην ευημερία, την ευδαιμονία, την καλοπέραση, την αγαθωσύνη και την μακροημέρευση του ανθρώπου. Ένας τέτοιος αι-Βασίλης «είναι προσωποποίηση του αμερικανικού υλισμού, της αφθονίας, της χαράς και της ευδαιμονίας». Βεβαίως πρέπει να σημειωθή ότι «ο εφευρέτης του χοντρούλη και αγαθούλη γέροντα είναι ο ίδιος που σχεδίασε τα σήματα των αμερικανικών κομμάτων, δηλαδή του γαϊδάρου για τους Δημοκρατικούς και του ελέφαντα για τους Ρεμπουμπλικανούς»

Στις αρχές του αιώνα μας ο αι-Βασίλης άλλαξε κάπως μορφή, και έγινε όπως ακριβώς τον γνωρίζουμε σήμερα. Σε αυτό συνετέλεσε η Κόκα-Κόλα. « Κι αν ήταν ο σκιτσογράφος Τόμας Νάστ που τον φαντάστηκε πρώτος, περίπου όπως είναι σήμερα, η Κόκα-Κόλα αποτέλεσε την αφορμή για να γίνει η μορφή του τόσο δημοφιλής. Στα 1931, που η Κόκα Κόλα αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον Σάντα Κλάους στη χειμωνιάτικη διαφημιστική της εκστρατεία και ανέθεσε σε έναν άλλο Αμερικανό καλλιτέχνη, τον Χάντον Σάνμπλομ, να τον σχεδιάσει. Εκείνος διάλεξε για τον Άγιο τα χρώματα της Κόκα Κόλα καί... να τος, με τις μαύρες μπότες του, το μακρύ σκουφί του, το κόκκινο κοστούμι του και την άσπρη του γούνα, όπως τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε».

Η παράδοση σύμφωνα με την οποία ο αι-Βασίλης περνά μέσα από καμινάδες για να δώση δώρα στα παιδιά προέρχεται από το ποίημα του Κλέμεντ Μούρ με τίτλο « μιά επίσκεψη του Αγίου Νικόλα», ο οποίος « δανείστηκε την ιδέα της καμινάδας, μαζί με την ιδέα του έλκηθρου και των οκτώ ελαφιών που το σέρνουν, από ένα φινλανδικό παραμύθι» .

Εν τω μεταξύ, αυτές τις ημέρες σε περιοδικά και εφημερίδες διαβάσαμε πολλά παράξενα γύρω από τον αι-Βασίλη. Το ένα από αυτά είναι ότι ο αι-Βασίλης έγινε “υποκείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης και όργανο οικονομικών συμφερόντων”, ότι “χωρίζει αντί να ενώνει” τους ανθρώπους και ότι “ο παγκοσμιοποιημένος Santa Claus” προκαλεί “τίς αντανακλαστικές αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών”, από την άποψη ότι πολλά Κράτη διεκδικούν, ερίζουν για την καταγωγή του αι-Βασίλη, από την “Γροιλανδία μέχρι την Αυστραλία και από την Λαπωνία μέχρι την Αυστρία”. Και βέβαια αυτό συσχετίζεται με το εμπόριο, την διαφήμιση και την πολιτική. Το άλλο είναι ότι εφέτος είδαμε σε περιοδικό, αλλά αυτό γίνεται και αλλού, μαζί με τον αι-Βασίλη και αι-βασιλοπούλες, γυναίκες ντυμένες ως αι-Βασίληδες. Έξι στάρ του Χόλιγουντ “φόρεσαν την κόκκινη στολή και στάθηκαν μπροστά στο φακό όπως μόνο αυτές ξέρουν”. Είναι και αυτό γνώρισμα της εποχής μας.

Επομένως ο αι-Βασίλης της Μικράς Ασίας που είναι εγγράμματος και δίδει ως δώρο την γνώση, μετατρέπεται στον Σάντα Κλάους που δίδει « τήν εφήμερη ηδονή της κατανάλωσης» και έρχεται σε μας μετονομαζόμενος σε αι-Βασίλη. Δεν είναι ένα πρόσωπο με τα υπαρξιακά του ερωτήματα και τις αγωνίες, με την ασκητική του διάσταση, αλλά διακρίνεται για την « προτεταμένη κοιλιά, τα ροδοκόκκινα μάγουλα» και είναι η εικόνα της « καλοπέρασης και της αισιοδοξίας» . Είναι δε γνωστόν από τις διάφορες μελέτες ότι όλη η νοοτροπία της Αμερικανικής κοινωνίας διακρίνεται από ένα κράμα μεταξύ του πουριτανικού-καλβινιστικού πνεύματος σε συνδυασμό με μερικές απόψεις του διαφωτισμού και του ρομαντισμού, όπως απέδειξε δια πολλών ο Schaeffer. Κατά κάποιο τρόπο ο αμερικανικός αι-Βασίλης είναι έκφραση αυτού του πνεύματος. Αυτό δε το πνεύμα δημιούργησε διάφορα προβλήματα, με τα οποία θέλησε να ασχοληθή η επιστήμη της ψυχανάλυσης, γιατί η απώθηση των υπαρξιακών προβλημάτων δημιουργεί ποικίλες αρρώστιες, σωματικές και ψυχολογικές.

Αγαπητοί μου,

Η πορεία του ανθρώπου από τον Μ. Βασίλειο της Ορθοδόξου Παραδόσεως στον αι-Βασίλη αγγλοσαξωνικού τύπου δείχνει την υποβάθμιση του πολιτισμού, την πορεία από την οντολογία στον ευδαιμονισμό, τον ωφελιμισμό και την χρησιμοθηρία. Ο ιστορικός Ντανιελού έχει παρατηρήσει ότι οι αρχαίοι Έλληνες εξετάζοντας τον κόσμο ερωτούσαν τί είναι το όν και τί είναι τα όντα, έκαναν, δηλαδή οντολογία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ασχολήθηκαν με το νόημα του κόσμου, αλλά κυρίως απαντούσαν στο ερώτημα ποιός έκανε τον κόσμο και ποιός είναι ο σκοπός του. Οι δυτικοί όμως, αντίθετα από τις προηγούμενες παραδόσεις, ερωτούν τί μας χρησιμεύει ο κόσμος, δηλαδή αναπτύχθηκε η χρησιμοθηρία και ο ωφελισμός.

Εάν η πορεία από τον Μ. Βασίλειο στον αι-Βασίλη δείχνη την επιπεδοποίηση του ανθρώπου, αλλά και την υποβάθμισή του, η αντίστροφη πορεία από τον αι-Βασίλη του καταναλωτισμού και του ευδαιμονισμού στον Μ. Βασίλειο της Εκκλησίας δείχνει την αναβάθμιση του ανθρώπου, την ανύψωσή του, την πορεία του δηλαδή από το πράγμα στην υπόσταση, από το άτομο στο πρόσωπο. Αυτό είναι το νόημα των εορτών. Αυτό ας ευχηθούμε για εαυτούς και αλλήλους τον νέο χρόνο.

Η ΑΓΙΑ ΤΑΤΙΑΝΗ Η θεομακάριστος διάκονος και πάνσεμνος νύμφη του Χριστού

Μέσα στο πολυπληθές νέφος των ενδόξων μαρτύρων της χριστιανικής πίστεως κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες συγκαταλέγεται και η αθληφόρος παρθενομάρτυς του Χριστού Αγία Τατιανή, η οποία αναδείχθηκε «τῆς Ἐκκλησίας θεῖον κλέισμα», «τῶν διακόνων σεπτόν ἐγκαλλώπισμα», «τῆς ἀρετῆς τό καύχημα» και «τῆς θυσίας τό ἀγλάισμα». Η τιμώμενη από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 12 Ιανουαρίου πάνσεμνος νύμφη και ένδοξος μάρτυς του Χριστού Αγία Τατιανή, η «περιβεβλημένη ταῖς ἀρεταῖς τό ἀήττητον, καί πεποικιλμένη ἐλαίῳ τῆς ἁγνείας καί τῷ αἵματι τῆς ἀθλήσεως», καταγόταν από τη Ρώμη και έζησε επί των ημερών του αυτοκράτορος Αλεξάνδρου Σεβήρου (222-235μ.Χ.). Ήταν γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας και ο πατέρας της είχε διατελέσει τρεις φορές ύπατος που ήταν το ανώτατο αιρετό δημόσιο αξίωμα των Ρωμαίων. Η αρχοντική καταγωγή και η ευμάρεια της οικογένειάς της εξασφάλισαν στην ενάρετη και όμορφη Τατιανή την απαιτούμενη αγωγή και παιδεία. Το γεγονός μάλιστα αυτό την κατέστησε αξιοπρόσεκτη και περιζήτητη μέσα στην κοινωνία της Ρώμης. Παράλληλα όμως η πλήρης αφοσίωσή της στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό και ο διαρκής πνευματικός της αγώνας σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, την παρακίνησαν στο να προσφέρει πλουσιοπάροχα τις υπηρεσίες της ως διακόνισσα που αποτελούσε άλλωστε θεσμό της αρχαίας χριστιανικής Εκκλησίας. Έτσι επιδόθηκε με όλες τις φυσικές δυνάμεις και τα πνευματικά της χαρίσματα στη διακονία των συνανθρώπων και κυρίως των αναξιοπαθούντων, αφού το έργο των διακονισσών ήταν πρωτίστως τα έργα αγάπης και φιλανθρωπίας. Γι’ αυτό και περιποιόταν τους ασθενείς, εφοδίαζε με τρόφιμα τους ενδεείς και τους πεινασμένους, επισκεπτόταν τους φυλακισμένους και καθοδηγούσε τις γυναίκες στον δρόμο της εναρέτου πολιτείας και της εν Χριστῴ ζωής και σωτηρίας. Μάλιστα η αριστοκρατική καταγωγή της σε συνδυασμό με τον ένθεο και ακάματο ζήλο, με τον οποίο επιτελούσε τα διακονικά της καθήκοντα, την έκαναν να αποκτήσει ξεχωριστή θέση μεταξύ των χριστιανών, ενώ οι ειδωλολάτρες απορούσαν με το θυσιαστικό πνεύμα και την αυταπάρνηση που επιδείκνυε στο φιλανθρωπικό έργο και τη διακονία των αναξιοπαθούντων. Αξιομνημόνευτος ήταν ο ενθουσιασμός που είχε, όταν βοηθούσε τους ιερείς στις βαπτίσεις των γυναικών, αλλά και όταν τηρούσε την τάξη στις γυναίκες κατά την τέλεση των ιερών ακολουθιών της Εκκλησίας, ενώ απέναντι σε κάθε αναξιοπαθούντα αδελφό επιδείκνυε αξιοθαύμαστη στοργή και ευαισθησία. 


Το θεάρεστο όμως έργο της θεομακαρίστου νύμφης του Χριστού Αγίας Τατιανής προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, το μίσος των ειδωλολατρών της Ρώμης. Γι’ αυτό και όταν κηρύχθηκε διωγμός εναντίον των χριστιανών επί των ημερών του αυτοκράτορος Αλεξάνδρου Σεβήρου, βρήκαν την ευκαιρία οι φανατικοί ειδωλολάτρες να καταγγείλουν στις ρωμαϊκές αρχές την πάνσεμνο Τατιανή ως χριστιανή. Έτσι συνελήφθη για την πίστη της και οδηγήθηκε ενώπιον των αρχόντων για να απολογηθεί. Κατά την ανάκριση που διατάχθηκε, η ενάρετος και ευσεβής Τατιανή ομολόγησε με ξεχωριστή παρρησία και αξιοθαύμαστο θάρρος την πίστη της στον Ενανθρωπήσαντα Κύριο ημών Ιησού Χριστό, τον Εσταυρωμένο και Αναστάντα. Όμως παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν είτε με υποσχέσεις για πλούσια δώρα είτε με κολακείες ή ακόμα και με απειλές για φρικτά μαρτύρια, δεν κατόρθωσαν οι ειδωλολάτρες άρχοντες να τη μεταπείσουν να αρνηθεί τη χριστιανική της πίστη και να προσκυνήσει τα ψεύτικα είδωλα. Μάλιστα κατ’ εντολήν του ίδιου του αυτοκράτορος οδηγήθηκε μετά βίας στον ειδωλολατρικό ναό του Απόλλωνα για να προσφέρει θυσία στα άψυχα είδωλα. Εκεί αφού προσευχήθηκε με όλη της τη δύναμη στον Κύριο, συνταράχθηκαν τα ειδωλολατρικά αγάλματα που βρίσκονταν μέσα στο ναό και μάλιστα με τέτοια ένταση, ώστε όλα κατέπεσαν και συνετρίβησαν. Το γεγονός αυτό εξαγρίωσε τον αυτοκράτορα και τους παριστάμενους στρατιώτες σε τέτοιο βαθμό, ώστε μετά και τη θαρραλέα ομολογία της στον Ιησού Χριστό, δόθηκε η εντολή να την υποβάλουν σε φρικτά βασανιστήρια. Αρχικά τη χτύπησαν ανελέητα στο πρόσωπο, ενώ με σιδερένια νύχια της έσχισαν τα βλέφαρα και τα μάγουλα. Η Τατιανή παρέμεινε όμως σταθερή και αλύγιστη στη χριστιανική της πίστη, ενώ προσευχόταν για τη σωτηρία των βασανιστών της, ώστε να γνωρίσουν και εκείνοι τον αληθινό Θεό. Έτσι η προσευχή της αθληφόρου μάρτυρος ήταν τόσο δυνατή, ώστε οκτώ στρατιώτες πίστεψαν στο όνομα του Κυρίου και της ζήτησαν να τους συγχωρήσει. Η μεταστροφή όμως των βασανιστών της Αγίας εξόργισε τον αυτοκράτορα, ο οποίος έδωσε αμέσως τη διαταγή να τους κρεμάσουν και να τρυπήσουν τα σώματά τους με κοφτερά σπαθιά, ενώ κατόπιν τους αποκεφάλισαν. 


Μετά τη μαρτυρική τελείωση των οκτώ βασανιστών οδηγήθηκε και πάλι η αθληφόρος μάρτυς ενώπιον των αρχόντων για να την πείσουν να θυσιάσει στους ψεύτικους ειδωλολατρικούς θεούς. Μάλιστα προσπάθησαν να τη δελεάσουν με διάφορες υποσχέσεις και κολακείες. Όμως η πλήρης αφοσίωσή της στον Ιησού Χριστό εξαγρίωσε και πάλι τους φανατικούς ειδωλολάτρες, οι οποίοι αφού τη γύμνωσαν, άρχισαν να τη χτυπούν με σιδερένια ραβδιά. Κατόπιν την κρέμασαν και της κατέσχισαν το αγνό της σώμα με σιδερένια άγκιστρα και χτένια, ενώ στη συνέχεια την έκλεισαν στη φυλακή. Όμως κανένα από τα φρικτά βασανιστήρια δεν έκαμψε το σθεναρό αγωνιστικό της φρόνημα και την ακλόνητη πίστη της στον ένα και αληθινό Θεό. Προκειμένου μάλιστα να την ταπεινώσουν και να τη διασύρουν, της έκοψαν όλες τις τρίχες της κεφαλής της, ξυρίζοντάς την. Μ’ αυτόν τον αναίσχυντο τρόπο εξευτελισμού πίστευε ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας ότι θα λύγιζε και θα αναγκαζόταν ντροπιασμένη να προσκυνήσει τα άψυχα και ψευδή είδωλα. Εκείνη όμως θεωρούσε τον ονειδισμό για τον Χριστό τιμή, η οποία θα προστίθετο στις πολλαπλές ευλογίες που είχε ήδη δεχθεί πλουσιοπάροχα από τον Θεό. Όμως τα φρικτά βασανιστήρια της παρθενομάρτυρος Τατιανής, τα οποία υπέμεινε με ανείπωτη αγαλλίαση και υπομονή, συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση, αφού διατάχθηκε να τη ρίξουν και σε πυρακτωμένο καμίνι. Αλλά και μέσα στη φωτιά η αθληφόρος μάρτυς του Χριστού διαφυλάχθηκε σώα και αβλαβής χάρη στην πανσθενουργό δύναμη του Κυρίου, όπως είχε συμβεί και με τους εν Καμίνῳ Αγίους Τρεις Παίδες Ανανία, Αζαρία και Μισαήλ. Κατόπιν την έριξαν σε πεινασμένα άγρια θηρία για να την κατασπαράξουν, αλλά εκείνα δεν της επιτέθηκαν καθόλου και έτσι δεν της προξένησαν απολύτως καμία βλάβη. 


Βλέποντας ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος Σεβήρος το συνεχιζόμενο ακμαίο αγωνιστικό φρόνημα και την ακλόνητη χριστιανική πίστη της πολυάθλου μάρτυρος παρά τα φρικτά βασανιστήρια, στα οποία υποβλήθηκε, διέταξε να την αποκεφαλίσουν έξω από την πόλη. Τότε η πάνσεμνος νύμφη του Χριστού οδηγήθηκε στον χώρο της θανατικής της εκτέλεσης και αφού προσευχήθηκε στον Ουράνιο Νυμφίο που την αξίωσε να μείνει μέχρι τέλους αφοσιωμένη και πιστή σ’ Εκείνον, ο Οποίος σταυρώθηκε και αναστήθηκε για τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους, δέχθηκε με αγαλλίαση το επίγειο τέλος της. Έτσι με τη δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρική της τελείωση έλαβε επάξια από τον αθλοθέτη Κύριο τον καλλίνικο και αμάραντο στέφανο του μαρτυρίου για να συνευφραίνεται αιώνια μαζί με τον Νυμφίο Χριστό. Έκτοτε η θεομακάριστος διάκονος και πάνσεμνος νύμφη του Χριστού Αγία Τατιανή, η οποία αναδείχθηκε «κλέος καί σεπτό ἐγκαλλώπισμα τῶν χριστομαρτύρων», τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 12 Ιανουαρίου. Παράλληλα υμνείται και γεραίρεται τόσο μέσα από την Ασματική της Ακολουθία, η οποία εποιήθη στο Άγιον Όρος το 1916 με την επιμέλεια του εξ Αιγίνης Μοναχού Διονυσίου, του ενασκουμένου στην Ιερά Σκήτη των Καυσοκαλυβίων όσο και μέσα από τον Παρακλητικό Κανόνα που συντάχθηκε προς τιμήν της από τον Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη π. Νικόδημο Αεράκη, Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μητροπόλεως Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης, κατόπιν παρακλήσεως της φιλαγίου κ. Σουλτάνας Χαραλάμπους Παπαστάμου εκ Πτολεμαΐδος. Από τα ιερά της λείψανα η τιμία κάρα της μεταφέρθηκε μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και κατά το έτος 1490 στη Μονή Μπίστριτσα που βρίσκεται πλησίον της πόλεως Κραϊόβα της Ρουμανίας, αλλά από το 1955 φυλάσσεται πλέον στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Δημητρίου Κραϊόβας.


Η Αγία παρθενομάρτυς Τατιανή τιμάται ιδιαιτέρως στην Αίγινα, αφού στη θέση Λάκκα της πόλεως Αιγίνης υπάρχει ομώνυμος ιερός ναός, ο οποίος ανεγέρθηκε στις αρχές του 20ου αιώνος μετά από τις κατ’ όναρ αλλεπάλληλες εμφανίσεις της ίδιας της Αγίας στην Ελένη Θεοδοσίου Μοίρα (το γένος Ιωάννου Κολοκέντη) και την επακολουθείσα θαυματουργική ανεύρεση της ιεράς εικόνος της. Όλα ξεκίνησαν στις 22 Σεπτεμβρίου 1898, όταν ένα απροσδόκητο όνειρο συντάραξε την ηρεμία της νύχτας στο σπίτι της Ελένης Μοίρα. Στην ευσεβή αυτή γυναίκα εμφανίσθηκαν ξαφνικά στον ύπνο της δύο λευκοντυμένες γυναίκες, οι οποίες της παρέδωσαν μία επιστολή. Στην αξιοπερίεργη αυτή ουράνια οπτασία δεν έδωσε αρχικά καμία απολύτως σημασία. Μετά όμως από οκτώ ημέρες παρουσιάσθηκε στον ύπνο της ένας ηλικιωμένος, ο οποίος καθόταν στην κορυφή ενός βουνού. Αφού την κάλεσε κοντά του, ξαφνικά το βουνό εξαφανίσθηκε και η ευσεβής Ελένη βρέθηκε μέσα σε μία εκκλησία, όπου στο Άγιο Βήμα εκτός από την Αγία Τράπεζα υπήρχε μία χρυσή εικόνα και ένα αναμμένο καντήλι, ενώ μπροστά στην πόρτα υπήρχε ένα συναξάριο με την επιγραφή: «Το μαρτύριον της Αγίας Τατιανής». Μετά την απροσδόκητη αυτή αποκάλυψη άρχισε η ευσεβής γυναίκα φωνάζοντας να καλεί τους χριστιανούς να προσκυνήσουν, αλλά μία γυναίκα μ’ ένα βρέφος στα χέρια, της απαγόρευσε να φωνάζει. Η δυσερμήνευτη αυτή οπτασία έκανε την Ελένη να απορεί και να διστάζει, χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνουν αυτά που είδε και τι πρέπει να κάνει. Επί πέντε όμως συνεχή έτη παρουσιαζόταν η Αγία Τατιανή στον ύπνο της, εκφράζοντας έντονα το παράπονο για τον δισταγμό και την αδιαφορία που επιδείκνυε στο να σκάψει στο σημείο του κτήματός της που όριζε η ίδια η Αγία, ώστε να ανευρεθεί η ιερά εικόνα της και να ανεγερθεί κατόπιν ιερός ναός επ’ ονόματί της. Μετά όμως από τις αλλεπάλληλες κατ’ όναρ εμφανίσεις της Αγίας αποφάσισε κάποια στιγμή η Ελένη να άρει τις επιφυλάξεις και τους δισταγμούς της και να σκάψει στο σημείο του κτήματός της στη θέση Λάκκα της πόλεως Αιγίνης για να διαπιστώσει, εάν τα όνειρά της ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Έτσι στις 4 Δεκεμβρίου του 1903 και κατά τη διάρκεια της ανασκαφής ευρέθη εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, κατόπιν ευρέθη εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (επ’ ονόματί του τιμάται το αριστερό κλίτος του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Αιγίνης), ενώ στις 17 Δεκεμβρίου, ημέρα μνήμης και εορτασμού του πολιούχου του νησιού Αγίου Διονυσίου (επ’ ονόματί του τιμάται το δεξιό κλίτος του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Αιγίνης), ανευρέθη η ιερά εικόνα της Αγίας Τατιανής. Το θαυμαστό και υπερφυές αυτό γεγονός προκάλεσε αισθήματα απερίγραπτης πνευματικής αγαλλίασης στους ευσεβείς κατοίκους του ευλογημένου νησιού της Αίγινας και όλοι επιδόθηκαν με ιδιαίτερη χαρά και επιμέλεια στην ανέγερση του ιερού ναού στο κτήμα, όπου ανευρέθη η ιερά εικόνα της Αγίας. Πρόκειται μάλιστα για τον μοναδικό σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο καταγεγραμμένο ναό επ’ ονόματί της, ο οποίος σήμερα αποτελεί παρεκκλήσιο του χρονολογούμενου από το 1806 ιστορικού Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Αιγίνης. 


Μετά τη θαυματουργική ανεύρεση της ιεράς εικόνος της Αγίας Τατιανής και την ανέγερση του ομωνύμου ιερού ναού η Ελένη Θεοδοσίου Μοίρα αφιερώθηκε στον Θεό και μάλιστα μετά τη χηρεία της εκάρη μοναχή λαμβάνοντας το όνομα Τατιανή. Πάμπολλα είναι και τα θαύματα που έχει επιτελέσει η αθληφόρος μάρτυς δια της χάριτος του Θεού. Μεταξύ αυτών παιδί που συνταξίδευε με τη μητέρα του και έπεσε στη θάλασσα, διασώθηκε από την Αγία, αφού βρέθηκε μέσα σε λέμβο, ενώ κοπέλα από το Καστελλόριζο που έπασχε από αιμορραγία και θεραπεύθηκε, δώρισε από ευγνωμοσύνη ένα βραχιόλι στον ναό της Αγίας στην Αίγινα. Αλλά και κατά τη διάρκεια της ανεγέρσεως του ναού στην Αίγινα δεκατριάχρονο κορίτσι είδε κατ’ όναρ την Αγία Τατιανή, η οποία του έδωσε την εντολή να ανοίξει πλησίον του ναού πηγάδι, από το οποίο ανέβλυσε άφθονο νερό. Όμως ακόμη και κατά τα τελευταία χρόνια αρκετοί είναι αυτοί που έχουν γίνει αποδέκτες των θαυμάτων της Αγίας, γεγονός που επιβεβαιώνει περίτρανα τη ζωντανή της παρουσία και τη θαυματουργική της χάρη στο ευλογημένο νησί της Αίγινας. Ας επικαλεσθούμε λοιπόν τις πρεσβείες της στη σημερινή τεχνοκρατική εποχή μας για να παραδειγματιστούμε από τον ένθερμο ζήλο της στη διακονία των αναξιοπαθούντων αδελφών μας, αλλά και από την ακλόνητη πίστη της στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, τον μόνο αληθινό Θεό.


Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία 

· Αεράκη Νικοδήμου Γ., Αρχιμανδρίτου –Ιεροκήρυκος, Κανών Παρακλητικός της Αγίας ενδόξου μάρτυρος Τατιανής, Αθήναι 2009.

· Βίος και Ακολουθία της Αγίας Τατιανής, Επιμέλεια Αθηνάς Νικολάου Χριστοπούλου, Αθήνα 1989.

Εικόνες

1. Η Αγία Τατιανή περιστοιχιζόμενη από οκτώ σκηνές του βίου της. Φορητή εικόνα στο τέμπλο του ομωνύμου Ιερού Ναού της Αίγινας.

2. Η ανευρεθείσα ιερά εικόνα της Αγίας Τατιανής στη θέση Λάκκα της πόλεως Αιγίνης, όπου ανεγέρθηκε ο ομώνυμος Ιερός Ναός.

3. Φορητή εικόνα της Αγίας στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Αίγινας.

4. Η Αγία Τατιανή τιμάται με ομώνυμο Ιερό Ναό στη θέση Λάκκα της πόλεως Αιγίνης. 

5. Η πρόσοψη του Ιερού Ναού Αγίας Τατιανής πόλεως Αιγίνης. 

6. Η Αίγινα σεμνύνεται με τον μοναδικό στην Ελλάδα Ιερό Ναό της Αγίας Τατιανής. 

7. Άποψη από τον Ιερό Ναό Αγίας Τατιανής πόλεως Αιγίνης. 

8. Ο Ιερός Ναός της Αγίας Τατιανής στην Αίγινα ανεγέρθηκε μετά τη θαυματουργική ανεύρεση της ιεράς εικόνος της. 

9. Άποψη από το εσωτερικό του Ιερού Ναού Αγίας Τατιανής πόλεως Αιγίνης. 

10. Τοιχογραφία της Αγίας στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου Πολυδρόσου Χαλανδρίου Αθηνών. 

11. Η Αγία Τατιανή αναδείχθηκε κλέος και σεπτό εγκαλλώπισμα των χριστομαρτύρων. 

12. Τοιχογραφία της Αγίας στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου Παπάγου Αττικής. 

13. Τοιχογραφία της Αγίας στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Καβουρίου Αττικής. 

14. Τοιχογραφία της Αγίας στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής ομωνύμου δήμου Αττικής.
________________________________________________
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση υπό την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης kallimasia.blogspot.gr

Πρόσκληση στη Γενική Συνέλευση του Ι.Σ.Κ.Ε. στις 25/2/2016


Καλούνται τα μέλη του ΙΣΚΕ στην προγραμματισμένη ετήσια Γενική Συνέλευση, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2016 στις 10:30 π.μ. στον Ιερό Ναό Αγίου Κοσμά Αιτωλού Αμαρουσίου. (Για εύκολη πρόσβαση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον ηλεκτρικό ή τον προαστιακό σιδηρόδρομο, με αποβίβαση στον σταθμό Νερατζιώτισσα).

Σε περίπτωση μη απαρτίας η Γ.Σ. θα επαναληφθεί την Πέμπτη 3 Μαρτίου 2016 στον ίδιο τόπο και ώρα 10:30 π.μ. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν οι ταμειακώς εντάξει και όσοι φροντίσουν να εγγραφούν αποστέλλοντας την συνδρομή τους (15 ευρώ) έγκαιρα στην διεύθυνση: π. ΜΙΧΑΗΛ ΜΕΤΖΑΚΗ Ταμία ΙΣΚΕ Θεοφανοπούλου 33 Άργος Τ.Κ. 21 231 (τηλ. 6946193648), ή την καταβάλλουν την ημέρα της Γ.Σ.

Δείτεεδώολόκληρη την πρόσκληση

Ο ΑΓΙΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΓΑΖΗΣ Ο «τοῦ Κυρίου μύστης καί ζήλου θείου πλησθείς» θεοπρόβλητος, φιλεύσπλαχνος και θαυματουργός ιεράρχης της Γάζας

Μεταξύ των θεοφόρων ιεραρχών που διέλαμψαν θεοπρεπώς τον 4ο -5ο μ.Χ. αιώνα, εξέχουσα θέση καταλαμβάνει ο τιμώμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 26 Φεβρουαρίου φιλόστοργος και θαυματουργός ποιμενάρχης των Γαζαίων, Άγιος Πορφύριος, ο σεπτός και αγλαός αυτός γόνος της Θεσσαλονίκης, ο οποίος μεταξύ άλλων υμνείται ως «τῶν Ἀποστόλων μιμητής καί ἐφάμιλλος», ως ο «μετά πόθου ἀσκήσας τῇ ἀρετῇ καί τόν χρυσόν ὑπέρ Χριστοῦ καταφρονήσας», ως ο «τῶν ὀρθῶν δογμάτων τό ἀνάστημα καί τῶν λατρῶν εἰδώλων τό κατάπτωμα». Ο πάνσοφος αυτός ιεράρχης του Χριστού διακρίθηκε για την απλότητα, την ταπεινοφροσύνη, την πραότητα, την αμνησικακία, τη σωφροσύνη, την ευσπλαχνία, την ευσυγκινησία και την ελεημοσύνη του, αλλά και για την ικανότητά του να ερμηνεύει δυσνόητα χωρία της Αγίας Γραφής. Παράλληλα ως φαεινότατος φωστήρ της Εκκλησίας καταπολέμησε και κατήργησε την πλάνη των ειδώλων, αναδειχθείς ως «τῶν κακοδόξων ἰσχυρότατος διώκτης» και «τῶν δαιμόνων σφοδρός καί ἀκαταμάχητος ὀλοθρευτής». 


Ο «φιλαδέλφως καί φιλανθρώπως πολιτευσάμενος καί σοφῶς κατευθύνας τήν λογικήν του ποίμνη πρός σωτηρίαν» ταπεινός και θεοπρόβλητος ιεράρχης των Γαζαίων Άγιος Πορφύριος γεννήθηκε περί το 347-348 στη Θεσσαλονίκη, την όμορφη αυτή πόλη του Θερμαϊκού, όπου το 303 μαρτύρησε ο μεγαλομάρτυς του Χριστού και πολιούχος της πόλεως Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης. Υπήρξε γόνος ευγενούς και εύπορης οικογένειας, αλλά από πολύ νωρίς κυριεύτηκε από τον θείο έρωτα που τον παρακίνησε να εγκαταλείψει όχι μόνο την πατρίδα του, αλλά και τον πλούτο και τις ανέσεις που απολάμβανε. Έτσι αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη και κατέφυγε στην Αίγυπτο που ήταν ο κατ’εξοχήν τόπος του αναχωρητισμού. Εκεί εγκαταστάθηκε στη Σκήτη της ερήμου και αφού ενεδύθη το αγγελικό σχήμα, έζησε επί πέντε συνεχή έτη κάτω από σκληρές συνθήκες διαβίωσης μαζί με λαμπρούς Πατέρες που διέλαμψαν την εποχή εκείνη, μιμούμενος την αυστηρή ασκητική τους διαβίωση. Κατόπιν αναζητώντας την τελειότητα της κατά Χριστόν ασκήσεως αναχώρησε για την Παλαιστίνη, όπου εγκαταβίωσε σε σπήλαιο της ερήμου του Ιορδάνη για άλλα πέντε χρόνια (337-382), υποβάλλοντας τον εαυτό του σε πολλές δοκιμασίες. Όμως στην περιοχή επικρατούσε μεγάλη ξηρασία, η οποία σε συνδυασμό και με το τραχύ κλίμα επηρέασαν αρνητικά την υγεία του. Έτσι ασθένησε βαρύτατα και προσβλήθηκε από κίρρωση του ήπατος με συνεχή πυρετό. Τότε εναπόθεσε την ελπίδα του αποκλειστικά στον Θεό και κατέφυγε στα Ιεροσόλυμα, όπου κυρτωμένος πάνω στο ραβδί του επισκέφθηκε με ιδιαίτερη ευλάβεια τα ιερά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων. Εκεί συναντήθηκε και συνδέθηκε φιλικά με τον μετέπειτα βιογράφο του Μάρκο, ο οποίος εξασκούσε την τέχνη του καλλιγράφου. Ενδεικτικό είναι το πόσο μεγάλη εντύπωση, αλλά και θαυμασμό προκαλούσε στον φίλο και βιογράφο του, η περιφρόνηση που επιδείκνυε για τη βαρύτατη ασθένειά του, ενώ ταυτόχρονα έχοντας εναποθέσει την ελπίδα του στον Πανοικτίρμονα Θεό, αρνείτο κάθε παροχή βοήθειας, όταν προσερχόταν στον Πανίερο Ναό της Αναστάσεως και στα άλλα ιερά προσκυνήματα. 


Αυτό όμως που τον στεναχωρούσε ιδιαίτερα, ήταν το γεγονός ότι η περιουσία του δεν είχε πουληθεί και δεν είχε διανεμηθεί ακόμη στους φτωχούς. Γι’ αυτό και παρακάλεσε τον Μάρκο να μεταβεί στη Θεσσαλονίκη για να διαμοιράσει με τους αδελφούς του Αγίου την πατρική περιουσία. Φτάνοντας ο Μάρκος στη γενέτειρα του Αγίου Πορφυρίου και έχοντας μαζί του και την έγγραφη εξουσιοδότηση που του είχε δώσει, πούλησε όλη την κτηματική περιουσία στα αδέλφιά του, ενώ μαζί του πήρε τα ενδύματα, τα ασημικά και τα χρυσά νομίσματα. Επιστρέφοντας κατόπιν στα Ιεροσόλυμα, βρήκε τον ενάρετο και ελεήμονα Πορφύριο εντελώς υγιή και πλήρως θεραπευμένο από την ασθένειά του, αφού όπως του διηγήθηκε κατά τη διάρκεια μιας αγρυπνίας, όπου τον έπιασε αφόρητος πόνος στο συκώτι, είδε σε όραμα τον ευγνώμονα Ληστή να κατεβαίνει κατ’ εντολήν του Σωτήρος Χριστού από τον Σταυρό και να τον οδηγεί προς τον Εσταυρωμένο Κύριο, ο Οποίος στη συνέχεια του παρέδωσε το Τίμιο Ξύλο για να το διαφυλάξει. Όταν συνήλθε από την εκστατική αυτή εμπειρία, είχε πλήρως αποκατασταθεί η υγεία του. Μετά από αυτή τη θαυμαστή αποκάλυψη συνδέθηκε ο Μάρκος ακόμη πιο στενά με τον Άγιο, ο οποίος διακρινόταν για την πραότητα, την ευσπλαχνία, την απλότητα, την ταπεινοφροσύνη και την αμνησικακία του, αλλά και για τον αληθινό του λόγο, όπως και για το ιδιαίτερό του χάρισμα να ερμηνεύει και τα πιο δυσνόητα χωρία της Αγίας Γραφής. Επιπλέον όσα χρήματα του έφερε ο Μάρκος από την πατρική του περιουσία, τα μοίρασε στους φτωχούς των Ιεροσολύμων και στα μοναστήρια της Αιγύπτου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος από τα ασημικά το μεταποίησε σε ιερά σκεύη. Παράλληλα για να εξασφαλίσει τα αναγκαία για την επιβίωσή του, επιδόθηκε στην τέχνη του βυρσοδέψη, ακολουθώντας πιστά το παράδειγμα του θεηγόρου Αποστόλου Παύλου, ο οποίος εργαζόταν με τα ίδια του τα χέρια, διδάσκοντας: «Ἐργάζεσθε ταῖς ἰδίαις χερσίν ὑμῶν…, ἵνα μηδενός χρείαν ἔχητε» (Α΄ Θεσ. Δ΄ 11-12).
Στο μεταξύ μόλις πληροφορήθηκε ο επίσκοπος των Ιεροσολύμων Πραΰλιος την ενάρετη πολιτεία και την πνευματική του ακτινοβολία, τον χειροτόνησε σε ηλικία σαράντα πέντε ετών πρεσβύτερο παρά τη θέλησή του. Επιπλέον του εμπιστεύτηκε τη φύλαξη του Τιμίου Σταυρού, γεγονός που επιβεβαίωσε περίτρανα το θαυμαστό όραμα που είχε δει, σύμφωνα με το οποίο οδηγήθηκε στον Κύριο από τον ευγνώμονα Ληστή, που είχε κατεβεί από τον Σταυρό, ο δε Κύριος του είπε: «λάβε αυτό το ξύλο και φύλαξέ το». Έχοντας έτσι το υψηλό αξίωμα του σταυροφύλακος και ακολουθώντας αυστηρή εγκράτεια στη ζωή του, επιδόθηκε με όλες του τις δυνάμεις στην ιερατική του διακονία. Όμως μετά από τρία χρόνια, το 395, εκοιμήθη ο επίσκοπος Γάζης Αινείας και οι ολιγάριθμοι χριστιανοί άρχισαν να συσκέπτονται για το ποιος θα αναλάβει την κενή επισκοπική θέση. Το όλο θέμα προκάλεσε φιλονικίες και μεγάλη αναταραχή αναφορικά με την επιλογή του προσώπου. Γι’ αυτό και απέστειλαν αντιπροσωπεία από κληρικούς και λαϊκούς στον επίσκοπο Καισαρείας Ιωάννη, στον οποίο ο Κύριος υπέδειξε τον Πορφύριο ως τον πλέον κατάλληλο για το επισκοπικό αξίωμα. Κατόπιν απέστειλε επιστολή στον επίσκοπο Ιεροσολύμων Πραΰλιο για να την επιδώσει στον πρεσβύτερο Πορφύριο, με το αίτημα να ερμηνεύσει ένα δύσκολο χωρίο της Αγίας Γραφής. Λαμβάνοντας όμως ο ταπεινόφρων και ελεήμων Πορφύριος την επιστολή του επισκόπου Καισαρείας Ιωάννου, κατάλαβε ποιο ήταν το σχέδιο και το θέλημα του Θεού, αφού την προηγούμενη νύχτα είδε τον Κύριο να του λέει ότι την παρακαταθήκη που του εμπιστεύτηκε, πρέπει και να την αποκαταστήσει, ενώ προσκάλεσε τον Μάρκο να πάνε να προσκυνήσουν τους Αγίους Τόπους και τον Τίμιο Σταυρό. Όταν έφθασαν στην Καισάρεια, διαδόθηκε ταχύτατα ο ερχομός των δύο ανδρών. Μόλις πληροφορήθηκε ο επίσκοπος Ιωάννης την άφιξή τους, κάλεσε τον Πορφύριο σε δείπνο, προτού ξεκινήσει η αγρυπνία της Κυριακής. Το πρωί όμως παρά τα αλλεπάλληλα δάκρυα και τη διαμαρτυρία του, αφού θεωρούσε τον εαυτό του ανάξιο για το επισκοπικό αξίωμα, χειροτονήθηκε επίσκοπος των Γαζαίων. 


Μετά από μία ημέρα και αφού διανυκτέρευσε στη Διόσπολη, έφθασε στη Γάζα ύστερα από πολλές θλίψεις και ταλαιπωρίες, αφού στην περιοχή κατοικούσαν φανατικοί ειδωλολάτρες, οι οποίοι για να εμποδίσουν την είσοδο του Αγίου στην ειδωλολατρική πόλη, σκόρπισαν στους δρόμους αγκάθια και σκουπίδια που καιόμενα ανέδιδαν φοβερούς καπνούς και ανυπόφορη δυσοσμία. Ο σοφός και πράος όμως ποιμενάρχης της Γάζας δεν δυσανασχέτησε, αλλά υπακούοντας στο θέλημα του Θεού κατευθύνθηκε στο επισκοπείο της πόλεως για να αρχίσει την επισκοπική του διακονία στους ολιγάριθμους χριστιανούς. Την περίοδο όμως της άφιξης του Αγίου η πόλη δοκιμαζόταν από φοβερή ανομβρία, την οποία οι ειδωλολάτρες κάτοικοι απέδωσαν στον ερχομό του επισκόπου Πορφυρίου. Παρά τις θυσίες και τις προσευχές τους στο Μαρνείο που ήταν το ειδωλολατρικό ιερό του Μάρνα, τον οποίο τιμούσαν ως υπέρτατο Θεό και ταυτιζόταν με τον θεό Δία και μάλιστα τον Κρηταγενή, δεν κατέστη δυνατόν να βρέξει στον τόπο, ενώ οι κάτοικοι άρχισαν να αντιμετωπίζουν και το πρόβλημα της πείνας. Τότε ο θεοφόρος και φιλεύσπλαχνος επίσκοπος όρισε νηστεία και αφού τέλεσε αγρυπνία, το πρωί κατευθύνθηκε λιτανευτικά αρχικά προς την αρχαία εκκλησία που είχε ανεγείρει ο επίσκοπος Ασκληπάς και στη συνέχεια προς το Μαρτύριο του πολιούχου της πόλεως Αγίου μάρτυρος Τιμοθέου που ήθλησε στη Γάζα μαζί με τους μάρτυρες Αγάπιο και Θέκλα από τη Βιζύη της Θράκης το 304 κατά τον μεγάλο διωγμό του Διοκλητιανού. Αφού αναπέμφθηκαν δεήσεις και έγιναν γονυκλισίες, ο Θεός έλυσε το πρόβλημα της ανομβρίας και επανέλαβε το θαύμα του Προφήτου Ηλιού, φέρνοντας στον ειδωλολατρικό τόπο την ευεργετική βροχή και μάλιστα με τέτοια ένταση σαν να έπεφτε χαλάζι. Βλέποντας το θαύμα μερικοί από τους ειδωλολάτρες, μεταστράφηκαν στον χριστιανισμό και αναφώνησαν: «Ὁ Χριστός εἶναι ὁ μόνος Θεός. Αὐτός μόνος ἐνίκησε». 


Όμως οι φανατισμένοι ειδωλολάτρες δεν σταμάτησαν τις διώξεις και τις βίαιες επιθέσεις εναντίον του ταπεινού και φιλεύσπλαχνου επισκόπου της Γάζας, καθώς και του ολιγάριθμου ποιμνίου του. Έτσι ένας θεοσεβής υπηρέτης του Αγίου, ονόματι Βαρωχάς, τον οποίο ο φιλόστοργος Άγιος Πορφύριος περιέθαλψε στο σπίτι του και τον θεράπευσε με τη βοήθεια του Χριστού, διότι βρισκόταν σε μεγάλο κίνδυνο, λογομάχησε μία ημέρα με κάποιον ειδωλολάτρη που χρωστούσε ένα χρηματικό ποσό και ήθελε να αναβάλει τη λήξη της προθεσμίας. Ο Βαρωχάς υπέστη τότε άγριο ξυλοδαρμό και μισοπεθαμένος οδηγήθηκε σε ερημικό τόπο, όπου την άλλη ημέρα τον βρήκε ο διάκονος Κορνήλιος και τον μετέφερε στην πόλη. Μόλις όμως οι φανατικοί ειδωλολάτρες αντιλήφθηκαν ότι ένας νεκρός εισέρχεται στη Γάζα, αφού το γεγονός αυτό αποτελούσε βεβήλωση, άρχισαν να χτυπούν τον Κορνήλιο, ενώ τον Βαρωχά έσερναν δεμένο από το πόδι. Πληροφορηθείς ο μακάριος επίσκοπος των Γαζαίων τα θλιβερά αυτά γεγονότα, μετέβη αμέσως στον τόπο και αφού σήκωσαν τον Βαρωχά, πήγαν στην εκκλησία και τέλεσαν αγρυπνία για την άμεση θεραπεία του. Τότε ο Θεός θεράπευσε τον βαριά τραυματισμένο Βαρωχά, ο οποίος ακούγοντας τους άρχοντες να διαμαρτύρονται με φωνές για τη μεταφορά του στην πόλη ως νεκρού, αλλά και τις ύβρεις εναντίον του αμνησίκακου και ελεήμονος επισκόπου Πορφυρίου, άρπαξε ένα ξύλο και άρχισε να χτυπάει όσους ήταν παρόντες, παρόλο που ο σοφός ιεράρχης τους νουθετούσε να μην οργίζονται. Το γεγονός αυτό έτρεψε τους ειδωλολάτρες άρχοντες σε φυγή και έκτοτε δεν μπορούσαν ούτε το όνομά του να αναφέρουν. Ενδεικτικό είναι ότι τόσο ο θεοσεβής υπηρέτης Βαρωχάς όσο και ο Μάρκος, ο πιστός αυτός συνοδοιπόρος και φίλος του Αγίου, χειροτονήθηκαν διάκονοι από τον πράο και φιλεύσπλαχνο ιεράρχη του Χριστού. 

Όμως ο Άγιος Πορφύριος βλέποντας ότι η επιθετική στάση των ειδωλολατρών απέναντι στους χριστιανούς συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση, αποφάσισε να στείλει τον Μάρκο στην Κωνσταντινούπολη για να ζητήσει από τον αυτοκράτορα, αλλά και με τη μεσολάβηση του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου να καταστραφούν οι ειδωλολατρικοί ναοί της Γάζας και κυρίως το περίφημο Μαρνείο. Έτσι κατόρθωσε μέσω και των σχετικών επιστολών του να πείσει τον αυτοκράτορα Αρκάδιο να εκδώσει διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο έπρεπε να κλείσουν όλοι οι ειδωλολατρικοί ναοί της πόλεως των Γαζαίων. Επιστρέφοντας ο Μάρκος στη Γάζα ενημέρωσε τον Άγιο για τα γενόμενα και τις σχετικές αποφάσεις, ενώ μόλις γνωστοποιήθηκε στους τοπικούς άρχοντες το εκδοθέν σχετικό διάταγμα, έκλεισαν όλοι οι ειδωλολατρικοί ναοί εκτός από το Μαρνείο, το οποίο συνέχισε τη λειτουργία του. 

Στο μεταξύ μία επιφανής γυναίκα, ονόματι Αιλιάς, η οποία ήταν έγκυος, κινδύνευε να χάσει το βρέφος της, το οποίο δεν έβγαινε φυσιολογικά, αφού είχε βγει μόνο το ένα χέρι του και αδυνατούσε να βγει και το υπόλοιπο σώμα. Μπροστά σ’ αυτόν τον κίνδυνο οι ειδωλολάτρες γονείς, αλλά και ο σύζυγός της πρόσφεραν θυσίες στους θεούς τους για την επίλυση του προβλήματος, ενώ μία ευσεβής γυναίκα προσευχόταν ένδακρυς στον Θεό για τη σωτηρία της μητέρας και του βρέφους της. Όταν ο Άγιος Πορφύριος είδε τη γυναίκα μέσα στον ναό να προσεύχεται και να παρακαλεί τον Θεό, της είπε να πάει να βρει τους γονείς και τον άνδρα της Αιλιάδας και να τους ενημερώσει ότι στην πόλη υπάρχει ένας άριστος ιατρός που μπορεί να τη θεραπεύσει, με την απαραίτητη όμως προϋπόθεση ότι θα μείνουν πιστοί σ’αυτόν και δεν θα τον περιφρονήσουν. Κατόπιν της είπε να πάει στην έγκυο γυναίκα και να της πει ενώπιον όλων ότι ο Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος θα τη θεραπεύσει και εάν πιστέψει σ’ Αυτόν, τότε θα ζήσει. Η πιστή γυναίκα ακολουθώντας την προτροπή του Αγίου ενημέρωσε τους οικείους της Αιλιάδας και τότε αυτοί έπραξαν όλα όσα είχε πει ο ιεράρχης του Χριστού, ενώ μόλις αποκάλυψε το όνομα του Κυρίου, ως του μόνου αληθινού Θεού, η έγκυος γυναίκα γέννησε το βρέφος φυσιολογικά. Το θαυμαστό αυτό γεγονός έκανε τους παριστάμενους να αναφωνήσουν ότι Μέγας είναι ο Θεός των χριστιανών, ενώ κατόπιν έλαβαν όλοι το χριστιανικό βάπτισμα από τον θεοφόρο επίσκοπο του Χριστού, το δε βρέφος έλαβε το όνομα Πορφύριος. 

Η αύξηση όμως του αριθμού των χριστιανών εξαγρίωσε τους φανατισμένους ειδωλολάτρες, οι οποίοι συνέχισαν τους προπηλακισμούς και τις αδικίες απέναντι στον χριστιανικό πληθυσμό της πόλεως. Γι’ αυτό και ο φιλόστοργος και πράος επίσκοπος των Γαζαίων αναγκάσθηκε να μεταβεί στην Καισάρεια, όπου άρχισε να παρακαλεί τον επίσκοπο Ιωάννη να αποδεχθεί την παραίτησή του. Ο Ιωάννης όμως τον προέτρεψε να κάνει υπομονή και να παραμείνει στην επισκοπή του. Τότε ο Άγιος Πορφύριος του ζήτησε να μεταβούν μαζί στην Κωνσταντινούπολη για να ζητήσουν από τον αυτοκράτορα την καταστροφή των ειδωλολατρικών ναών. Κατά τη μετάβασή τους στη Βασιλεύουσα σταμάτησαν στη Ρόδο και αναζήτησαν τον ενάρετο και σοφό μοναχό Προκόπιο, ο οποίος είχε το προορατικό χάρισμα. Όταν τον επισκέφθηκαν στο ασκητήριό του, τους ενθάρρυνε και τους καθοδήγησε πνευματικά, συμβουλεύοντάς τους ότι ο Θεός δεν θα τους εγκαταλείψει. Τους είπε μάλιστα ότι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα τους στείλει στη βασίλισσα Ευδοξία μέσω του κουβικουλάριου της που ονομάζεται Αμάντιος. Η Ευδοξία θα τους δεχθεί κατόπιν με ιδιαίτερη χαρά, η οποία θα πολλαπλασιαστεί, όταν της αναγγείλουν ότι το παιδί που θα γεννήσει θα είναι αγόρι, ενώ τους διαβεβαίωσε ότι το αίτημά τους θα έχει αίσια έκβαση. 

Έτσι όταν έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη, συνάντησαν τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο και τον ενημέρωσαν για τον σκοπό της επίσκεψής τους. Εκείνος τους τόνισε ότι δεν μπορεί να μιλήσει για το αίτημά τους στον αυτοκράτορα, διότι η βασίλισσα Ευδοξία έχει μεταφέρει την οργή που έχει απέναντι του και στον αυτοκράτορα, ενώ τους υποσχέθηκε ότι την υπόθεσή τους θα την αναθέσει στον κουβικουλάριο Αμάντιο, όπως και έγινε. Έτσι ο ευσεβής αυτός άνθρωπος ανέλαβε να μεσολαβήσει στην πανίσχυρη βασίλισσα, η οποία θα τους δεχόταν την επόμενη ημέρα. Έχοντας λοιπόν ελπίδα στον Θεό οδηγήθηκαν οι δύο επίσκοποι, ο Γάζης Πορφύριος και ο Καισαρείας Ιωάννης, στην Ευδοξία, η οποία τους υποδέχθηκε με συμπάθεια, ενώ τους ζήτησε να προσευχηθούν στον Κύριο για να γεννήσει χωρίς προβλήματα. Η βασίλισσα άκουσε με προσοχή τη δύσκολη και επικίνδυνη κατάσταση που βιώνουν οι χριστιανοί της Γάζας από την εχθρική στάση των ειδωλολατρών και έδωσε τη συγκατάθεσή της να μιλήσει στον αυτοκράτορα για το αίτημα τους, ώστε να διασωθεί ο χριστιανισμός στην περιοχή. Μόλις όμως ενημερώθηκε ο αυτοκράτορας από τη βασίλισσα για το αίτημα της καταστροφής των ειδωλολατρικών ναών της Γάζας, δυσανασχέτησε ισχυριζόμενος ότι με την ικανοποίηση αυτού του αιτήματος θα υπάρξει οικονομική απώλεια, αφού οι ειδωλολάτρες θα φύγουν και δεν θα συνεισφέρουν πλέον στα δημόσια έσοδα της πόλεως. Η βασίλισσα ενημέρωσε τότε τους δύο επισκόπους για τη δυσάρεστη αυτή εξέλιξη, αλλά τόνισε ότι με τη βοήθεια του Θεού θα εκπληρωθεί το αίτημά τους. Η χαρά της όμως ήταν απερίγραπτη, όταν ο σοφός ιεράρχης των Γαζαίων της προείπε τη γέννηση του γιου της. Γι’ αυτό και υποσχέθηκε ότι στην περίπτωση που θα εκπληρωθεί αυτή η πρόρρηση, θα ικανοποιήσει όλα όσα ζητούν οι δύο επίσκοποι, ενώ θα αναλάβει να ανεγείρει μεγάλο χριστιανικό ναό στο κέντρο της πόλεως της Γάζας. Μετά από λίγες ημέρες η βασίλισσα Ευδοξία γέννησε αγόρι που έλαβε το όνομα Θεοδόσιος, ο οποίος αργότερα εξελέγη αυτοκράτορας (408-450). Το νεογέννητο βρέφος και τη μητέρα του ευλόγησαν οι δύο επίσκοποι, ενώ κατόπιν η βασίλισσα τους ζήτησε να συντάξουν μία ικετήρια επιστολή με όλα τα αιτήματά τους και να την επιδώσουν σ’ αυτόν που θα κρατά το βρέφος κατά την ημέρα του βαπτίσματός του. Έτσι όταν έφτασε η ευφρόσυνη και ευλογημένη ημέρα της βαπτίσεως του μελλοντικού αυτοκράτορα Θεοδοσίου, όπου η πόλη είχε στολιστεί περίλαμπρα και ανέμενε το χαρμόσυνο αυτό γεγονός, επιδόθηκε στον αυτοκράτορα Αρκάδιο η ικετήρια επιστολή, η οποία όταν αναγνώσθηκε, έδωσε τελικά τη συγκατάθεσή του για την εκπλήρωση όλων των αιτημάτων. Μάλιστα με βάση αυτή την επιστολή συντάχθηκε και υπογράφηκε αυτοκρατορική διαταγή, την οποία κλήθηκε να εκτελέσει ένας ευσεβής άνθρωπος από το αυτοκρατορικό συμβούλιο που ονομαζόταν Κυνήγιος. Κατόπιν και αφού παρέμειναν οι δύο επίσκοποι στην Κωνσταντινούπολη για τις άγιες ημέρες του Πάσχα και της Διακαινησίμου, τους αποχαιρέτησαν η βασίλισσα και ο σύζυγός της, δίνοντάς τους πλούσια δώρα και μεγάλα χρηματικά ποσά. 


Κατά την επιστροφή τους οι δύο επίσκοποι πέρασαν από τη Ρόδο και ζήτησαν από τον καραβοκύρη να μείνουν λίγες ώρες στο νησί για να έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν και πάλι τον προορατικό ασκητή Προκόπιο. Ο καραβοκύρης όμως ήταν αντίθετος σε κάτι τέτοιο, ισχυριζόμενος ότι ο άνεμος είναι πολύ ευνοϊκός για το θαλάσσιο ταξίδι. Έτσι αναχώρησαν από τη Ρόδο, αλλά μετά από δύο ημέρες ξέσπασε φοβερή κακοκαιρία, ενώ στη θάλασσα επικρατούσε τρικυμία. Κατά τη διάρκεια αυτής της σφοδρής θαλασσοταραχής ο Άγιος Πορφύριος είδε στον ύπνο του τον ασκητή Προκόπιο, ο οποίος του τόνισε την ανάγκη κατηχήσεως του καραβοκύρη στην ορθή χριστιανική πίστη, διότι ανήκε στην αιρετική κακοδοξία του Αρείου. Έτσι τον έπεισαν να αρνηθεί την αίρεση του αρειανισμού για να σωθεί τόσο ο ίδιος όσο και το πλοίο μέσα στην τρικυμιώδη θάλασσα. Αφού αποδέχθηκε τη χριστιανική αλήθεια και κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων, ηρέμησε η θάλασσα και μετά από τέσσερις ημέρες έφτασαν στο επίνειο της Γάζας που ονομάζεται Μαϊουμά. 


Εκεί οι δύο επίσκοποι έγιναν δεκτοί με ύμνους από τους χριστιανούς που ήρθαν για να τους προϋπαντήσουν. Το πλήθος των χριστιανών που συγκεντρώθηκε, κατευθύνθηκε στην πόλη της Γάζας, όπου στην περιοχή Σταυροδρόμι υπήρχε το άγαλμα της Αφροδίτης, την οποία τιμούσαν ιδιαιτέρως οι γυναίκες, επειδή θεωρείτο ότι φανέρωνε τον άνδρα που ήθελαν να παντρευτούν. Στην πραγματικότητα όμως το γεγονός αυτό αποτελούσε δαιμονική πλάνη. Μόλις όμως οι χριστιανοί κρατώντας τον Τίμιο Σταυρό έφθασαν στον χώρο, όπου υπήρχε το ειδωλολατρικό άγαλμα, αυτό συνετρίβη και τα σπασμένα του κομμάτια τραυμάτισαν βαρύτατα δύο ειδωλολάτρες. Το θαυμαστό αυτό γεγονός συγκλόνισε σε τέτοιο βαθμό πολλούς διώκτες της χριστιανικής πίστεως, ώστε κατόπιν συναριθμήθηκαν στο ποίμνιο της Εκκλησίας του Χριστού. Μετά από μερικές ημέρες έφθασε στη Γάζα ο αυτοκρατορικός μάγιστρος, ονόματι Κυνήγιος, έχοντας μαζί του ισχυρή συνοδεία, για να τους αναγνώσει το αυτοκρατορικό διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο έπρεπε να καταστραφούν οι οκτώ ειδωλολατρικοί ναοί και να παραδοθούν στη φωτιά. Έτσι μέσα σε δέκα ημέρες καταστράφηκαν όλα τα ειδωλολατρικά ιερά της πόλεως των Γαζαίων, εκτός από το περίφημο Μαρνείο που θεωρείτο ως το πιο ένδοξο ιερό όλου του κόσμου. Κατόπιν άρχισαν να συσκέπτονται για το πώς θα καταστρέψουν τον μεγάλο αυτόν ειδωλολατρικό ναό της πόλεως που ήταν αφιερωμένος στον Κρηταγενή Δία. Τότε ο Άγιος κήρυξε νηστεία και προσευχή στον λαό για να τους αποκαλύψει ο Κύριος με ποιον τρόπο έπρεπε να ενεργήσουν. Κατά τη διάρκεια λοιπόν της λατρευτικής τους συνάξεως ένα επτάχρονο παιδί άρχισε να φωνάζει, λέγοντας στη συριακή γλώσσα ότι θα πρέπει να κάψουν εκ θεμελίων τον εσωτερικό ναό, διότι έχουν γίνει ανθρωποθυσίες, ενώ κατόπιν θα πρέπει να ανεγείρουν χριστιανικό ναό. Τόνισε μάλιστα ότι τα λεγόμενά του δεν προέρχονται από αυτό το ίδιο, αλλά μέσα του μιλάει ο ίδιος ο Χριστός. Ενδεικτικό είναι ότι αυτά που ακούστηκαν, επιβεβαιώθηκαν τόσο από τη μητέρα του όσο και από το ίδιο το παιδί για δεύτερη φορά, αφού επανέλαβε με ξεχωριστή παρρησία, χρησιμοποιώντας μάλιστα και την ελληνική γλώσσα, όσα είχε πει πρωτύτερα. Ακούγοντας αυτά ο σοφός και ενάρετος ιεράρχης των Γαζαίων έμεινε άναυδος, όταν πληροφορήθηκε ότι τόσο η μητέρα όσο και το επτάχρονο παιδί της δεν γνώριζαν την ελληνική γλώσσα. Όμως τα θαυμαστά γεγονότα συνεχίστηκαν, όταν στην πρόθεση του Αγίου να δώσει τρία νομίσματα στη μητέρα, το παιδί την προέτρεψε να μην δεχθεί αυτό το δώρο, αφού η δωρεά του Θεού δεν ανταλλάσσεται με τίποτα. Την επόμενη ημέρα πυρπολήθηκε το Μαρνείο και δημεύτηκαν τα υπάρχοντα των επιφανών ειδωλολατρών, οι οποίοι στο μεταξύ είχαν διαφύγει, ενώ ένας ειδωλολάτρης αξιωματούχος που ήταν αντίθετος με την καταστροφή του ειδωλολατρικού ναού, βρήκε ακαριαίο θάνατο από ένα ξύλο που καιγόταν και έπεσε πάνω του. 

Μετά την πυρπόληση του Μαρνείου και την καταστροφή όλων των ειδωλολατρικών βιβλίων και αντικειμένων, πολλοί από τους ειδωλολάτρες ασπάσθηκαν τη χριστιανική πίστη και αφού κατηχήθηκαν από τον σωτηριώδη λόγο του Αγίου Πορφυρίου, έλαβαν και το άγιο βάπτισμα. Στο μεταξύ ο Άγιος αποφάσισε να ασχοληθεί με την ανέγερση του νέου περίλαμπρου χριστιανικού ναού, αφού για τον σκοπό αυτό είχε λάβει χρήματα από τη βασίλισσα Ευδοξία, η οποία είχε αποστείλει και τα σχετικά σχέδια, ενώ υπήρχε η διαβεβαίωση ότι θα αποσταλούν κίονες και μάρμαρα για τον μεγαλοπρεπή αυτόν ναό. Κατόπιν σύσσωμος ο λαός επιδεικνύοντας μεγάλη προθυμία, επιδόθηκε στο άνοιγμα και τον καθαρισμό των θεμελίων, ενώ όλοι καθώς έσκαβαν, αναφώνησαν: «ὁ Χριστός ἐνίκησε»! Αλλά η ζωντανή παρουσία του Θεού επιβεβαιώθηκε και από το θαύμα της διασώσεως τριών παιδιών, τα οποία στην προσπάθειά τους να πιουν νερό από ένα πηγάδι, έπεσαν μέσα σ’ αυτό, αλλά κατόπιν βρέθηκαν σώα και αβλαβή, φέροντας μάλιστα πάνω τους σημάδια με το σχήμα του σταυρού. 

Την εποχή όμως αυτή έφθασε στη Γάζα μία γυναίκα από την Αντιόχεια που ονομαζόταν Ιουλία, η οποία ανήκε στη μιαρή αίρεση των Μανιχαίων και προσπαθούσε να προσελκύσει στη αιρετική αυτή κακοδοξία τους νεοφώτιστους χριστιανούς, προσφέροντάς τους μάλιστα και χρήματα. Μόλις πληροφορήθηκε ο Άγιος την εμφάνιση και δράση αυτής της γυναίκας, την κάλεσε και της ζήτησε να εγκαταλείψει την αιρετική της κακοδοξία. Εκείνη όμως του ζήτησε να διεξάγουν δημόσια συζήτηση για αυτά που πιστεύει ο καθένας. Όταν άρχισε ο διάλογος, ο θεοπρόβλητος ιεράρχης της Γάζας διακρίθηκε για την ένθεη σοφία και την πειστική επιχειρηματολογία του ως αμετακίνητος θεματοφύλακας των ορθοδόξων δογμάτων της Εκκλησίας, ενώ η μιαρή μάγισσα Ιουλία άρχισε να βλασφημεί το όνομα του Θεού. Το γεγονός αυτό εξώθησε τον πράο και αμνησίκακο επίσκοπο Πορφύριο να της πει ότι ο Θεός ως Δημιουργός της κτίσεως θα φιμώσει το στόμα της για να σταματήσει να βλασφημεί. Με το άκουσμα αυτών των λόγων η Ιουλία άρχισε να τρέμει και να αλλοιώνεται το πρόσωπό της και αφού έμεινε για αρκετή ώρα άφωνη και ακίνητη, παρέδωσε την ψυχή της. Η θαυμαστή αυτή επέμβαση του Θεού εξέπληξε πολλούς, ενώ όσοι ήταν πιστοί ακόλουθοι της μιαρής αυτής γυναίκας, ζήτησαν συγχώρηση από τον σοφό ιεράρχη του Χριστού, επειδή κατάλαβαν ότι είχαν πέσει σε πλάνη. Τότε ο «τῶν κακοδόξων ἰσχυρότατος διώκτης» Άγιος Πορφύριος τους κατήχησε στην ορθή χριστιανική πίστη και κατόπιν βαπτίσθηκαν στο όνομα της Αγίας Τριάδος. Στο μεταξύ οι εργασίες ανοικοδόμησης του νέου χριστιανικού ναού διήρκησαν πέντε χρόνια και ανήμερα της εορτής του Πάσχα τελέσθηκαν με κάθε επισημότητα τα εγκαίνια του περικαλλούς ναού που ονομάσθηκε Ευδοξιανή από το όνομα της βασίλισσας Ευδοξίας. Στο ευφρόσυνο αυτό γεγονός συμμετείχαν όλοι οι μοναχοί της περιοχής, ενώ πολυάριθμοι ήταν εκείνοι που έφθαναν στη Γάζα για να θαυμάσουν το κάλλος και το μέγεθος του ναού. Παράλληλα ο θεοφόρος ιεράρχης των Γαζαίων επιδόθηκε σε γενναιόδωρες ελεημοσύνες, ενώ ενθάρρυνε τους χριστιανούς να παραμείνουν ακλόνητοι στην ορθή χριστιανική πίστη. 

Βλέποντας όμως οι ειδωλολάτρες την αύξηση του αριθμού των χριστιανών αναζητούσαν διαρκώς αφορμές για ταραχές και συγκρούσεις με απώτερο σκοπό την εκδίωξη και εξόντωση των χριστιανών. Έτσι μία κτηματική διαφορά έδωσε το έναυσμα για να προκληθεί σφοδρή αναταραχή που είχε ως συνέπεια να εξαγριωθούν οι ειδωλολάτρες και να φονευθούν επτά χριστιανοί, ενώ άρχισαν να αναζητούν με άγριες διαθέσεις και τον Άγιο Πορφύριο. Μόλις όμως πληροφορήθηκε ο ίδιος τη λυσσαλέα αυτή εξέγερση εναντίον του, αλλά και εναντίον όλων των χριστιανών αποφάσισε να εγκαταλείψει το επισκοπείο, το οποίο στη συνέχεια υπέστη βανδαλισμούς από την αγριότητα των φανατισμένων ειδωλολατρών. Μία ορφανή κοπέλα, ονόματι Σαλαφθά, η οποία επιθυμούσε να γίνει χριστιανή, πρόσφερε προσωρινά καταφύγιο και τροφή στον ποιμενάρχη της Γάζας μέχρι να κοπάσει ο θόρυβος που είχε προκληθεί από την εξέγερση των ειδωλολατρών. Όταν αποκαταστάθηκε η ηρεμία και η τάξη στην πόλη, ο Άγιος κάλεσε τη Σαλαφθά, η οποία παρουσιάσθηκε μαζί με τη θεία της ενώπιον του, επαναλαμβάνοντας την επιθυμία της να γίνουν και οι δύο γυναίκες χριστιανές. Αφού κατηχήθηκαν κατάλληλα, όπως και η γιαγιά της, αξιώθηκαν και οι τρεις να λάβουν το άγιο βάπτισμα, ενώ η Σαλαφθά έχοντας ενωθεί με τον Νυμφίο Χριστό, έζησε ασκητικά μέχρι την οσιακή της κοίμηση. 


Ο σοφός και ενάρετος ποιμενάρχης των Γαζαίων έζησε μερικά ακόμη χρόνια, συμβάλλοντας και στην υπεράσπιση της ορθοδόξου πίστεως κατά της πελαγιανής αιρέσεως, ενώ συμμετείχε στη Σύνοδο της Διοσπόλεως το 415. Μόλις όμως ασθένησε, συνέγραψε διαθήκη, στην οποία διασφάλιζε τις ελεημοσύνες για τους φτωχούς και τη φιλοξενία για τους ξένους, ενώ εμπιστευόταν όλο τον χριστιανικό λαό στον Θεό. Εκοιμήθη στις 26 Φεβρουαρίου του έτους 420 που είναι η ημέρα εορτασμού της πάντιμης μνήμης του από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας, έχοντας διαποιμάνει θεοφιλώς την Επισκοπή της Γάζας επί 25 σχεδόν συναπτά έτη ως φιλόστοργος ποιμενάρχης, φωτεινός οδοδείκτης και φλογερός πολέμιος της πλάνης των ειδώλων. Σύμφωνα με σχετική αναφορά του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μαραθώνος κ. Μελίτωνος (Καβατσικλή) ο τάφος του Αγίου Πορφυρίου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του ομωνύμου βυζαντινού Ιερού Ναού στην πόλη της Γάζας, ο οποίος χρονολογείται από τον 12ο αιώνα, ενώ γύρω από αυτόν υπάρχει το κοιμητήριο των Ορθοδόξων. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εικονογραφία του Αγίου με αρχαιότερη την εικονογραφική απεικόνιση στο Μηνολόγιο του Βασιλείου Β΄ που χρονολογείται τον 11ο αιώνα, ενώ αξιόλογες είναι οι σωζόμενες τοιχογραφίες του Αγίου σε Μονές της Θεσσαλίας και συγκεκριμένα στα καθολικά των Μονών Μεταμορφώσεως Σωτήρος - Μεγάλου Μετεώρου (1552), Αγίου Βησσαρίωνος Δουσίκου Τρικάλων (1558) και Αγίου Δημητρίου Κομνηνείου Στομίου Λαρίσης (1758). Επίσης παλαιές εικονογραφικές απεικονίσεις του Αγίου έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί στις αγιορείτικες Μονές Δοχειαρίου (Καθολικό -1568), Βατοπεδίου (Παρεκκλήσιο Αγίου Δημητρίου - 1721), Ξηροποτάμου (Τράπεζα - 1859) και Χιλιανδαρίου (Καθολικό -19ος αιώνας), όπου υπάρχει και φορητή εικόνα του Αγίου του 1865. Πλούσια είναι και η υμνογραφία που συντάχθηκε προς τιμήν του θαυματουργού Επισκόπου Γάζης Αγίου Πορφυρίου, αφού η παλαιότερη Ακολουθία διαμορφώθηκε τον 14ο αιώνα, ενώ από το 1899 υπάρχει πλήρης Ακολουθία αγνώστου συντάκτου που αποτελούσε κτήμα του Ιερομονάχου Πορφυρίου του Ιβηρίτου. Πλήρη Ακολουθία προς τιμήν του Αγίου συνέθεσαν επίσης το 1987 ο Μοναχός Γεράσιμος ο Μικραγιαννανίτης, Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και το 2010 ο Ελλογιμώτατος Δρ. Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας, Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας. Αναπληρώσεις και συμπληρώματα στην Ακολουθία του Μηναίου υπάρχουν σε χειρόγραφη Ακολουθία του 1967, όπου γραφεύς είναι ο Ιερομόναχος Αδριανός ο Σιναΐτης, σε Ακολουθία του 1987, όπου η αναπλήρωση έγινε από τον Ιερομόναχο Αθανάσιο τον Σιμωνοπετρίτη και σε Ακολουθία του 1988, η οποία συνεπληρώθη από τον Κωνσταντίνο (νυν Κύριλλο) Κογεράκη τον εκ Κρήτης (νυν Μητροπολίτη Ρόδου), ο οποίος εποίησε και Παρακλητικό Κανόνα του Αγίου. 


Ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης τιμάται στο ομώνυμο Ιερό Ησυχαστήριο στην περιοχή του χωριού Γέρακας Ξάνθης, όπου το 1995 εγκαταστάθηκε μία μικρή γυναικεία αδελφότητα υπό την πνευματική καθοδήγηση της Γερόντισσας Άννης που ευλαβείτο ιδιαιτέρως τον Γέροντα Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη (1906-2 Δεκεμβρίου 1991), ο οποίος κατετάγη επισήμως στο αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις 27 Νοεμβρίου 2013 και στον οποίο έκτοτε είναι αφιερωμένο το Ιερό Ησυχαστήριο. Επίσης ο Άγιος τιμάται στο ομώνυμο παρεκκλήσιο που βρίσκεται ενσωματωμένο στον Ιερό Ενοριακό Ναό Αγίου Ανδρέου του Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής, ο οποίος θεμελιώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1980 υπό του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Διαυλείας κ. Αλεξίου (του μετέπειτα Μητροπολίτου Τρίκκης και Σταγών) και ιερατεύοντος του αοιδίμου Αρχιμανδρίτου π. Ιακώβου Λάμπρου (+18 Σεπτεμβρίου 1988). Σ’ αυτό το παρεκκλήσιο με πρωτοβουλία του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Πορφυρίου Δελλή, Προϊσταμένου του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής από το 1988, τιμούνται και όλοι οι φέροντες το όνομα «Πορφύριος» συνώνυμοι Άγιοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπως ο εκ Ρώμης Άγιος Πορφύριος ο από μίμων (15 Σεπτεμβρίου) που μαρτύρησε επί Ιουλιανού του Παραβάτη (360-363), ο εξ Εφέσου Άγιος Πορφύριος ο από μίμων (4 Νοεμβρίου) που μαρτύρησε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας επί Αυρηλιανού (270-275), ο εξ Ικονίου Άγιος Πορφύριος (21 Οκτωβρίου) που μαρτύρησε κατά τους χρόνους Λέοντος του Ισαύρου, ο Άγιος Πορφύριος (9 Νοεμβρίου) που μαρτύρησε επί Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 290, ο Άγιος Πορφύριος ο Στρατηλάτης (24 Νοεμβρίου) που μαρτύρησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 305, ο εξ Αντιοχείας της Πισιδίας Άγιος Πορφύριος, ο και δήμιος του Αγίου ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, ο οποίος μαρτύρησε στη Μαγνησία της Μ. Ασίας επί Σεβήρου (193-210), καθώς και ο νεοανακηρυχθείς Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης (2 Δεκεμβρίου). 


Ο «τοῦ Κυρίου μύστης καί θείου ζήλου πλησθείς» Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης ο θαυματουργός, ο οποίος αναδείχθηκε «φωστήρ φαεινότατος καί ἐκλογῆς σκεῦος ἔνθεον» έρχεται στη σημερινή πνευματικά αλλοτριωμένη εποχή μας για να μας διδάξει, να μας αφυπνίσει και να μας καθοδηγήσει πνευματικά στον δρόμο της εν Χριστῴ ζωής και σωτηρίας. Ας επικαλεστούμε λοιπόν τις πρεσβείες του, ώστε να αξιωθούμε και εμείς να ακολουθήσουμε στην επίγεια πορεία μας τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, Εκείνον που με τόσο ζήλο και αγάπη ακολούθησε και διηκόνησε ο φιλόστοργος και φιλάνθρωπος ιεράρχης των Γαζαίων, ο «τῶν πιστῶν σταθερός ποδηγέτης καί τῶν δογμάτων ἐποφθείς ὑπέρμαχος». 

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφία

· Βουλγαράκη Ηλία Αντ., Ο Επίσκοπος Γάζης Άγιος Πορφύριος ο Ιεραπόστολος, Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 1976.

· Μάρκου Διακόνου, Βίος και Ακολουθία του Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης, Εκδόσεις Επτάλοφος, Αθήναι 1991.

· Μάρκου Διακόνου, Βίος Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης, Εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2003.

Εικόνες

[1] Ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης ο θαυματουργός. Τοιχογραφία του 1558 στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Αγίου Βησσαρίωνος Δουσίκου Τρικάλων.

[2] Φορητή εικόνα του Αγίου δια χειρός Σώζοντος Γιαννούδη στο ομώνυμο παρεκκλήσιο του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής. (Photo: Ραφαήλ Μποφίλιος, www.rbphotography.gr)

[3] Φορητή εικόνα του Αγίου Πορφυρίου Αρχιεπισκόπου Γάζης. Ιστορήθηκε από τον Σιναΐτη αγιογράφο Γερβάσιο το 1987 και παραχωρήθηκε για την έκδοση βιβλίου σχετικά με τον Άγιο από τον αείμνηστο Γέροντα Πορφύριο Μπαϊρακτάρη τον Καυσοκαλυβίτη, τον και νεοανακηρυχθέντα πλέον Άγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο οποίος εόρταζε στις 26 Φεβρουαρίου επί τῃ μνήμῃ του Αγίου Πορφυρίου Γάζης.

[4] Η χειροτονία του Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης. Τοιχογραφία στο ομώνυμο παρεκκλήσιο του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής. (Photo: Ραφαήλ Μποφίλιος, www.rbphotography.gr)

[5] Ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης κηρύττων στα Ιεροσόλυμα. Τοιχογραφία στο ομώνυμο παρεκκλήσιο του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής. (Photo: Ραφαήλ Μποφίλιος, www.rbphotography.gr)

[6] Η κοίμηση του Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης. Τοιχογραφία στο ομώνυμο παρεκκλήσιο του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής. (Photo: Ραφαήλ Μποφίλιος, www.rbphotography.gr)

[7] Φορητή εικόνα του Αγίου δια χειρός Δημητρίου Χατζηαποστόλου στο τέμπλο του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής.

[8] Ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης αναδείχθηκε μιμητής και εφάμιλλος των Αποστόλων και φαεινότατος φωστήρ της Εκκλησίας. www.pemptousia.gr

[9] Ο πάνσοφος ιεράρχης των Γαζαίων Άγιος Πορφύριος διακρίθηκε για τη φιλευσπλαχνία και την αμνησικακία του. www.pentapostagma.gr

[10] Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Πορφυρίου της ομωνύμου Μονής στη Γάζα της Παλαιστίνης www.pontos-news.gr

[11] Άποψη από το εσωτερικό του Ιερού Ναού Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα της Παλαιστίνης. Διακρίνεται η εφέστια εικόνα του Αγίου. www.newsbomb.gr

[12] Η εφέστια εικόνα του Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Γάζας.

[13] Ο θεμελιωθείς στις 21 Σεπτεμβρίου 1980 Ιερός Ενοριακός Ναός Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής, όπου ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης και όλοι οι συνώνυμοι Άγιοι με το όνομα "Πορφύριος"τιμούνται με ομώνυμο παρεκκλήσιο εντός του Ιερού Ναού. (Photo: Ραφαήλ Μποφίλιος, www.rbphotography.gr)

[14] Οι Άγιοι Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης, Πορφύριος ο μάρτυς και Πορφύριος ο από μίμων. Ψηφιδωτή τοιχογραφία στον Ιερό Ενοριακό Ναό Αγίου Ανδρέου Δήμου Αγίας Παρασκευής Αττικής.

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση υπό την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστολογίου πρώτης δημοσίευσης kallimasia.blogspot.gr 

Viewing all 364 articles
Browse latest View live